დიეტოლოგია

სასარგებლოა თუ არა რძე (სამი ულუფა დღეში)

27.07.2013

დღეს მსოფლიოს წამყვან ქვეყნებში - აშშ-ში, დიდ ბრიტანეთში, კანადაში, საფრანგეთში, ფინეთში, შვედეთსა და ავსტრალიაში - რძე და რძის ნაწარმი მეტად პოპულარულია.

ასეთი დევიზიც კი აქვთ: სამი ულუფა დღეში (“3 A - Day”). სხვათა შორის, მრავალ ქვეყანაში რძეს “მენეჯერთა სასმელს” უწოდებენ. ეს იმიტომ, რომ იგი საკვები ნივთიერებების ბუნებრივი წყაროა, შეიცავს უფრო მეტ სასარგებლო ნაერთს, ვიდრე ნებისმიერი სხვა სასმელი და ყველაზე უკეთ აკმაყოფილებს მინერალებისა და ვიტამინების დღიურ მოთხოვნილებას.

ბოლოდროინდელმა გამოკვლევებმა დაადასტურა, რომ ნახევარი ლიტრი რძე აკმაყოფილებს ცილების დღიური მოთხოვნილების 20%-ს, კალციუმის 72%-ს, ფოსფორის 10%-ს, იოდის 22%-ს და ვიტამინების 30%-ს.

სადავოდ აღარ მიიჩნევა, რომ ძვლოვანი სისტემის სრულფასოვანი განვითარებისა და იმუნური სისტემის განმტკიცებისთვის რძესა და რძის ნაწარმს განსაკუთრებული მნიშვნელობა აქვს. რძე კარიესისა და ოსტეოპოროზის (ძვლის გამეჩხერების) პროფილაქტიკის საუკეთესო საშუალებად არის მიჩნეული. ის ენერგიის უნივერსალური წყაროცაა. ვიტამინებითა და მინერალებით მდიდარი ეს სასმელი ყოველი ადამიანის რაციონის აუცილებელი კომპონენტი უნდა იყოს.


/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });

თუმცა, ისიც უნდა ითქვას, რომ ზოგიერთ ადამიანში რძე ნაწლავთა შებერილობასა და ბოყინს იწვევს, ზოგიერთს ღვიძლიც შეახსენებს ხოლმე თავს, ბევრს ნაღვლის ბუშტი უღიზიანდება. ისეთი ხალხიც არსებობს, სპეციფიკური სუნის გამო რძეს სათოფეზეც რომ არ ეკარება. ყოველივე ეს რძის რთული ბიოქიმიური შემადგენლობის ბრალია, მაგრამ ეს სრულიად არ ნიშნავს იმას, რომ რძე მავნებელია! პირიქით, მეტად სასარგებლო პროდუქტი გახლავთ. ის წყლის, ცილების, ცხიმების, ლაქტოზის, მინერალური ნივთიერებებისა და ვიტამინების საუკეთესო ნაკრებია. გარდა ამისა, შეიცავს პიგმენტებს, ფერმენტებს, ფოსფოლიპიდებსა და აირებს. ზოგი ამ სასმელს “წყალში ცხიმთა ემულგატს” უწოდებს. ეს იმიტომ, რომ რძეში ცხიმი მიკროსკოპული ბურთულების სახითაა წარმოდგენილი. ერთ ჩაის კოვზ რძეში 15 მილიარდამდე ასეთი ბურთულაა. რძის შეფერილობაც მასში შემავალი ცხიმის ფერითაა განპირობებული - რაც უფრო ნაკლებცხიმიანია რძე, მით უფრო მოცისფრო ელფერი დაჰკრავს მას. რძის ფასიც სწორედ ცხიმების შემცველობის კვალობაზე იცვლება.

ევროპის ზოგიერთ ქვეყანაში (მათთან ერთად - საქართველოშიც) ცხიმიანი რძე უფრო მეტად ფასობს. აი, აშშ-ში კი, სადაც დღედაღამ ქოლესტერინის ნორმალური ბალანსის შენარჩუნებაზე ფიქრობენ, ყველაზე ძვირი “ლურჯი” ანუ უცხიმო რძე გახლავთ. ამერიკელები ამ პროდუქტის მთავარ ღირსებად არა ცხიმების, არამედ კალციუმისა და ცილების შემცველობას მიიჩნევენ. ცნობილია, რომ რძის ზოგიერთი კომპონენტი ძნელად მოსანელებელია (ზოგიერთის საჭმლის მომნელებელ სისტემას მათი გადამუშავება უჭირს). ნაწლავთა შებერილობის, ნაღვლის ბუშტის გაღიზიანებისა და სხვა უსიამოვნებების თავიდან ასაცილებლად ასეთმა ადამიანებმა უმჯობესია პასტერიზებული რძე სვან.

რა არის პასტერიზაცია

შეკითხვა ექიმს

<p>-გამარჯობა. გახლავართ 25 წლის მამაკაცი. 186 ვარ სიმაღლეში მაქვს ათლეტური აღნაგობა და მოზარდობიდან აქამდე ვიყავი სტაბილური 83-86 კილოგრამი. თუმცა ბოლო რამდენიმე თვეა არსაიდან გადავცდი 90 ს. არადა, ცხოვრების წესი არ შემიცვლია, არც კვება და რაციონი შემიცვლია. არაფერი საერთოდ. ეს ფაქტი კი ძალიან მთრგუნავს და მაწუხებს. ხომ ვერ მეტყვით რისი ბრალი შეიძლება იყოს? სწორი დიაგნოზის დასასმელად კი უფრო მეტ ინფორმაციას მოგაწვდით ჩემი თავის, განვლილი დროისა და ჩემი ყოველდღოურობის შესახებ: ძირითადად სახლში ვარ. ღამით დაახლოებით 2-3 საათზე ვიძინებ (ახლა და ამჟამად). დილით 10 ის ნახევარზე ვდგები. ასე თუ ისე ჯანსაღად ვიკვებები (შემწვარი ომლეტი, ყველი, კიტრი-პომიდვრის სალათი, შემწვარი კარტოფილი, არაჟანი. საქონლისა და ქათმის შემწვარი ხორციც, მაშინ, როცა არ ვარ მარხვაზე). უბრალოდ, ხანდახან შუაღამის საათებში ლუდს ვსვამდი და ჩიფსებს ვჭამდი წინა რამოდენიმე თვის განმავლობაში. გამომრჩა 1 მნიშვნელოვანი ფაქტი: დღე და ღამე მქონდა არეული ბოლო 2 თვის განმავლობაში. ღამე მეღვიძა და დღე მეძინა ხოლმე. (თუმცა ეს პირველად არ მომხდარა და წონის მომატებაზე ჰწონია ეფექტი ამ ყოველივეს). და ერთ-ერთი მნიშვნელოვანია ფაქტი, ის არის, რომ არ ვჭამდი, პირდაპირი მნიშვნელობით. ვგულისხმობ, რომ დილას ვიღვიძებდი, გარკვეული დროის შემდეგ ორგანიზმი მთხოვდა საჭმელს, არ ვაწვდიდი, მუცელი მტკიოდა და მეწვოდა შიგნიდან შიმშილის გამო და ვიდრე ვინმე ოჯახის წევრი არ გამიმზადებდა საჭმელს მანამდე ასე მშიერი ვიყავი დილიდან ზუსტად საღამომდე და თანაც ამხელა შიმშილის ფონზე შემდგომ ერთ ჯერზე საკმაოდ ბევრს ვჭამდი ასეთი რეჟიმით, საერთოდაც შეიძლებოდა დღეში ასე მეჭამა 1 ხელ მხოლოდ და მეორე დღესაც იგივე გამემოერებინა. დღეში 1 ხელ და დიდი პორციის მირთმევა (ეს მდგიმარეობა დეპრესიის გამო მქონდა) თუმცა, საქმე ისაა, რომ ასეთი ჩავარდნები ცხოვრებაში ხშირად მქონია, თუმცა წონის მომატების საფუძველი არ გამხდარა. დაახლოებით 2 კვირაა ნორმალურ რეჟიმში ვარ. ღამე დაახლოებით 2-3 საათზე ვიძინებ და დილას 10 ის ნახევარზე ვიღვიძებ. დღეში მინიმუმ სამჯერ ვჭამ მცირე პორციებს, თანაც უმადოდ, თუმცა წონას სამწუხაროდ კვლავ ვიმატებ. სულ ეს არის. რისი თქმა შეგიძლიათ?</p>

პასტერიზაციის დროს რძეს 2 წამის განმავლობაში 135-238⁰C-ზე აცხელებენ, მერე კი მყისიერად აცივებენ. ამის წყალობით ვიტამინებისა და მინერალების დანაკარგი უმნიშვნელოა და რძე კვებით ღირებულებას მთლიანად ინარჩუნებს. სამაგიეროდ, UHT (Ultra High Temperature – ზემაღალი ტემპერატურა) არასასურველ მიკრობებს უვნებელყოფს. ასეპტიკური შეფუთვა პროდუქტს ჰაერისა და სინათლისგან იცავს. ამგვარად დამუშავებული რძე შეგიძლიათ 60-90 დღის განმავლობაში უმაცივროდ შეინახოთ.

UHT მეთოდით დამუშავებული რძე არ შეიცავს არავითარ ქიმიურ დანამატს, ასე რომ, თამამად მიირთვით. თუ მოწინავე ქვეყნების პოპულარულ დევიზს “სამი ულუფა დღეში” ვერ დაიცავთ, კვირაში სამჯერ თითო ჭიქა მაინც დალიეთ.

გაითვალისწინეთ, რომ ის:

ამშვიდებს ნერვულ სისტემას;
აუმჯობესებს ნივთიერებათა ცვლის პროცესს, მეხსიერებასა და მხედველობას;
ამაღლებს გუნება-განწყობილებას, იწვევს სასიცოცხლო ძალთა მოზღვავებას;
ზრდის მრავალი დაავადებისადმი ორგანიზმის წინააღმდეგობის უნარს.

თინათინ გოცაძე
ამ ავტორის სხვა სტატიები

ტეგები:

ბოყინი

პასტერიზებული რძე

შებერილობა

კომენტარები (0)


/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ 2 */
ado.slave('adoceanadvertlinegexcihqsorul', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });