ლაქტაზის უკმარისობით გამოწვეული შებერილობა - დაავადების თავისებურებები
მეტეორიზმის ერთ-ერთი მიზეზი ლაქტაზის დეფიციტია.
- წვრილ ნაწლავში არსებული ფერმენტის - ლაქტაზის უკმარისობა რძის შაქრის - ლაქტოზის აუტანლობას იწვევს. ჯანმრთელი ადამიანის ორგანიზმი შეიცავს სათანადო ოდენობის ლაქტაზას, რომელიც რძის შაქარს გლუკოზად და გალაქტოზად შლის, აღნიშნული ნივთიერებები კი წვრილ ნაწლავში შეიწოვება. ლაქტაზის დეფიციტის შემთხვევაში ლაქტოზა უცვლელი სახით აღწევს მსხვილ ნაწლავს, სადაც მის მონელებას ნაწლავის მიკროორგანიზმები იწყებენ, ამას კი დიდი ოდენობით აირების წარმოქმნა სდევს თან.
სწორედ ამას ეფუძნება ლაქტაზის დეფიციტის სადიაგნოზო ერთ-ერთი ტესტი - ამოსუნთქულ ჰაერში წყალბადის მომატებული შემცველობის დადგენა. გარდა ამისა, ლაქტაზას ოსმოსური თვისებებიც აქვს. ეს იმას ნიშნავს, რომ მას წყლის შეკავების უნარი შესწევს. სწორედ ამ თვისების გამოა, რომ მსხვილ ნაწლავში ლაქტაზის კონცენტრაციის მატებას თან სდევს წყლის სეკრეციის გაძლიერება და შედეგად ფაღარათი მჟავესუნიანი, თხევადი, ქაფიანი განავლით.
დაავადების დამახასიათებელი თავისებურება კი ის არის, რომ აღნიშნული სიმპტომები რძისა და ლაქტოზის შემცველი რძის პროდუქტების მიღებისას აღმოცენდება. რძემჟავა პროდუქტები (მაგალითად, მაწონი) რძის შაქარს უფრო ნაკლები რაოდენობით შეიცავს და ლაქტაზის ზომიერი დეფიციტისას მათი გამოყენება ადამიანს ყოველგვარი დისკომფორტის გარეშე შეუძლია, ხაჭოსა და ყველში კი ლაქტაზა საერთოდ არ არის, ასე რომ, პაციენტს შეუზღუდავად შეუძლია მათი მიღება. ლაქტაზის დეფიციტი შეიძლება იყოს როგორც პირველადი ანუ გენეტიკური (მემკვიდრეობითი), ისე მეორეული - ნაწლავის დაავადებების ან ორგანიზმის კონსტიტუციური თავისებურებების შედეგი.
უკანასკნელ შემთხვევაში ფერმენტის დეფიციტი მოგვიანებით, ხშირად ხანდაზმულ ასაკში იჩენს თავს და ადამიანს, რომელიც არასოდეს უჩიოდა რძის აუტანლობას, უეცრად მისი მიღებისას მეტეორიზმი, აირების გამოყოფა და ფაღარათი ეწყება.
