ნანა კალანდაძე

.

• "ჩემი 6 წლის შვილი უკვე ითხოვს ჯიბის ფულს. მამა აძლევს, ბავშვს უხარია, მე კი ეს, ცოტა არ იყოს, მაშფოთებს. უნდა ჰქონდეს თუ არა ამ ასაკის ბავშვს ფული პირადი ხარჯებისთვის?"

ფულთან შეხება ბავშვს პირველად, ჩვეულებრივ, მაშინ უხდება, როცა ის სკოლაში მიდის: წიგნები, საკანცელარიო ნივთები, სასკოლო საკვები, საზოგადოებრივ ტრანსპორტში მგზავრობის საფასური... ბევრი სწორედ ამ ასაკში იწყებს შვილებისთვის გარკვეული თანხის მიცემას და ეს, როგორც ფსიქოლოგები ამბობენ, გონივრულია - თუ ბავშვს არ ექნა პირადი დანაზოგი, ის ვერასოდეს ისწავლის ფულთან ურთიერთობას.

რამდენ ფულს მისცემთ ბავშვს და რა სიხშირით, ეს დამოკიდებულია თქვენს მატერიალურ შესაძლებლობებზე, ბავშვის ასაკსა და გონიერებაზე. მას უნდა აუხსნათ, რომ ფული თავისთავად არ ჩნდება - მას შრომით გამოიმუშავებენ. როცა ბავშვი ამას გაიგებს, უფრო მომჭირნე გახდება და ყაირათიანად მოეკიდება ფულის ხარჯვას.

• უკვე დიდი ხარ!

ჯიბის ფული კიდევ ერთი ნაბიჯია ბავშვის დამოუკიდებელ პიროვნებად ჩამოყალიბების გზაზე. თანდათანობით იგი ისწავლის პირადი თანხის განაწილებას, დიდი და მცირე ხარჯების დაგეგმვას, ფულის ფასსა და ყაირათიანად ხარჯვას.

მიეცით ბავშვს საშუალება, თვითონ განაგოს თავისი "სიმდიდრე". იმის მიხედვით, როგორ მოექცევა თქვენი შვილი ჯიბის ფულს, შეიტყობთ, რამდენად სერიოზული და გონიერია ის, როგორ აზროვნებს და რა აინტერესებს. გაესაუბრეთ შვილს იმის შესახებ, რომ ფული მომჭირნედ და გონივრულად უნდა ვხარჯოთ. გარდა ამისა, უნდა ვიფიქროთ პირად უსაფრთხოებაზეც. მაგალითად, არავითარ შემთხვევაში არ უნდა ვაჩვენოთ კუპიურები სხვას, მათ შორის - თანაკლასელებსაც კი; უნებისყოფო ადამიანს ამან შეიძლება ქურდობისაკენ უბიძგოს. არ უნდა დავტოვოთ ფული პალტოს ან ქურთუკის ჯიბეში, რომელსაც გასახდელში ვტოვებთ. ჯიბით არ უნდა ვატაროთ მთელი კვირის ან თვის სახარჯო ფული. ჯობს, არც ვისესხოთ ფული და არც სესხად გავცეთ. არ შეიძლება ფულზე თამაში და სანაძლეოს დადება.

პირველი ჯიბის ფული პატარა როკფელერმა შეიძლება უახლოეს ჯიხურში ან სუპერმარკეტში დახარჯოს. ნუ გაკიცხავთ მას; ერთად იმსჯელეთ, რატომ მოხდა ასე და როგორ ჯობდა მიცემული თანხის დახარჯვა. აუცილებლად ნახეთ, რა შეიძინა თქვენმა შვილმა, მიეცით რჩევები, მაგრამ ნუ მოსთხოვთ ყოველი წვრილმანის გამო ანგარიშის ჩაბარებას - თუ ბავშვმა ნდობა ვერ იგრძნო, თქვენი დარიგება შედეგს ვერ გამოიღებს.

თუ შიშობთ, რომ მთელი კვირის ან თვის სამყოფ თანხას ბავშვი ერთბაშად დახარჯავს, დაყავით ნაწილებად და მიეცით კვირაში ორ-სამჯერ ან ყოველ დილით. ასწავლეთ ბავშვს მიზნისკენ სწარფვა. თუ ის ველოსიპედზე ან გორგოლაჭებზე ოცნებობს, მაშინ ყოველდღიური ხარჯები უნდა შეზღუდოს, წამდაუწუმ არ იყიდოს ჩიფსები და ნაყინი. შეჰპირდით, რომ თუ, ვთქვათ, შეაგროვებს თანხის ნახევარს, დანარჩენს თქვენ დაუმატებთ.

არსებობს რამდენიმე წესი, რომლებიც შვილთან ურთიერთობისას სწორი ფულადი პოლიტიკის შემუშავებაში დაგეხმარებათ:

1. მიეცით ბავშვს ჯიბის ფული რეგულარულად (მაგალითად, კვირაში ერთხელ).
2. ჯიბის ფული არ უნდა იყოს არც მეტისმეტად ცოტა, არც მეტისმეტად ბევრი.
3. სასურველია, მუდამ ერთი და იგივე თანხა მისცეთ, რომელიც ასაკთან ერთად გაიზრდება.
4. ნუ გამოიყენებთ ჯიბის ფულს მანიპულაციის საშუალებად: ცუდი ნიშნის ან საქციელის გამო ფულზე უარს ნუ ეტყვით. ნურც კარგი ნიშნებისთვის, კარგი საქციელისთვის ან საოჯახო საქმეებში დახმარებისთვის მისცემთ გასამრჯელოს, თორემ შესაძლოა, მიეჩვიოს ამას და უსასყიდლოდ რამის კეთებაზე უარი განაცხადოს.
5. გააფართოეთ ბავშვის მოვალეობათა სია: თანხის მიცემით თქვენ ხაზს უსვამთ, რომ იგი გაიზარდა, მოზრდილ ადამიანს ბევრ რამეზე ეკისრება პასუხისმგებლობა.

ცნობისათვის:

1. აშშ-ში ჯიბის ფულის ოდენობა შეესატყვისება ბავშვის ასაკს: 6 წლის ბავშვს კვირაში 6$-ს აძლევენ, 10 წლისას - 10$-ს და ა.შ.
2. გერმანიაში კანონით არის დადგენილი, რომ 6 წლამდე ასაკის ბავშვს კვირაში უნდა მისცენ 50 ცენტი, 10 წლიდან - 12 ევრო, 13 წლიდან - 20 ევრო, 15 წლიდან - 30 ევრო. გადაუხდელობის შემთხვევაში მშობლებს აჯარიმებენ.