ფრთხილად - ტეტანუსი!
ბოტულინის ტოქსინის შემდეგ იგი ყველაზე ძლიერ შხამად ითვლება. კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის ფერმენტები ეგზოტოქსინს ვერ შლის, მას ვერც ნაწლავების ლორწოვანი გარსი შეიწოვს.
ტეტანუსის გამომწვევი ბაქტერია ადამიანის ორგანიზმში დაზიანებული კანისა და ლორწვანი გარსების საშუალებით, დაბინძურებული ჭრილობიდან ხვდება.
ეს შესაძლოა იყოს:
- ნაჩხვლეტი ჭრილობა (ნემსი, ლურსმანი);
- ტალახით, მიწით, ფეკალიებით დაბინძურებული ჭრილობა;
- ავტოსაგზაო შემთხვევა
ტეტანუსს საკმაოდ მძიმე მიმდინარეობა ახასიათებს.
ზოგჯერ სხვა ნიშნებს წინ უძღვის უმადობა, მოუსვენრობა, უსიამოვნო წვის შეგრძნება ჭრილობის არეში და მჩხვლეტი ტკივილი.
ტეტანუსის ინფიცირებისას ინკუბაციური პერიოდი 1-21 დღემდეა.
დაავადებისთვის დამახასიათებელია
- საღეჭი კუნთების დაჭიმულობა(ტრიზმი);
- კისრის კუნთების დაჭიმულობა - კუნთების დაჭიმულობა დაღმავალი თანმიმდევრობით ვრცელდება: კისერი, ზურგი, ქვედა კიდურები(სპაზმს არ განიცდის მხოლოდ მტევნის და ტერფის კუნთები);
- ყლაპვის გაძნელება;
- ოფლიანობა, ცხელება;
- თვითნებური მიმიკა ერთდროულად ღიმილ-ტირილი (,,ტანჯვის ღიმილი“);
- მაღალი არტერიული წნევა;
- გახშირებული გულისცემა
ამ სიმპტომების შერწყმა მხოლოდ ტეტანუს ახასიათებს.
ავადმყოფი რკალისებურად იხრება, საწოლს მხოლოდ კეფითა და ქუსლებით ეყრდნობა. თავდაპირველად კუნთების სპაზმი რამდენიმე წამს გრძელდება და მოდუნებით იცვლება, თანდათან კი ინტენსიური, ძლიერი, ხანგრძლივი და დამღლელი ხდება. ავადმყოფი გონს ბოლომდე არ კარგავს, განიცდის ძლიერ ტკივილსა და შიშს.
შინაგანი ორგანოების ფუნქციები ირღვევა და მათ სრულ ან ნაწილობრივ აღდგენას რამდენიმე კვირა ან თვე სჭირდება, თუმცა სახსრების კონტრაქტურა და ნერვების დამბლა შესაძლოა დიდხანს შენარჩუნდეს.
მკურნალობა
ტეტანუსს გაშეშების საწინააღმდეგო იმუნოგლობულინებით მკურნალობენ. მისი უქონლობისას კი ვენაში შეჰყავთ იმუნოგლობულინი, რომელიც გაშეშების ტოქსინის საწინააღმდეგო ანტისხეულებს შეიცავს.
ტეტანუსის განვითარების რისკის შესამცირებლად საჭიროა:
ჭრილობის დროულად და სწრაფად დამუშავება - უნდა მოხდეს ჭრილობის დეზინფექცია;
აცრების სრული კურსის ჩატარება( ტეტანუსის აცრა საჭირო არ არის იმ შემთხვევაში თუ პირს უკვე ჩატარებული აქვს აცრის სრული კურსი)
ზოგადად აქტიური იმუნიზაციის მიზნით 2 თვიდან ყველა ბავშვს უტარდება ვაქცინაცია გაშეშების საწინააღმდეგო ანტატოქსიით. იმუნიტეტი 10 წელიწადს ნარჩუნდება.