როდესაც სუნთქვას ალერგია გვიშლის
როგორ ვლინდება ბრონქული ასთმა და როგორია ამ დაავადებების მართვა - გვესაუბრება ექიმი-ალერგოლოგი ლალი ბერიძე.
- ქალბატონო ლალი, რა არის ალერგიული რინიტი და რა იწვევს მას?
- ალერგიული რინიტი ცხვირის ლორწოვანი გარსის ანთებაა, რომელიც გამოწვეულია იმუნური პასუხით ალერგენის ინჰალაციაზე.
- როგორ ვლინდება ალერგიული რინიტი?
- იგი ვლინდება შემდეგი სიმპტომებით:
- ქავილი;
- ცემინება;
- ცხვირის გაჭედილობა და
- გამჭვირვალე გამონადენი ცხვირის ღრუდან.
- როგორ ხდება დიაგნოსტირება და დიფერენცირება სხვა მსგავსი სიმპტომების დაავადებებისაგან?
- დიაგნოსტირებისათვის ყველაზე ხშირად გამოყენებული კვლევის მეთოდია კანის ალერგიული სინჯები გარკვეულ ალერგენებზე. ასევე ხდება ლაბორატორიული კვლევა - სპეციფიკური ანტისხეულების განსაზღვრა, ნაზალური ნაცხის ციტოლოგიური კვლევა, ზოგჯერ რენტგენოგრაფიული კვლევა.
სხვა მსგავსი სიმპტომების დაავადებებისგან გამიჯვნა ხდება სწორედ შეკრებილი ანამნეზისა და ჩატარებული კანის ალერგიული სინჯების საფუძველზე, რაშიც გვეხმარება რენტგენოგრაფიული და ციტოლოგიური კვლევა.
- შესაძლებელია თუ არა დადგინდეს, კონკრეტულად რამ გამოიწვია ალერგიული რინიტის განვითარება?
- თანამედროვე კლინიკო-ლაბორატორიული კვლევები ალერგენებზე, განსაკუთრებით კანის ალერგიული სინჯები (პრიკი, კანშიდა), შესაძლებლობას გვაძლევს განვსაზღვროთ ალერგიული რინიტის გამომწვევი მიზეზები.
- როგორ შეიძლება მდგომარეობის გაუმჯობესება და მკურნალობა?
- ალერგიული რინიტის მართვა გულისხმობს სამ ძირითად კომპონენტს: პრევენციულს, რათა მაქსიმალურად ავარიდოთ თავი ალერგენთან კონტაქტს, მედიკამენტურ მკურნალობასა და იმუნოთერაპიას.
- რამდენად შესაძლებელია ალერგიული რინიტის პრევენცია და როგორ?
- პრევენცია შესაძლებელია, ამისათვის საჭიროა:
- მოერიდოთ გარეთ ყოფნას ცხელ და ქარიან ამინდში;
- მიიღოთ შხაპი გარეთ ყოფნის შემდეგ, რათა ჩამოიშოროთ მტვერი;
- მცენარეთა მტვრის აქტივობის პერიოდში მჭიდროდ დახურეთ ფანჯრები;
- აკონტროლეთ სახლში ტენიანობა;
- ნუ იყოლიებთ შინაურ ცხოველებს.
- ქალბატონო ლალი, ბრონქული ასთმა მეტ-ნაკლებად ყველასათვის ნაცნობი თემაა. მაინც რა დაავადებაა ბრონქული ასთმა და რა შეიძლება იყოს მისი განვითარების მიზეზები?
- „ასთმა“ ბერძნული სიტყვაა და ნიშნავს სულხუთვას, გაძნელებულ მძიმე სუნთქვას. თანამედროვე მედიცინის განმარტებით, ბრონქული ასთმა არის ჰეტეროგენური დაავადება, რომელსაც ახასიათებს სასუნთქი გზების ანთებით განპირობებული ჰიპერრეაქტიულობა და ამის შედეგად სპონტანურად ან მკურნალობის შედეგად განვითარებული შექცევადი ბრონქოობსტრუქცია.
- როგორ ვლინდება ბრონქული ასთმა?
- ბრონქული ასთმა კლინიკურად ვლინდება:
- ხველით;
- მსტვინავი სუნთქვით;
- ქოშინით;
- შებოჭილობით გულმკერდის არეში.
- რა ფაქტორებმა შეიძლება განაპირობოს ბრონქული ასთმის მწვავე შეტევის განვითარება?
- ბრონქული ასთმის შეტევა იწყება სუნთქვის გაძნელებით, მშრალი ხველით, ზოგჯერ ნახველის გაძნელებული გამოყოფით, თან ახლავს ქოშინი, სულხუთვა. პაციენტი იწყებს ღრმა ჩასუნთქვას და უფრო დაძაბულ ამოსუნთქვას.
- რამდენად შესაძლებელია ბრონქული ასთმის დროს ხანგრძლივი რემისიის მიღწევა და რაზეა ეს დამოკიდებული?
- როდესაც საქმე გვაქვს ატოპიურ (ალერგიულ) ბრონქულ ასთმასთან, სიმპტომები ვლინდება ალერგენთან კონტაქტიდან რამდენიმე წუთში ან საათში.
არის ასთმის ტიპები, რომლებიც მიმდინარეობს მთელი წელი და გამოწვეულია შენობის შიდა ალერგენებით. ზოგიერთ შემთხვევაში ალერგიული ბრონქული ასთმა გამოწვეულია ინფექციური აგენტით. რემისიის მიღწევა დამოკიდებულია ალერგენის ელიმინაციაზე ან ჩატარებული იმუნოთერაპიასა და არასპეციფიკურ მკურნალობაზე.
- შესაძლებელია თუ არა ბრონქული ასთმის პროფილაქტიკა და როგორ?
- პროფილაქტიკა შესაძლებელია და არსებობს პირველადი და მეორეული.
პირველად პროფილაქტიკურ ჯგუფს მიეკუთვნებიან ადამიანები, რომელთაც არ აქვთ ჩამოყალიბებული დაავადება, მაგრამ არიან რისკჯგუფში.
მეორეული პროფილაქტიკის ჯგუფი აერთიანებს ადამიანებს, რომელთაც აქვთ ჩამოყალიბებული ასთმა.
პროფილაქტიკური ღონისძიებებია:
- 2 საათი სუფთა ჰაერზე სეირნობა,
- ალერგენთან კონტაქტის თავის არიდება,
- ზედა სასუნთქი გზების ინფექციური დაავადებების პროფილაქტიკა,
- თამბაქოს მოხმარების შეწყვეტა,
- მტვრიან და ქიმიური ნარჩენების საწარმოში მუშაობის თავის არიდება.
- როგორ ხდება ბრონქული ასთმის დიაგნოსტირება?
- ბრონქული ასთმის დიაგნოსტირების დროს დიდი მნიშვნელობა ენიჭება ანამნეზს. გასათვალისწინებელია ობიექტური მონაცემებიც - სპირომეტრია, ანუ ფილტვების გარეგანი ფუნქციის პარამეტრთა ცვლილებების შესწავლა. ხდება სპირომეტრიული მონაცემების შედარება და შეფასება. ზოგჯერ საჭიროა შრატში საერთო IგE ანტისხეულების განსაზღვრა, გულმკერდის რენტგენოლოგიური კვლევა.
- შესაძლებელია თუ არა დადგინდეს გამომწვევი ალერგენი და როგორ?
- ალერგენის დადგენის ერთ-ერთი მეთოდია კანის დიაგნოსტიკური სინჯი, სისხლში სპეციფიკური IგE ანტისხეულების განსაზღვრა პანელის მეშვეობით, სადაც 20-20 ალერგენი 4 პანელად არის დაჯგუფებული. აღნიშნული მეთოდები საკმაოდ ინფორმაციულია.
- როგორია მკურნალობა და რა ხანგრძლივობით უნდა ჩატარდეს იგი?
- ყოველ კონკრეტულ შემთხვევაში ბრონქული ასთმა მოითხოვს ინდივიდუალური სქემის შერჩევას. დაავადების ეტიოლოგიის, პათოგენეზის, მიმდინარეობის მიხედვით არის - მსუბუქი, საშუალო და მძიმე მიმდინარეობით, სხვადასხვა სამკურნალო საშუალებებისადმი ინდივიდუალური მგრძნობელობით.
მკურნალობაში არის ორი ძირითადი მიმართულება: სპეციფიკური იმუნოთერაპია და არასპეციფიკური მკურნალობა.