საჭმლის მონელების პრობლემების 11 ტიპი - სიმპტომები და მკურნალობა
ეს ორგანოები შეიძლება იყოს საყლაპავი, კუჭი, ნაწლავები და ნაღვლის ბუშტი. საჭმლის მონელების პრობლემებმა შეიძლება გამოიწვიოს რამდენიმე სიმპტომი, რომელიც ხელს უშლის ყოველდღიურ საქმიანობას. ზოგიერთი საერთო სიმპტომია გულისრევა, შებერილობა, ღებინება, დიარეა და ყაბზობა. საჭმლის მომნელებელი პრობლემების მრავალი მიზეზი არსებობს, მათ შორის ცხოვრების წესის არჩევანი, ავტოიმუნური დაავადებები, ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები, გენეტიკა და ოჯახის ისტორია.
საჭმლის მომნელებელ სისტემას აქვს ეფექტური მექანიზმი, რომელიც აგროვებს ყველა საკვებ ნივთიერებას, ვიტამინს და მინერალს საკვებიდან. ეს ნივთიერებები აუცილებელია სხეულის ნორმალური ფუნქციონირებისთვის. ამიტომ, საჭმლის მონელების პრობლემებმა შეიძლება გამოიწვიოს საკვები ნივთიერებების დეფიციტი. ამ საკვები ნივთიერებების, ვიტამინების ან მინერალების ნაკლებობამ შეიძლება გამოიწვიოს სხვა დარღვევები. მაგალითად, რკინის დეფიციტმა - ანემია.
საჭმლის მონელების პრობლემების მართვის რამდენიმე გზა არსებობს. ძირითადი მეთოდი ჯანსაღი ცხოვრების წესის დაცვაა. იგი მოიცავს კარგად დაბალანსებულ დიეტას მეტი დიეტური ბოჭკოებით. ასევე, ცხიმიანი ან გადამუშავებული საკვების აღმოფხვრამ შეიძლება ხელი შეუწყოს საჭმლის მომნელებელი პრობლემების სიმპტომების შემსუბუქებას. გარდა ამისა, არსებობს მრავალი მედიკამენტი საჭმლის მომნელებელი პრობლემების სამკურნალოდ.
საჭმლის მონელების პრობლემების სახეები
საკვების აუტანლობა
- ამ ტიპის საჭმლის მომნელებელი პრობლემების მიზეზი არის საკვების მოხმარება, რომელსაც ორგანიზმი ეფექტურად ვერ შლის. ეს შეიძლება შეიცავდეს დამუშავებულ საკვებს, როგორიცაა სწრაფი კვება, შაქრის შემცველი საკვები და ა.შ. მაგალითად, ლაქტოზას შეუწყნარებლობის ზოგიერთ ადამიანს შეიძლება ჰქონდეს საჭმლის მომნელებელი პრობლემები, თუ ისინი მიირთმევენ რძის პროდუქტებს. ანალოგიურად, გლუტენზე ალერგიის ან ცელიაკიის მქონე ადამიანებმა შეიძლება განიცდიან საჭმლის მომნელებელი პრობლემები, თუ ისინი მიირთმევენ გლუტენის შემცველ საკვებს.
საკვების შეუწყნარებლობის მკურნალობა მოიცავს მედიკამენტებს, ცხოვრების წესის შეცვლას. აუცილებელია იცოდეთ იმ საკვების შესახებ რომლის მიმართ გაქვთ მგრძნობელობა, ან შეუწყნარებლობა.
მეტეორიზმი
- მეტეორიზმის არის აირების დაგროვება კუჭსა და ნაწლავებში. ეს შეიძლება გამოწვეული იყოს ნაწლავის ბაქტერიების რეაქციით გარკვეულ საკვებზე. ასევე, ჭარბი ჰაერის გადაყლაპვით ჭამის ან საუბრის დროს.
- ზოგიერთი საკვები, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს შებერილობა, არის ნახშირწყლები, მარილიანი საკვები, რძის პროდუქტები და გაზიანი სასმელები. სხვა მიზეზები, რამაც შეიძლება გამოიწვიოს არის: ზედმეტი ჭამა, სწრაფად ჭამთ, ყაბზობა ან ნაწლავის პრობლემები, გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომი.
- გარდა ამისა, შებერილობამ შეიძლება გამოიწვიოს მუცლის ტკივილი, სისავსის შეგრძნება.
აუცილებელია მეტეორიზმის გამომწვევი მიზეზის დადგენა და ამის მიხედვით, ცხოვრების წესში გარკვეული ცვლილებების შეტანა.
დიარეა
- ეს შეიძლება მრავალი მიზეზის გამო იყოს. მაგალითად, თუ თქვენ გაქვთ საკვებისადმი მგრძნობელობა ან საკვების აუტანლობა. ასევე, ბევრმა სამედიცინო მდგომარეობამ შეიძლება გამოიწვიოს დიარეა. მათ შორისაა კვებითი მოწამვლა. ფსიქიკური დარღვევები, როგორიცაა შფოთვა და გახანგრძლივებული სტრესი, ასევე გამომწვევია.
დიდი ხნის განმავლობაში დიარეამ შეიძლება გამოიწვიოს ორგანიზმში დეჰიდრატაცია. ასევე, შეიძლება გამოიწვიოს ცხელება. მიმართეთ ექიმს, თუ დიარეის სიმპტომები გამწვავდება და გახანგრძლივდება.
გულისრევა და ღებინება
- ორივე შეიძლება გამოწვეული იყოს კონკრეტული საკვებისა და მედიკამენტის მიღებით. ეს არის რეფლექსური მოქმედება ორგანიზმში კუჭში არსებული ნებისმიერი ტოქსიკური ნივთიერების აღმოსაფხვრელად.
თუ გულისრევა და ღებინება დღეზე მეტხანს გაგრძელდა, უნდა მიმართოთ ექიმს.
საჭმლის მონელების დარღვევა
- იგივე დისპეფსია. ამ დროს შეიგრძნობა ტკივილი ან დისკომფორტი მუცლის ზედა ნაწილში ან მუცლის არეში. ეს შეიძლება გამოიწვიოს კონკრეტული საკვების მიღებამ. საჭმლის მონელების დარღვევა შეიძლება იყოს მსუბუქი ან მძიმე, მიზეზიდან გამომდინარე. ზოგიერთმა სხვა დარღვევამ შეიძლება გამოიწვიოს საჭმლის მონელების სიმპტომებიც.
საჭმლის მონელების ზოგიერთი მძიმე სიმპტომია ძლიერი ღებინება, დაღლილობა, ქოშინი ან გულმკერდის ტკივილი. თუ რომელიმე ამ მძიმე სიმპტომს გაგიჩნდებათ, დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს.
ყაბზობა
- არსებობს მრავალი მიზეზი, რის გამოც ეს შეიძლება მოხდეს. ზოგჯერ ეს შეიძლება დაკავშირებული იყოს დიეტაში ბოჭკოს შემცირებულ შემცველობას თანან წყლის ნაკლებ მოხმარებას. ასევე, ადამიანები, რომლებიც ნაკლებად აქტიურები არიან და მიდრეკილნი არიან მჯდომარე ცხოვრების წესისადმი აქვთ ყაბზობის მაღალი რისკი. ეს ასევე შეიძლება იყოს მედიკამენტების ან დიეტის გვერდითი ეფექტი.
- ყაბზობამ შეიძლება გამოიწვიოს მუცლის ტკივილი, შებერილობა ან გულისრევა.
ყაბზობის თავიდან ასაცილებლად, უნდა დალიოთ მეტი წყალი, რათა დაეხმაროთ ორგანიზმს რეჰიდრატაციაში. გარდა ამისა, უპირატესობას ანიჭებთ ბოჭკოებით მდიდარი საკვების მიღებას, განსაკუთრებით ხსნადი და არაფერმენტირებული ბოჭკოს.
გასტრიტი
- გასტრიტი არის საჭმლის მონელების პრობლემა, როდესაც კუჭის ლორწოვანი გარსის ანთება ჩნდება. ეს შეიძლება იყოს ინფექციის, ტრავმის ან კუჭის წყლულის გამო. გასტრიტი იწვევს ორგანიზმში მრავალ სიმპტომს. გასტრიტის სიმპტომებია საჭმლის მონელების დარღვევა, კუჭის ტკივილი, გულისრევა, ღებინება, სისავსის შეგრძნება კუჭში. გასტრიტი შეიძლება იყოს მძიმე ან მსუბუქი.
- გასტრიტის სხვა მიზეზები მოიცავს ქრონიკულ სტრესს და ჯანმრთელობის ფონურ პირობებს, როგორიცაა აივ ინფქცია და კრონის დაავადება.
გასტრიტის მკურნალობა შეგიძლიათ მედიკამენტების გამოყენებით.
გასტრიტის თავიდან ასაცილებლად, უნდა დაიცვათ ანთების საწინააღმდეგო დიეტა დამუშავებული საკვების, გლუტენის და მჟავე საკვების შეზღუდვით.
გაღიზიანებული ნაწლავის სინდრომი
- სიმპტომები შეიძლება მერყეობდეს მსუბუქიდან მძიმემდე. სიმპტომებია მუცლის ტკივილი, დიარეა, შებერილობა, ყაბზობა და არარეგულარული ნაწლავის მოძრაობა. IBS-ის ერთ-ერთი ტიპია კრონის დაავადება. თუმცა, მისი დიაგნოსტირება შესაძლებელია საჭმლის მომნელებელი სხვა პრობლემების გამორიცხვით.
- IBS-ის გამომწვევი შეიძლება იყოს გარკვეული მედიკამენტები, ინფექციები ან საკვები. ექიმმა შეიძლება გააკეთოს ენდოსკოპია, რენტგენი ან კოლონოსკოპია. ეს ხელს უწყობს დიაგნოზის დადასტურებას.
ბევრ ადამიანს შეუძლია მართოს საჭმლის მონელების პრობლემა, როგორიცაა IBS, ცხოვრების სტილის ცვლილებებით. მაგალითად, რეგულარულად ვარჯიშით, დაბალანსებულად კვებით, ჰიდრატაციით, სტრესის მართვით და მედიკამენტებით.
IBS სიმპტომების თავიდან ასაცილებლად, უნდა მიიღოთ ბოჭკოებით მდიდარი დიეტა, მათ შორის ხილი, ბოსტნეული და ლობიო. გარდა ამისა, უმჯობესია შეცვალოთ რძე იოგურტით, რათა დააკმაყოფილოთ ცილისა და კალციუმის საჭიროება.
გასტროეზოფაგური რეფლუქს დაავადება
- საჭმლის მონელების პრობლემაა, რომელიც გამოწვეულია საყლაპავში კუჭის ან ნაღვლის მჟავის ჭარბი რაოდენობით. მას შეუძლია გააღიზიანოს კუჭი და გამოიწვიოს წვის შეგრძნება კუჭსა და საყლაპავში.
- მჟავა რეფლუქსი შეიძლება გაუარესდეს ჭამის შემდეგ. ზოგიერთი საკვები, რომელსაც შეუძლია გაზარდოს მჟავას რეფლუქსი, არის ცხიმიანი, შაქრიანი და დამუშავებული საკვები.
ცხოვრების წესის ცვლილებები, როგორიცაა ჯანსაღი და დაუმუშავებელი საკვების მიღება და ვარჯიში, დაგეხმარებათ სიმპტომების შემსუბუქებაში.
სიმპტომების თავიდან ასაცილებლად, უნდა შეინარჩუნოთ ჯანსაღი წონა, რადგან ჭარბი წონა ზეწოლას ახდენს კუჭზე. უნდა მოერიდოთ ციტრუსის ხილის წვენებს, კოფეინს.
ნაღვლის ბუშტის კენჭები
- ნაღვლის ბუშტი არის ორგანო, რომელიც ხელს უწყობს ცხიმების შემცველი საკვების მონელებას. გარდა ამისა, ის ინახავს საჭმლის მომნელებელ წვენს, რომელსაც ნაღველი ეწოდება. როდესაც ნაღველი ქოლესტერინისა და კალციუმის მარილებთან ერთად გამკვრივდება და მასად იქმნება, მას შეუძლია დაბლოკოს ნაღვლის ბუშტი და მისი სადინარები. ამან შეიძლება გამოიწვიოს ტკივილი მუცლის არეში და საკვების არაეფექტური მონელება.
- ნაღველკენჭოვანი დაავადების ზოგიერთი რისკ-ფაქტორი, ძირითადად, მოიცავს არაჯანსაღ კვებას. მაგალითად, თუ მიირთმევთ ცხიმიან, მაღალ ქოლესტერინის შემცველ საკვებს, შეიძლება გქონდეთ ნაღვლის ბუშტის კენჭების გაჩენის მაღალი რისკი. ასევე, თუ გაქვთ ჰიპერტენზია, შაქრიანი დიაბეტი ან ღვიძლის დაავადება, შეიძლება ასევე ჩამოყალიბდეს ნაღვლის ბუშტის კენჭები.
ნაღვლის ბუშტის კენჭების სიმპტომები შეიძლება განსხვავდებოდეს მასის ზომისა და სიმძიმის მიხედვით. თუმცა, ზოგიერთი საერთო სიმპტომია ზურგის ტკივილი, მუცლის ტკივილი, ტკივილი მარჯვენა მხარში. მძიმე შემთხვევებში ნაღვლის ბუშტში კენჭებმა შეიძლება გამოიწვიოს სიყვითლე ან კანის გაყვითლება. ეს ხდება იმის გამო, რომ სხეული ვერ ანეიტრალებს ტოქსინებს დაზიანებული ნაღვლის ბუშტის გამო. ასევე შეიძლება გამოიწვიოს მაღალი სიცხე. უნდა მიმართოთ ექიმს, თუ გაქვთ ნაღვლის ბუშტის კენჭების რაიმე მძიმე სიმპტომები.
დივერტიკულიტი
- დივერტიკულიტი არის პატარა ჩანთების ამობურცვა, რომლებიც წარმოიქმნება საჭმლის მომნელებელ ტრაქტში. ამ ჩანთებს დივერტიკულა ეწოდება. ისინი წარმოიქმნება ინფექციების ან დაზიანებების შედეგად ნაწლავებში. დივერტიკულიტის სიმძიმე დამოკიდებულია ჩანთების ზომაზე და მდებარეობაზე. დივერტიკულიტის ზოგიერთი რისკ-ფაქტორია ასაკი. მაგალითად, 40 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანებს მეტად უვითარდებათ დივერტიკულიტი, ვიდრე სხვებს.
- დივერტიკულიტი შეიძლება განვითარდეს არასწორი დიეტის გამო. მაგალითად, დიეტა წითელი ხორცით, მცირე ბოჭკოვანი საკვებით და მეტი ცხიმით ზრდის დივერტიკულიტის განვითარების რისკს.
დივერტიკულიტის ზოგიერთი სიმპტომი მოიცავს გულისრევას, ღებინებას და ნაწლავის არარეგულარულ მოძრაობას. დივერტიკულიტის მძიმე სიმპტომები შეიძლება იყოს რექტალური სისხლდენა, ცხელება, შემცივნება და მუცლის კრუნჩხვები. დივერტიკულიტის სიმპტომების შემთხვევაში უნდა მიმართოთ ექიმს.