როგორ შეგვიძლია ვმართოთ ჩასუნთქვისა და ამოსუნთქვის სიღრმე და ხანგრძლივობა
მას ერევა ხელოვნური პარკეტის (ლამინატის) და ინტერიერის სხვა თანამედროვე, ხელოვნური მასალისგან დამზადებული ნივთების მიერ გამოყოფილი აირები, მტვერი, სიგარეტის კვამლი, საოფლე ჯირკვლების გამონაყოფი და ვინ მოთვლის, კიდევ რამდენი რამ. გარდა ამისა, შენობის ატმოსფეროში არ არის უარყოფითი იონები, რომლებიც ესოდენ აუცილებელია ჩვენი ორგანიზმისთვის. პირიქით - ელექტრომოწყობილობათა გამო ბინებსა თუ ოფისებში ჰაერი ორგანიზმისთვის მავნე დადებითი იონებით არის გაჯერებული. როცა ცხოვრება ასეთ დაწესებულებებში გადის, ის შესამჩნევად მოკლდება. როგორ ავიცილოთ ეს თავიდან და როგორ ავინაზღაუროთ დანაკლისი?
როგორ ვსუნთქავთ
სუნთქვა ორგანიზმის ყველაზე მნიშვნელოვანი ფუნქციაა. სუნთქვის გაჩერება კლინიკურ სიკვდილს იწვევს, სულ რაღაც 5-6 წუთის შემდეგ კი პროცესი შეუქცევადი ხდება. სუნთქვის მექანიზმი კარგად არის შესწავლილი. ჩვენი ორგანიზმის უჯრედები სასიცოცხლო ენერგიას საკვებ ნივთიერებათა დაჟანგვის შედეგად იღებენ, ამიტომაც უჯრედებს მუდმივად უნდა მიეწოდებოდეს ჟანგბადი, სასურველია, მავნე მინარევების გარეშე. ამ უკანასკნელს ორგანიზმიდან ღვიძლი, თირკმელები და სხვა ორგანოები გამოდევნიან.
სუნთქვა აირთა ცვლის ფიზიოლოგიური პროცესია. ფილტვისმიერი სუნთქვა ალვეოლების ჰაერიდან სისხლის მიერ ჟანგბადის ათვისება და ალვეოლებში ნახშირორჟანგის (და წყლის) გაცემაა, ქსოვილოვანი, ანუ შინაგანი სუნთქვა კი ქსოვილების მიერ სისხლიდან ჟანგბადის ათვისებას და მასში ნახშირორჟანგის გაცემას გულისხმობს. ფილტვისმიერი სუნთქვისგან განსხვავებით, ფილტვების ვენტილაცია (გარეგანი სუნთქვა) გარემოს (ატმოსფეროს) და ალვეოლებს შორის ჰაერის გაცვლა-გამოცვლაა. ვენტილაციის მექანიზმს საფუძვლად უდევს სუნთქვითი აქტი, რომელიც ჩასუნთქვისა და ამოსუნთქვისგან შედგება. ის გულმკერდის ყაფაზის რიტმული მოძრაობით, გაგანიერებითა და დაშვებით (დაწევით) ხორციელდება.
ჩასუნთქვისას სასუნთქი კუნთები აქტიურად მუშაობენ. ეს სუნთქვის აქტიური ფაზაა, რომელიც ცენტრალური ნერვული სისტემიდან წამოსულ იმპულსს მოჰყვება. გულმკერდის ყაფაზის გაფართოებას მისი ღრუსა და ფილტვის გაფართოებაც მოსდევს. ამ დროს ალვეოლური წნევა იკლებს, ამიტომ ატმოსფეროს ჰაერი ალვეოლებში შედის. ამოსუნთქვა პასიურად ხდება სასუნთქი კუნთების მოდუნებისა და გულმკერდის ყაფაზის დაშვების შედეგად. ალვეოლების ელასტიკური ქსოვილი, რომელიც ჩასუნთქვისას დაჭიმული იყო, ამოსუნთქვის დროს ეშვება. ამ დროს ალვეოლებში ჰაერის წნევა ატმოსფეროს წნევას აჭარბებს და ჰაერი გარეთ გამოდის.
ალვეოლურ ჰაერსა და სისხლს შორის აირთა ცვლა (დიფუზია) მათში ჟანგბადისა და ნახშირორჟანგის პარციალურ წნევათა სხვაობის შედეგია. აირები მეტი წნევის ადგილიდან მცირე წნევის ადგილისაკენ გადაინაცვლებს. ჟანგბადის წნევა ალვეოლურ ჰაერში მეტია (ვერცხლისწყლის სვეტის 100 მმ), ვიდრე სისხლში (ვერცხლისწყლის სვეტის 60 მმ), ამიტომ ჟანგბადი სისხლში გადადის; ნახშირორჟანგის წნევა კი სისხლში მეტია, ვიდრე ალვეოლურ ჰაერში, ამიტომ ის ალვეოლების ჰაერში გადადის.
ფილტვების ვენტილაცია დამოკიდებულია სუნთქვის სიღრმესა და სიხშირეზე, რომელიც ცნობიერად თუ ქვეცნობიერად ორგანიზმის მოთხოვნილებათა შესაბამისად რეგულირდება. ჩვენს ორგანიზმს ყველაზე მეტად უხდება შენობა-ნაგებობების გარეთ არსებული სუფთა ჰაერი, რომელიც შეიცავს 20,9% ჟანგბადს, 0,03% ნახშირორჟანგს, 79,1% აზოტსა და მცირე რაოდენობით კეთილშობილ აირებს. სუნთქვის პროცესი წვრთნას ემორჩილება.
ჩვენ შეგვიძლია ვმართოთ ჩასუნთქვისა და ამოსუნთქვის სიღრმე და ხანგრძლივობა, ასევე - პაუზების ხანგრძლივობა ჩასუნთქვისა და ამოსუნთქვის შემდეგ. შეგვიძლია ვისუნთქოთ ერთი ან ორივე ნესტოთი, მათი მონაცვლეობით ან პირით. სუნთქვა და პაუზები დამოკიდებულია აგრეთვე სხეულის მიერ მიღებულ პოზაზე. პარამეტრები, რომლებითაც ფილტვების მდგომარეობას აკონტროლებენ, სუნთქვის სიხშირე და ფილტვების სასიცოცხლო ტევადობაა.