სტენტირება და ენდოპროთეზირება

.
ბალონური ანგიოპლასტიკა და კორონარული არტერიების სტენტირება
კორონარული სისხლის მიმოქცევის უკმარისობასთან დაკავშირებული პათოლოგიური პროცესები მაღალგანვითარებულ ქვეყნებში კვლავინდებურად რჩება ინვალიდობისა და სიკვდილიანობის მთავარ მიზეზად.
იშემიურ დაავადებას უმთავრესად ხომ სწორედ გულის გვირგვინოვანი არტერიების ათეროსკლეროზი განაპირობებს: ათეროსკლეროზული ფოლაქების პროგრესირებადი განვითარების გამო სისხლძარღვთა სანათური თანდათან ვიწროვდება და ბოლოს სრულიად იხშობა; კორონარული არტერიების სტენოზის (შევიწროების) და ოკლუზიის (დახშობის) შედეგად ირღვევა გულის სისხლით მომარაგების პროცესი, რაც, თავის მხრივ, სხვადასხვა პათოლოგიას აძლევს დასაბამს. გართულებებისა და მძიმე შედეგების თავიდან ასაცილებლად აუცილებელი ხდება ანგიოპლასტიკის ჩატარება, ანუ კორონარული არტერიის ადეკვატური სანათურის აღდგენა.
ანგიოპლასტიკა, როგორც მკურნალობის მეთოდი, აორტოკორონარული შუნტირების პრაქტიკაში დანერგვის შემდეგ გაჩნდა და დღეს დიდი პოპულარობით სარგებლობს. მის თავისებურებებსა და სპეციფიკაზე გვესაუბრება კარდიოქირურგიული კლინიკის ”ღია გულის” კარდიოქირურგი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი, ბატონი ზაზა კაციტაძე.
- როგორია ბალონური ანგიოპლასტიკის არსი და როგორ ხორციელდება ის?
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
- ტერმინი ”ბალონური ანგიოპლასტიკა” გულისხმობს კორონარული არტერიის სანათურის აღდგენას შევიწროებული სისხლძარღვის შიგნიდან, სპეციალური მოწყობილობის - ბალონისა და სტენტის საშუალებით. ბალონური ანგიოპლასტიკის დროს ბარძაყის ან წინამხრის არტერიიდან შეჰყავთ გრძელი კათეტერი, რომელსაც ბოლოში სპეციალური ბალონი აქვს მიმაგრებული. ბალონი არტერიის შევიწროებულ უბანში მიიტანება და განსაზღვრული წნევით იბერება. გაბერილი ბალონი აწვება სისხლძარღვის კედელს და აფართოებს მას. მეთოდის ნაკლი ის არის, რომ გაფართოებულ-გაგანიერებული არტერია, დამახასიათებელ ელასტიკურ თვისებათა გამო, განხორციელებული ანგიოპლასტიკის უბანში ხელმეორედ ვიწროვდება, ანუ ვითარდება რესტენოზი, თუმცა დღეს რესტენოზის პრობლემა ნაწილობრივ მოგვარებულია სისხლძარღვის შევიწროების უბანში სტენტის ჩაყენებით.
- რას წარმოადგენს სტენტი?
- სისხლძარღვოვანი სტენტი არის პროთეზი, ერთგვარი მეტალის კარკასი. ის, ფაქტობრივად, წარმოადგენს მეტალის პატარა მილს, რომელსაც ბადისებრი შენება აქვს (ერთგვარი ბადისებრი შალითაა). სტენტი ბალონზეა მოთავსებული, ბალონის გაბერვის შემდეგ ის იშლება, სათანადო ზომას იღებს და სამუდამოდ ამ მდგომარეობაში რჩება. სტენტი არტერიაში, წესისამებრ, მისი ბალონური გაფართოების (ანგიოპლასტიკის) შემდეგ შეჰყავთ. მას არტერიის ათეროსკლეროზული დაზიანების უბანში აყენებენ ადეკვატური სანათურის შესანარჩუნებლად და რესტენოზის (განმეორებითი შევიწროების) თავიდან ასაცილებლად.
არსებობს სტენტის რამდენიმე ნაირსახეობა, რომლებიც ერთმანეთისგან კონსტრუქციული თავისებურებებით განსხვავდება, თუმცა ძირითადად განასხვავებენ ჩვეულებრივ და წამლით დაფარულ სტენტებს. სტენტის ყველა მოდიფიკაცია რენტგენოკონტრასტულია, რაც პროთეზის მდგომარეობის შეფასებისა და მუდმივი კონტროლის საშუალებას იძლევა.
- როგორი შედეგი და რა გართულებები მოსდევს სტენტირებას?
- სტენტის ჩაყენების პროცედურას ამ პრობლემაზე მომუშავე სპეციალისტები ინტერვენციულ ჩარევას უწოდებენ და ხშირ შემთხვევაში ოპერაციად არ განიხილავენ. ეს ჩარევა ასიდან 95-97 შემთხვევაში შედეგიანია. თანამედროვე მოდიფიცირებული სტენტების შესაძლებლობები (სიგრძისა და დიამეტრის ცვალებადობიდან გამომდინარე), ასევე - პროცედურის ნატიფი კონტროლი (მონიტორის ეკრანზე) საშუალებას იძლევა, სტენტი სისხლძარღვში მაქსიმალური სიზუსტითა და სიფაქიზით იქნეს ჩაყენებული. ეს, რა თქმა უნდა, მარტივი პროცედურა არ გახლავთ, აქ მრავალი ნიუანსია გასათვალისწინებელი (რამდენი ატმოსფეროთი უნდა გაიბეროს ბალონი, რომელი სტენტი შეირჩეს და სხვა), რომელთა შეჯერება-განსაზღვრაც წინასწარ ხდება, ისევე როგორც პაციენტის სრულყოფილი გამოკვლევა და მისი მდგომარეობის საფუძვლიანი შესწავლა.
მთავარი პრობლემა, რომელიც სტენტირებას ახლავს თან, ათერომული პროცესის პროგრესირების კვალდაკვალ სტენტის, როგორც უცხო სხეულის, დათრომბვაა. სამწუხაროდ, დროთა განმავლობაში (ორგანიზმის ინდივიდუალური თავისებურებების კვალობაზე, სხვადასხვა პაციენტისთვის - სხვადასხვა ხნის შემდეგ) სტენტში კვლავ ხდება ათერომატული წარმონაქმნების ჩაზრდა და არტერიის სანათური ისევ ვიწროვდება.
აქედან გამომდინარე, პაციენტმა გამუდმებით უნდა სვას სისხლის გამათხელებელი (თრომბის წარმოქმნის შემაფერხებელი) პრეპარატები. ეს იწვევს დისკომფორტს, საჭირო ხდება ცხოვრების წესის შეცვლა, კვების რეჟიმისა და სხვა წესების მკაცრი დაცვა, მედიკამენტის (ძირითადად - ვარფარინის) ერთსა და იმავე დროს მიღება, კოაგულოგრამის, კერძოდ, INR-ის მუდმივი კონტროლი და სხვა.
თანამედროვე ტექნოლოგიების წყალობით, უკვე არსებობს წამლით დაფარული სტენტები, რომლებიც დათრომბვის პრობლემის გადასაჭრელად შეიქმნა. ისინი ჩვეულებრივ სტენტებზე გაცილებით ძვირია, თუმცა დიდი უპირატესობაც აქვს - დაფარულია სპეციალური ნივთიერებით (მაგალითად, სიროლიმუსით, პაქლიტა-ქსელით), რომელიც სტენტის არტერიაში ჩაყენების შემდეგ თავისუფლდება და ხელს უშლის უჯრედების პროლიფერაციას (დაყოფა-გამრავლებას), ნივთიერებათა დალექვა-შეწებებას და ათერომული ფოლაქის ხელახალ ჩამოყალიბებას. ამგვარად, კორონარულ არტერიაში იტერვენციული ჩარევის მეთოდიკა საკმაოდ დახვეწილია და წარმატებით გამოიყენება გულის იშემიური დაავადების მკურნალობისთვის.
გულის სარქვლების ენდოპროთეზირება
ვიდრე სარქვლების ენდოპროთეზირების საკითხს შევეხებოდეთ და კარდიოქირურგიის ამ მეტად რთული და საინტერესო მიმართულების დიდი სპეციალისტის, ბატონი ზაზა კაციტაძის კომენტარს გაგაცნობდეთ, გვინდა, გულის ანატომიის რამდენიმე დეტალზე გავამახვილოთ თქვენი ყურადღება.
გულის მარჯვენა და მარცხენა პარკუჭები, ისევე როგორც წინაგულები, ერთმანეთისგან ძგიდეებით არის გამოყოფილი. ატრიო-ვენტრიკულურ (ლათ. atrium - წინაგული; ventrikulus - პარკუჭი), აორტისა და ფილტვის არტერიის ხვრელებს აქვს რთული სარქვლოვანი აპარატი, რომლის ფუნქცია სისხლის ერთი, განსაზღვრული მიმართულებით გატარებაა. პარკუჭის სისტოლის (შეკუმშვის) დროს მარცხენა ატრიო-ვენტრიკულური ხვრელი ორაფრიანი, ორკარიანი სარქვლით იხურება, მარჯვენა კი - სამაფრიანი, სამკარიანი სარქვლით. მიოკარდიუმის (გულის კუნთოვანი გარსის) დვრილოვანი წანაზარდებიდან სარქვლებისკენ მიმართული და მიმაგრებული მყესოვანი სიმები - ქორდები - ხელს უშლის წინაგულის ღრუში აფრების გახსნას. აორტისა და ფილტვის არტერიის ხვრელები ნახევარმთვარისებრი სარქვლით იხურება პარკუჭების დიასტოლის (მოდუნების) დროს. აღნიშნული სარქვლები, შესაბამისად, აორტისა და ფილტვის არტერიაში არსებული სისხლის წნევის ძალით იხურება. სარქვლის მანკის დროს ამა თუ იმ სახის დაზიანების გამო სარქვლოვანი აპარატი სათანადოდ ვერ ასრულებს თავის ფუნქციას. ამის შედეგად ირღვევა ჰემოდინამიკა (სისხლის მოძრაობა) გულის საკნებში, მანკის თავისებურებიდან გამომდინარე, სისხლის მიმოქცევის დიდ ან მცირე წრეში ვითარდება შეგუბება, იწყება პათოლოგიური ძვრები მთელ ორგანიზმში.