ფსიქიკური ინფანტილიზმი
მას, ვინც ფსიქიკურად დროულად არ მომწიფდა, ქცევასა და ხასიათში ბევრი რამ აქვს ბავშვური, ე.ი. ინფანტილური. ინფანტილიზმი მტკივნეულიც არსებობს და უმტკივნეულოც. მეცნიერებს მიაჩნიათ, რომ არცთუ იშვიათად ისინი ერთმანეთში გადაიზრდება. ყველაზე ხშირად გვხვდება ჰარმონიული ინფანტილიზმი, რომლის დროსაც ადამიანის ქცევა რეალურზე უმცროს ასაკს მიესადაგება. ის, რაც 6 წლის ასაკისთვის ნორმალურად მიიჩნევა, 10 წლის ასაკში უსათუოდ გაკვირვებას გამოიწვევს. ემოციურ-ნებელობითი სფეროს მომწიფებაში ჩამორჩენა, ჩვეულებრივ, 15-20 წლამდე შეიმჩნევა. შემდეგ სხვაობა ქრება და მოწიფულ ასაკში ძალიან ცოტას თუ ეტყობა. ჰარმონიული ინფანტილიზმი ფსიქოლოგიური კატეგორიაა და არა პათოლოგიური. იგი არაკეთილსასურველ ფაქტორთა წყებით არის გამოწვეული, რომელთა შორის პირველ ადგილზე უნდა დავაყენოთ სოციალური გავლენები. მაგალითად, ვის უნდა მიბაძოს ბიჭუნამ, რომელიც პირველ ნაბიჯებს დგამს? საბავშვო ბაღში, სკოლაში, ექიმის კაბინეტში, მუსიკის გაკვეთილზე ის მხოლოდ ქალებს ხედავს: დედას, ბებიას, ძიძას, მასწავლებლებს, ექიმს... მამაც უმეტესად არ არის შინ, დატვირთული სამუშაო აქვს. ქალები, როგორც წესი, ბავშვს უფრო თბილად, ალერსიანად ეპყრობიან. მარტოხელა დედებს ხომ სულაც ვაჟიშვილზე გადააქვთ ოჯახიდან წასული მამაკაცისადმი სიყვარულიც. შედეგად ბიჭი ეჩვევა სხვის კმაყოფაზე ყოფნას, აღარ სურს, რამეზე თავად იკისროს პასუხისმგებლობა. ეს ყველაფერი ჰარმონიული ინფანტილიზმით დაავადებულებთან ერთად ეხება იმათაც, ვისაც ემოციურ-ნებელობითი განვითარების შეკავების სხვა ფორმები აღენიშნება. მეცნიერები გამოყოფენ ინფანტილიზმის კიდევ ერთ ნაირსახეობას - დისჰარმონიულ ინფანტილიზმს, როცა ემოციურ-ნებელობით უმწიფრობასთან ერთად შეინიშნება ხასიათის ამა თუ იმ თვისების წინ წამოწევა, გაზვიადება, ცალმხრივი ჰიპერტროფია (არანორმალური განვითარება). ზოგიერთ ბავშვში, მოზარდსა თუ ჭაბუკში წინა პლანზე წამოიწევს მეტისმეტი სიფიცხე, ზოგში - მერყეობა და სუსტი ნებისყოფა, ზოგში კი ფანტაზიორობისა და სიცრუისკენ მიდრეკილება. ნებისმიერ შემთხვევაში პიროვნების სოციალური ადაპტაცია მკვეთრად ირღვევა და ხშირად ასეთი ადამიანი საავადმყოფოში ან დამნაშავის სკამზე აღმოჩნდება ხოლმე.
რა ახასიათებს ფსიქიკურად უმწიფარ ადამიანს?
გართობისადმი, თამაშობებისადმი ჭარბი ინტერესი, სწრაფი მოყირჭება, არასერიოზულობა, უპასუხისმგებლობა, სინანულის არასაკმარისად განვითარებული გრძნობა, ეგოიზმი, უდარდელობა, უზრუნველობა. ისინი წაქეზებისთანავე სჩადიან დანაშაულს, მოსალოდნელ შედეგებზე ნაკლებად ფიქრობენ, არ შეუძლიათ მოთმენა, ადვილად ღიზიანდებიან, ადვილად სწყინთ, მათთვის მთელი ცხოვრება თამაშია. ყველაზე მეტად კი ასაკის შესაბამისად მოქცევა უჭირთ. თუ ისინი ბიოლოგიურად არიან განწყობილნი ასეთი ქცევისადმი, მშობლიური სიყვარულის სიჭარბის ან დეფიციტისა და არასწორი აღზრდის ფონზე ეს ყოველთვის გამოაშკარავდება, ძლიერდება, მწვავდება, კარიკატურული ხდება. ინფანტილიზმის მქონე ადამიანთა დაახლოებით მესამედს დიდხანს აღენიშნება თავის ტვინის ორგანული დაზიანების ნარჩენი მოვლენები, რომლებიც მძიმე მშობიარობამ გამოიწვია. ისინი დროთა განმავლობაში გაივლის (განსაკუთრებით - ყოველდღიური და მიზანმიმართული მკურნალობის შედეგად), მაგრამ მანამდე თავს იჩენს რამდენიმე პრობლემა, რომლებიც უამრავ საზრუნავს უქმნის გარშემო მყოფთ: რთული ქცევა, დაბალი აკადემიური მოსწრება, ემოციურ-ნებელობითი დარღვევები. მშობლები ცდილობენ, შეუქმნან ბავშვს (ზოგჯერ - ერთმანეთს) დამზოგველი პირობები, ზრუნავენ მასზე, ეცოდებათ... ასეთი ბავშვი წლიდან წლამდე სულ უფრო მეტად ამჟღავნებს სულიერ უმწიფრობას. გადის დრო, ცენტრალური ნერვული სისტემის ორგანული დაზიანების ყველა ნარჩენი მოვლენა ქრება, ინფანტილიზმი კი რჩება. აღწერილი მოვლენები ობიექტური ხასიათისაა. ისინი ყველა ცივილიზებულ ქვეყანაში გვხვდება. ამ პრობლემას რომ არ შევეჯახოთ, უნდა გავაანალიზოთ მოზარდი თაობისადმი მეტისმეტად ალერსიანი, მეტისმეტად დაუფიქრებელი დამოკიდებულების თანამდევი მოვლენების მექანიზმები. ავარიდოთ სირთულე მოზარდს - ეს ნიშნავს, მას ინფანტილურობისკენ ვუბიძგოთ.