ზაფხულის ხილი
სამკურნალო თვისებების შესახებაც გვეცოდინება.
-
მსხალი
უახლესმა დაკვირვებებმა აჩვენა, რომ მსხალი გაჯერებულია შაქრით, ორგანული მჟავებით, ფერმენტებით, უჯრედისით, C, B1, P, PP ვიტამინებით, A პროვიტამინით, მიკროელემენტებით (მათ შორის - იოდითაც), ნახშირწყლებით. სხვათა შორის, მნიშვნელოვანია ისიც, რომ მსხალი ვაშლზე ტკბილი გვეჩვენება.
სინამდვილეში მასში შაქარი გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე ვაშლში. მსხალი ხშირად უნდა მივირთვათ, მაგრამ სწორად. არ გირჩევთ მის ჭამას უზმოზე. არავითარ შემთხვევაში არ დააყოლოთ წყალი. ასევე არ არის სასურველი მისი მიღება ხორცთან ერთად და მარხვის დროს.
ახლა ამ საოცარი ხილის თვისებებს გავეცნოთ:
- მსხლის წვენი გამაჯანსაღებელი, ვიტამინებით გაჯერებული სითხეა. ის განსაკუთრებით სასურველია მათთვის, ვისაც მუცლის ღრუს სერიოზული პრობლემები აქვს.
- მსხლის შემადგენლობაში შემავალი მჟავები განსაკუთრებით სასარგებლოა ორსულთათვის და მათთვის, ვისაც სისხლის მიმოქცევის, სისხლძარღვების პრობლემა აქვს. კარგია `მსხლის დღის~ მოწყობა კვირაში ორჯერ - ამ დღეებში 1,5-2 კგ მსხალი უნდა მიირთვათ.
- ძველი ექიმბაშები მსხალს მაღალი სიცხის დროს აჭმევდნენ ავადმყოფებს.
- ძველად ამ ნაყოფს ჩეჩქვავდნენ, ნაჭერზე ათავსებდნენ და ჭრილობებზე იდებდნენ - მიაჩნდათ, რომ მსხალი იარებს აშუშებდა.
- ძველარაბულ ნაშრომებში მითითებულია, რომ მსხალი ფილტვების საუკეთესო წამალია. იგი შეიცავს ბუნებრივ ანტიბიოტიკს - არბუტინს, რომელიც მსხლის წვენსა და კომპოტს ანტიბაქტერიულ თვისებებს ანიჭებს.
- მსხალი კარგია მათთვისაც, ვისაც გახდომა სურს. ის ხელს უწყობს ნივთიერებათა ცვლას, არ შეიცავს დიდი რაოდენობით შაქარს და ამიტომაც მრავალ დიეტაში რთავენ.
- მნიშვნელოვანია მსხლის როლი საჭმლის მომნელებელი სისტემის გაჯანსაღებაში. ის აუმჯობესებს კუჭ-ნაწლავის მოქმედებას, თუმცა მის შემადგენლობაში შემავალმა უჯრედისმა შესაძლოა კუჭ-ნაწლავი ცოტათი კიდეც გააღიზიანოს.
- მოხარშული და შემწვარი მსხალი უძველესი დროიდან ხველების საწინააღმდეგო საუკეთესო საშუალებად არის მიჩნეული.
- დამტკიცდა ისიც, რომ მსხალი ძალიან სასარგებლოა ნაღვლის ბუშტის დაავადებების, ქოლეცისტიტისა და გასტრიტის დროს: ყოველ დილით, წახემსების შემდეგ, 2 ცალი საშუალო ზომის მსხალი უნდა მიირთვათ.
- მსხალი სასარგებლოა არითმიის დროს, ის არეგულირებს გულისცემას, რადგან მასში დიდი რაოდენობით კალიუმია.
- ახლახან კი ექიმებმა, დიეტოლოგებმა და ფსიქოლოგებმა ისიც დაამტკიცეს, რომ ეს საოცარი ხილი დაავადებების დაძლევასთან ერთად განწყობილების გაუმჯობესებაშიც გვეხმარება.
-
გარგარი
გარგარი ორგანიზმისთვის აუცილებელ ნივთიერებათა უნიკალურ წყაროს წარმოადგენს. ის შეიცავს ადვილად ასათვისებელ ნახშირწყლებს (გლუკოზას, ფრუქტოზას, საქაროზას), ორგანულ მჟავებს, მინერალურ (კალიუმის, რკინის, ფოსფორის) მარილებს, C, B, PP და სხვა ვიტამინებს, A პროვიტამინს, პექტინებს. მათი ბუნებრივი კომბინაციის წყალობით არის, რომ ხილს არა მარტო კვებითი, არამედ სამკურნალო ღირებულებაც აქვს.
ნაყოფის კანი გაცილებით მეტ სასარგებლო ნივთიერებას შეიცავს, ვიდრე რბილობი. ეს ხილი განსაკუთრებით მარგებელია ცოცხალი, ოღონდ გამდინარე წყალში კარგად უნდა გაირეცხოს. უმჯობესია, თუ გარგარს მაცივარში კი არ შეინახავთ, არამედ ჰორიზონტალურ ზედაპირზე დააწყობთ.
გამხმარი გარგარი (კაისა, კურაგა და სხვ.) არანაკლებ სასარგებლოა და მთელი წლის განმავლობაში შესანიშნავად ინახება. გარგარის შემადგენლობაში შემავალი ნივთიერებები პოზიტიურ ზემოქმედებას ახდენს ორგანიზმის სასიცოცხლო ფუნქციებზე.
გარგარის ჩირი სისხლის აღმდგენი შესანიშნავი საშუალებაა. ის ნიგოზთან, ქიშმიშსა და თაფლთან ერთად საუცხოოა ანემიის დროს.
-
ატამი
ატამი გემრიელი და სასარგებლო ხილია. მისი 7-12% შაქარია, 0,08-1,02% - მჟავა, 0,5-1,2% - პექტინოვანი ნივთიერებები და ვიტამინები. ატმის ზეთს მედიცინაში იმავე დანიშნულებით იყენებენ, როგორითაც ნუშისას, თუმცა ამ უკანასკნელზე გაცილებით იაფია. ატმის თესლი შეიცავს 55%-მდე უშრობ ცხიმს, ცილებს, ფერმენტ ემულსინს, გლიკოზიდ ამიგდალინს, ეთერზეთს, სტეროიდებს და სხვა ნივთიერებებს, მათ შორის - შხამიანსაც, ასე რომ, თუ დაუმუშავებლად შეჭამთ, შესაძლოა მოიწამლოთ.
თუ ადვილად ცივდებით, ბევრი ატამი უნდა მიირთვათ - დამტკიცებულია, რომ ეს ხილი იმუნიტეტს აძლიერებს. შეგიძლიათ მიირთვათ, როდესაც გნებავთ - საუზმეზე, სადილსა თუ ვახშამზე, მაგრამ მხოლოდ მაშინ, თუ კუჭი არ გაწუხებთ. თუ ჭარბ წონას უჩივით, ატამს ამ შემთხვევაშიც უნდა ერიდოთ.
ატამს სამკურნალო თვისებებიც აქვს. ის აძლიერებს კუჭ-ნაწლავის სეკრეტორულ მოქმედებას, აადვილებს ნოყიერი საკვების მონელებას.
ატმის კომპოტი რეკომენდებულია ღვიძლის, თირკმელებისა და გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების დროს. თუ ჭარბ წონას უჩივით ან შაქრიანი დიაბეტი გაქვთ, ატმის კომპოტი უშაქროდ უნდა მოამზადოთ. გარდა ნაყოფისა, სამკურნალოდ გამოიყენება ატმის ფოთლები, ყვავილები და თესლი. მაგალითად, 3-6 მლ ფოთლის გამონაწურს იღებენ რევმატიზმის, გასტრიტის, ენტერიტის, თავის ტკივილისა და სკლეროდერმიის (კანის გამკვრივების) დროს, ხოლო ახალმოკრეფილ ფოთლებს ჭრილობებზე აწყობენ შეხორცების დასაჩქარებლად.