ეკა ჭავჭავაძე

ეს ნერვული სისტემის გამოფიტვის შედეგია, რაც საჭმლის მონელების ფუნქციას თრგუნავს. ამიტომ სტრესს შესაძლოა მოჰყვეს უმადობა, მეტეორიზმი, ფაღარათი ან ყაბზობა, ნაწლავის სხვადასხვა ტიპის ანთებითი პათოლოგია. ამ შემთხვევაში ადამიანმა საჭმლის მონელებას თავად უნდა შეუწყოს ხელი. ამაში მას ხილი, ბოსტნეული და სამკურნალო მცენარეები დაეხმარება.

ცელულოზა - მცენარეული უჯრედისი

ცელულოზა მცენარეული ბოჭკოთი მდიდარი ნივთიერებაა, რომელიც შეუცვლელია საჭმლის ნორმალური მონელებისთვის. მისი წყარო მხოლოდ და მხოლოდ მცენარეული სურსათია. უჯრედისი მცენარეული ქსოვილების ძირითადი საშენი მასალაა, მისი უხეში საფუძველი, ჩონჩხი, რომელიც საჭმლის მომნელებელ ტრაქტში გავლისას არსებითად არ იცვლება, - უმნიშვნელო გარდაქმნას განიცდის, თუ არ ჩავთვლით პირის ღრუში კბილებით მის მექანიკურ დაქუცმაცებას. ვინაიდან ცელულოზა არ გარდაიქმნება, მისგან ორგანიზმიც ვერაფერს ითვისებს, ამიტომ მას საკვები ნივთიერებების რიცხვს არ მიაკუთვნებენ. მას კვებით ღირებულებას შემდეგი თვისებები ანიჭებს:

• არ მოინელება და ამიტომ ნაწლავებს უკეთ მუშაობას აიძულებს;
• უჯრედისით მდიდარი საკვების რეგულარული მიღებისას საგრძნობლად მცირდება ნაწლავების ინფექციური და ონკოლოგიური დაავადებებით დასნებოვნების რისკი;
• უჯრედისი ამცირებს სისხლში ქოლესტერინის დონეს;
• ცელულოზის მთავარი ღირსება ის არის, რომ მისი მიღებისას ადამიანი სწრაფად ნაყრდება და ცხიმებითა და ნახშირწყლებით მდიდარი საკვების მიღების სურვილი აღარ უჩნდება. იკლებს მიღებული კალორიების რაოდენობა, იზრდება ორგანიზმში ვიტამინების, მიკროელემენტებისა და მინერალური ნივთიერებების კონცენტრაცია.

ბოსტნეული

ბოსტნეულს წყლის, ცელულოზის, ვიტამინების, მარილების მდიდარი შემცველობა და მცირე კალორიულობა ახასიათებს. კულინარიული ტექნიკის ამოცანაა, შეუნარჩუნოს მას არომატული ნივთიერებები, მარილები და ვიტამინები. კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის გაღიზიანებისას უმჯობესია საკვები ორთქლზე მომზადებული მიირთვათ. კარგია ბოსტნეულის სუფლე და პიურე, მრავალკომპონენტიანი სალათები. საკვების მონელებას განსაკუთრებით აუმჯობესებს:

1. სტაფილო - იგი ყაბზობის დროს ნამდვილი ხსნაა. შეგიძლიათ, უხვად მიირთვათ. სასარგებლოა როგორც მოხარშული, ასევე ჩაშუშული, მცენარეული ზეთით მცირედ შეზავებული. კარგია წვენიც.
2. ჭარხალი - სტაფილოს მსგავსად, შველის შეკრულობას. ძალიან კარგია მისი წვენის სტაფილოს წვენთან ერთად მიღება.
3. კომბოსტო - საკმაოდ ძნელად მოსანელებელი პროდუქტია, რადგან ყველაზე მეტ ცელულოზას შეიცავს. ამიტომ კუჭის ქრონიკული დაავადებების დროს მისი მიღება რეკომენდებული არ არის, სხვა შემთხვევებში კი როგორც ჩაშუშული, ისე ცოცხალი კომბოსტო აძლიერებს ნაწლავის პერისტალტიკას და აუმჯობესებს საკვების მონელების ხარისხს.

ხილი

ხილი, ისევე როგორც ბოსტნეული, მდიდარია წყლითა და ცელულოზით. ის უმთავრესად ფრუქტოზასა და გლუკოზას შეიცავს. ხილს გემოს აძლევს მჟავები, არომატული ნივთიერებები და ვიტამინები. მინერალური ნივთიერებებიდან მდიდარია კალიუმითა და რკინით.

1. ვაშლი - მისი მიღება რეკომენდებულია შეკრულობის დროს.
2. ფორთოხალი და ლიმონი - სისუსტისა და იმ ვიტამინების შესავსებად გამოდგება, რომლებიც უშუალოდ მონაწილეობენ საკვების მონელებაში და ზოგიერთი საკვები ნივთიერების შეწოვაში.
3. შავი ქლიავი - მის როლს ნაწლავების პერისტალტიკის გაძლიერებაში მთელი მსოფლიო აღიარებს. იგი ყაბზობის სამკურნალო დიეტის შეუცვლელი კომპონენტია - როგორც ცოცხალი, ისე გამომშრალი.
4. მოცვი - ტანინების უხვად შემცველობის გამო აქტიურად გამოიყენება დიარეის საწინააღმდეგოდ.
5. ბროწეული - ფაღარათის დროს საიმედო დამხმარეა ახალგამოწურული წვენი და ქერქის ნახარში.

სამკურნალო მცენარეები

საკვების მონელების პროცესის ამა თუ იმ რგოლის მოშლისას, განსაკუთრებით - კუჭისა და ნაწლავების დაავადებისას, პირის ღრუში უსიამოვნო სუნი ჩნდება, განურჩევლად იმისა, სწორად ვიცავთ თუ არა პირის ღრუს ჰიგიენას. ასეთ დროს შეუცვლელ დახმარებას გვიწევს პირშუშხას ფესვები.

• 50-70 გრამი პირშუშხას ფესვი უნდა გაასუფთაოთ და გაატაროთ ხორცსაკეპ მანქანაში. ჩადოთ მინის ქილაში, დაასხათ 200 მლ არაყი და გააჩეროთ 3 დღე-ღამე. მზა ნაყენი გაწურეთ, 3-5 წვეთი გააზავეთ 250 მლ თბილ, ანადუღარ წყალში და ყოველდღე გამოივლეთ პირის ღრუში.

სამკურნალო მცენარეთაგან, რომლებიც საჭმლის მონელებას აუმჯობესებს, აღსანიშნავია გვირილა, სვია, ბარამბო, პიტნა და ძირტკბილა.

ბარამბოსა და გვირილის გამოყენება შეუზღუდავად შეიძლება. რეგულარულად მიიღეთ ამ მცენარეების ჩაი. რაც შეეხება სვიას, მას კარგად გამოხატული სედაციური (საძილე) თვისება აქვს, ამიტომ მისი ჩაი უმჯობესია საღამოს, ძილის წინ მიირთვათ. ნერვულ სისტემასაც დაიმშვიდებთ და კუჭსაც არგებთ.

ძირტკბილას უნდა ერიდონ არტერიული წნევის მომატებისას, პიტნა კი დაბალი წნევის დროს არ არის რეკომენდებული.