ღვიძლის პრობლემების სადიაგნოსტიკო ნიშნები
ზოგჯერ ამ ორგანოს დაავადებებს აქვს გარეგანი გამოვლინებები.
ორგანოს დაავადებებზე მიუთითებს ის, რომ კანი ყვითლდება. ჯერ პირის ღრუს ლორწოვანი გარსები ყვითლდება, შემდეგ თვალის სკლერები, შემდეგ კი კანი.
გარდა ამისა, ღვიძლთან დაკავშირებული პრობლემებზე უნდა მივიტანოთ ეჭვი, თუ ადამიანი განიცდის ყრუ ტკივილს და სიმძიმეს მარჯვენა ფერდქვეშა მიდამოში - ეს შეიძლება მიუთითებდეს ორგანოს ზომასი გაზრდაზე.
მესამე ნიშანია პალმის ერითემა - ხელისგულებზე კანის სიწითლე. მამაკაცებში ეს ნიშანი უმეტეს შემთხვევაში მიუთითებს ღვიძლის დაზიანების არსებობაზე.
გარდა ამისა, ღვიძლის დაავადებებთან ერთად შეიძლება გამოვლინდეს კანის ქავილი და სისხლძარღვოვანი ვარსკვლავები, რომლებიც დაჭერისას თეთრდება. ეს სიმპტომები ხშირად ჩნდება ღვიძლის მძიმე დაავადების – ციროზის დროს.
ასევე წაიკითხეთ:
რომელი დაავადებები ზრდის მსხვილი ნაწლავის კიბოს რისკს
ფლინდერსის უნივერსიტეტის მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ ხუთი გავრცელებული მეტაბოლური პათოლოგია ასოცირდება მსხვილი ნაწლავის კიბოს გაზრდილ რისკთან, მათ შორისაა ჰიპერტენზია და სისხლში გლუკოზის მომატებულ დონე. კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში Critical Reviews in Oncology/Hematology.
მკვლევარებმა გაანალიზეს 49 ადრე გამოქვეყნებული სამეცნიერო ნაშრომის მონაცემები, რათა დაედგინათ კავშირი მეტაბოლურ დაავადებებსა და მსხვილი ნაწლავის კიბოს რისკს შორის.
სისტემატიურ მიმოხილვებსა და მეტაანალიზებში გამოიყენებოდა ინფორმაცია ჯანმრთელი ზრდასრული მოხალისეებისა და სხვადასხვა დაავადების მქონე ადამიანების შესახებ.
შედეგებმა აჩვენა, რომ მსხვილი ნაწლავის კიბოს რისკი იზრდება ხუთი საკმაოდ გავრცელებული პათოლოგიის - სიმსუქნე, ჰიპერტენზია, ღვიძლის არაალკოჰოლური ცხიმოვანი დაავადება, სისხლში შაქრის ჭარბი რაოდენობა და მაღალი სიმკვრივის ლიპოპროტეინების დეფიციტი - დროს. ასეთი დაავადებების კომპლექსური განვითარება ცნობილია როგორც მეტაბოლური სინდრომი.
- მეცნიერებმა ხაზგასმით აღნიშნეს, რომ სისხლის მარტივი ტესტები, რომელსაც მრავალი ადამიანი ყოველწლიურად გადის ჯანმრთელობის შემოწმების ფარგლებში, ეფექტურია მეტაბოლური სინდრომის რისკის შესაფასებლად და მისი სიცოცხლისთვის საშიში გართულებების თავიდან ასაცილებლად.
კვების რეჟიმი გიხსნით ჯეტლაგისგან
Surrey-ის უნივერსიტეტის (დიდი ბრიტანეთი) სპეციალისტების მიერ ჩატარებული კვლევის შედეგები გამოქვეყნდა ჟურნალში Current Biology.
მეცნიერებმა გადაწყვიტეს შეესწავლათ, თუ როგორ მოქმედებს ჩვეულებრივი კვების დროის დაგვიანება ორგანიზმის ცირკადულ რიტმზე. ამისათვის მათ ჩაატარეს 13-დღიანი ექსპერიმენტი 10 ჯანმრთელი ახალგაზრდა მამაკაცის მონაწილეობით. ჯერ „ასწავლიდნენ“ დღეში სამჯერ ჭამას ხუთსაათიანი ინტერვალით. ამავდროულად, საუზმე იწყებოდა მკაცრად დილით ადგომიდან ნახევარი საათის შემდეგ. თუმცა, ექსპერიმენტის ბოლო ექვს დღეში, საუზმის დაწყება ეტაპობრივად იყო, მონაწილეებს აძლევდნენ დღის პირველ კვებას ხუთი საათის დაგვიანებით, ვიდრე ადრე.
ამავდროულად, მკვლევარებმა წინასწარ შეაფასეს თითოეული მონაწილის შინაგანი ბიოლოგიური საათის ინდივიდუალური ფუნქციონირება სპეციალური 37-საათიანი პროტოკოლის გამოყენებით.
შეგროვებული მონაცემების ანალიზმა აჩვენა, რომ საუზმის ხუთსაათიანმა დაგვიანებამ გამოიწვია პერიფერიული ცირკადული რითმების დარღვევა, რომელიც აკონტროლებს სისხლში შაქრის დონის ყოველდღიურ რყევებს. ამ რიტმებმა ხუთი საათით დაიწყო ჩამორჩენა. გარდა ამისა, დაირღვა PER2 გენის ცხიმოვან ქსოვილში ყოველდღიური აქტივობის რიტმი, რომელიც არეგულირებს ბიოლოგიური საათის ფუნქციონირებას. ამ გენის პიკურმა აქტივობამ ერთი საათით ჩამორჩენა დაიწყო.
ამავდროულად, ორგანიზმის ცირკადული რითმების მთავარი რეგულატორის - ჰიპოთალამუსის ნეირონების ფუნქციონირებაზე გავლენას არ ახდენდა კვების რეჟიმის დარღვევა. "საათები", რომლებიც აკონტროლებენ სხვა მეტაბოლურ რითმებს - ინსულინისა და ტრიგლიცერიდების დონეს სისხლში - არ რეაგირებდნენ საუზმის დაგვიანებაზე.
- შედეგად, მკვლევარებმა დაასკვნეს, რომ კვების რეჟიმი მნიშვნელოვან როლს თამაშობს სხეულის პერიფერიული ცირკადული რითმების სინქრონიზაციაში. მეცნიერთა აზრით, ამ აღმოჩენამ შესაძლოა გავლენა იქონიოს პაციენტებზე, რომლებსაც აქვთ ცირკადული რითმის დარღვევები, ასევე მათზეც, ვინც ღამით მუშაობს ან აწუხებს ჯეტლაგი. ასეთმა ადამიანებმა უნდა დაიწყონ ჭამა მკაცრად განსაზღვრულ დროს და ეს ხელს შეუწყობს „ბიოლოგიური საათის“ გადატვირთვას, ვარაუდობენ მეცნიერები.
