მაღალი სასთუმალი
ხანშიშესული ადამიანის ფილტვის ქსოვილი ნაკლებად ელასტიკურია, ვიდრე ახალგაზრდისა. გარდა ამისა, ასაკის კვალდაკვალ მცირდება გულმკერდის ღრუსა და დიაფრაგმის მოძრაობაც. ფილტვები ჩასუნთქვის პროცესში სრულად გაშლას ვეღარ ახერხებს. ამ და სხვა მიზეზების გამო ვითარდება ქოშინი. მცირდება ბრონქების გამავლობა, მათი დრენაჟული (გამწმენდი) ფუნქცია. ცუდი ვენტილაცია ხშირად პნევმონიის მიზეზადაც კი იქცევა. ხანშიშესულებს, ჩვეულებრივ, ხველის რეფლექსიც უქვეითდებათ. ფილტვების სისხლით ავსების დაქვეითება და ალვეოლების კედლების სკლეროზირება იმის ბრალია, რომ აირთა ნორმალური ცვლა ირღვევა და ჰაერში არსებული ჟანგბადი ალვეოლებიდან სისხლში ცუდად გადადის. შესაბამისად, დაქვეითებულია სისხლიდან ალვეოლებში ნახშირორჟანგის გადასვლაც. ყოველივე ეს ხელს უწყობს ჰიპოქსიის განვითარებას (ჰიპოქსია ისეთი მდგომარეობაა, როდესაც ქსოვილებში ჟანგბადის რაოდენობა შემცირებულია, ახასიათებს ძილიანობა, ხშირი მთქნარება, ადვილად დაღლა, ძილის დარღვევა, ზოგადი სისუსტე და სხვა სიმპტომები), ამიტომ ხანშიშესულთათვის რეკომენდებულია სუფთა ჰაერზე ხშირად სეირნობა, ძილის წინ საწოლი ოთახის განიავება და თუ შეძლებენ, ღამით სარკმლის ღიად დატოვება. ძილისა და, საზოგადოდ, წოლის დროს სასურველია თავი წამოწეული ჰქონდეთ, მაღალ სასთუმალზე ედოთ. ხანშიშესულებს თავადაც სიამოვნებთ ნახევრად მჯდომარე პოზიციაში ძილი - მათთვის ასე უფრო მოხერხებულია, იმიტომ, რომ ასეთ მდგომარეობაში საგრძნობლად უმჯობესდება ფილტვების ვენტილაცია, შესაძლებელი ხდება უფრო ღრმად ჩასუნთქვა და, შესაბამისად, ადვილდება სუნთქვა. რა თქმა უნდა, თუ ადამიანს სასუნთქი ან გულ-სისხლძარღვთა სისტემის რომელიმე დაავადება აქვს, სხვა პოზიციაში ვერც მოისვენებს. აღნიშნული სისტემების პათოლოგიებს, წესისამებრ, თან სდევს ქოშინი, სუნთქვის გაძნელება, სულხუთვის შეგრძნება, გულისცემის გახშირება და სხვა სიმპტომები, რის გამოც გაცილებით კომფორტულია მაღალ სასთუმალზე ნახევრად მჯდომარე პოზიციაში მოკალათება და ასე დაძინება. სხვა შემთხვევაში კი, მით უმეტეს - ახალგაზრდებისთვის, მაღალი სასთუმალი არასასურველია. ჩვენი სხეულის ანატომიური თავისებურებებიდან გამომდინარე, კისერი და დანარჩენი ხერხემალი ძილის (საზოგადოდ, წოლის) დროს ერთიან სწორ ხაზს უნდა ქმნიდეს. ამისთვის კი თავსა და კისერს სათანადო ფიქსაცია სჭირდება. ლეიბი სხეულის სასურველ პოზიციაში შენარჩუნებას უზრუნველყოფს, აი, თავი და კისერი კი ხშირად მოუხერხებელ მდგომარეობაშია. დიდი და მკვრივი ბალიშის გამოყენება პრობლემათა მთელ წყებას აძლევს დასაბამს, ვინაიდან ხერხემალი ასეთ სასთუმალზე, როგორც წესი, მოხრილი და მოღუნულია, ასეთი პოზიცია კი, გარდა იმისა, რომ ხვრინვის პროვოცირებას ახდენს, ნიკაპის გულმკერდთან მიახლოების გამო სუნთქვასაც აძნელებს. მათ, ვისაც თავი მაღალ ბალიშზე უდევს, ხშირად უვითარდებათ კისრის ნაოჭები, ქუთუთოების კანში ვენური სისხლის მიმოქცევა ერღვევათ, რაც ხელს უწყობს თვალებქვეშ შეშუპების, ეგრეთ წოდებული ტომრების გაჩენას. იდეალურ შემთხვევაში კისერი საწოლში იმავე დონეზე უნდა იყოს განთავსებული, რომელზეც ტანი. კისრის მალები ხერხემლის სხვა მალებზე გაცილებით პრობლემურია, ამიტომაც არის, რომ ზოგიერთს გაღვიძებისთანავე თავის ტკივილი, კისრის დაჭიმულობა და სხვა უსიამოვნო შეგრძნებები აწუხებს. არც ღამით სძინავთ მშვიდად, სხეულის სასურველ პოზიციას ვერ პოულობენ, დილით კი დაღლილები, მოთენთილები დგებიან, მხნეობასა და ენერგიას ვერ გრძნობენ. ყოველივე აქედან გამომდინარე, აუცილებლად უნდა მიექცეს ყურადღება სასთუმლის ზომასა და წოლისას სხეულის მოხერხებულ პოზიციას. გაითვალისწინეთ: მით უმეტეს არ არის რეკომენდებული უსასთუმლოდ ძილი, რადგან წოლისას კისერი და თავი ოდნავ წამოწეული უნდა იყოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში სათანადოდ ვერ მოისვენებთ და ძილიც, შესაბამისად, არასრულფასოვანი გამოვა. უბალიშოდ წოლისას ხერხემლის კისრის ნაწილი სათანადოდ ვერ მოდუნდება, კისრის მალები მოუხერხებელ პოზიციაში აღმოჩნდება, რაც კისრის დაჭიმულობას, ზურგისა და თავის ტკივილს გამოიწვევს.