ლალი ჩხიკვაძე

როგორ ამოვიცნოთ მამაკაცებში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული კიბო.

წინამდებარ ჯირკვლის (პროსტატის) კიბო მამაკაცებში კიბოს მეორე ყველაზე გავრცელებული ტიპია (ფილტვის კიბოს შემდეგ). ყოველწლიურად მსოფლიოში, პროსტატის კიბოს 400 000-ზე მეტი შემთხვევა ვლინდება.

ყველაზე ხშირად წინამდებარე ჯირკვლის კიბო აწუხებს 60-80 წლის და უფროსი ასაკის მამაკაცებს. ასაკი, პროსტატის კიბოს მთავარი რისკის ფაქტორია. გარდა ამისა, პროსტატის კიბოს განვითარების მიზეზები შეიძლება იყოს:

• გენეტიკური მიდრეკილება,
• საკვების რაციონთან დაკავშირებული ჩვევები (ცხიმიანი საკვების მოხმარება),
• ასაკთან დაკავშირებული ჰორმონალური დარღვევები.

ვირუსული ინფექციები ასევე ითვლება ერთ-ერთ რისკ ფაქტორად.

სამწუხაროდ, ადრეულ სტადიაზე, ამ ტიპის კიბოს, ისევე როგორც მრავალი სხვა ონკოლოგიური დაავადების შემთხვევაში, პრაქტიკულად არ არსებობს აშკარა სიმპტომები.

მოგვიანებით ეტაპებზე ჩნდება:

• შარდვის პრობლემები (საპირფარეშოში წასვლის ხშირი სურვილი, შარდის შეუკავებლობა, შარდის ბუშტის არასრული დაცლის შეგრძნება);
• სპაზმი და ტკივილი შორისის მიდამოში,
• სისხლი შარდში ან სპერმაში,
• ერექციული დისფუნქცია,
• წელის ტკივილი,
• წონის დაკლება, მადის დაქვეითება,
• გულისრევა (ღებინება),
• ქვედა კიდურების შეშუპება.

პროსტატის კიბოსთან დაკავშირებული საშიშროება სწორედ იმაში მდგომარეობს, რომ სიმპტომები, რომლებსაც მამაკაცი აღმოაჩენს, შეიძლება აირიოს პროსტატის ადენომის სიმპტომებთან. უფრო მეტიც, ეს სიმპტომები უკვე დაავადების განვითარების III-IV სტადიაზე ვლინდება, რაც ართულებს მკურნალობას.

პროსტატის კიბოს დიაგნოსტირებისთვის ჯერ პაციენტის გასინჯვა ხდება ექიმის მიერ, შემდეგ უტარდება რიგი გამოკვლევებისა:

• სისხლის ტესტი PSA-ზე (პროსტატის სპეციფიკური ანტიგენი);
• TRUS (პროსტატის ტრანსრექტალური ულტრაბგერითი გამოკვლევა);
• პროსტატის ბიოფსია;
• მაგნიტურ რეზონანსული ტომოგრაფია ან კომპიუტერული ტომოგრაფია (თუ არსებობს მეტასტაზების გავრცელების ეჭვი).

თუ ექიმს და პაციენტს გაუმართლა და კიბო გამოვლინდა ადრეულ ეტაპზე, პროსტატის ამოღების ოპერაცია ტარდება ჰორმონოთერაპიასთან ან სხივურ თერაპიასთან კომბინაციაში (ან მის გარეშე).

ოპერაციების უმეტესობა ტარდება დაბალი ტრავმული ქირურგიული ტექნიკის გამოყენებით, რაც ამცირებს შესაძლო გართულებებს.

III-IV სტადიაზე ასევე შესაძლებელია სხვადასხვა თანმიმდევრობით ჰორმონული ან ქიმიოთერაპიის გამოყენება.

აუცილებელია მამაკაცებმა იზრუნონ საკუთარ თავზე და არ დაავიწყდეთ რეგულარულად (წელიწადში ერთხელ) ჩაიტარონ სისხლის PSA ტესტი (PSA, პროსტატის სპეციფიკური ანტიგენი). უმჯობესია ამის გაკეთება პირველად 40 წლის ასაკში. ტესტი გვეხმარება დავრწმუნდეთ, რომ წინამდებარე ჯირკვალი ნორმალურ მდგომარეობაშია ან მიუთითებს შესაძლო დაავადებაზე. ეს გადაარჩენს მამაკაცის სიცოცხლეს და ჯანმრთელობას.

საქართველოში მოქმედებს ეროვნული სკრინინგ პროგრამა.

პროსტატის კიბოს სკრინინგული კვლევა ტარდება 50 დან 70 წლის ჩათვლით მამაკაცებში და ითვალისწინებს სისხლში პროსტატის კიბოს ანტიგენის (PSA) გამოკვლევას.

პროსტატის კიბოს სკრინინგი უფასოდ ტარდება წელიწადში ერთხელ;