საინექციო შპრიცი, რეტგენოგრაფია, ენდოსკოპიური დიაგნოსტიკა - მედიცინის აღმოჩენები
საინექციო შპრიცი
ზოგს მიაჩნია, რომ თანამედროვე სამედიცინო შპრიცის წინამორბედი ჰიპოკრატემ გამოიგონა, თუმცა პირველი ინექციები ჯერ კიდევ ძველ ჩინეთში კეთდებოდა, სადაც კანში სამკურნალო ნივთიერების შესაყვანად გამხმარი ლერწმის წვრილ ღეროებს იყენებდნენ. პირველყოფილი შპრიცი 1648 წელს ფრანგმა ფიზიკოსმა ბლეზ პასკალმა შექმნა.
ეს გახლდათ წნეხისა და ნემსისგან შემდგარი კონსტრუქცია, რომელსაც მაშინ არავინ მიაქცია ყურადღება. ნამდვილი შპრიცი 1853 წელს შეიქმნა. ინექციებისთვის ხელსაყრელი მოწყობილობა ერთდროულად, თუმცა ერთმანეთისგან დამოუკიდებლად გამოიგონა ორმა ადამიანმა: შოტლანდიელმა ვუდმა და ფრანგმა გაბრიელ პრავაზმა. გერმანელებმა კი მოწყობილობას “სპრიტზე” დაარქვეს, რაც მათ ენაზე შეშხაპუნებას ნიშნავს. ეს კონსტრუქცია სამედიცინო მანიპულაციათა განხორციელების თვალსაზრისით ნამდვილი აღმოჩენა გახლდათ.
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
მისი წყალობით ორგანიზმში ისეთი ნივთიერებების შეყვანა გახდა შესაძლებელი, რომლებზეც მანამდე ოცნებაც კი არ შეიძლებოდა. ამ გზით მედიკამენტი სწრაფად ხვდებოდა სისხლში, შესაბამისად, სწრაფად ახდენდა სამკურნალო ეფექტს და ავადმყოფიც უფრო მალე იკურნებოდა. 1856 წელს ჩვეულებრივი მინის შპრიცები ერთჯერადებით შეიცვალა, რამაც საგრძნობლად შეამცირა სისხლისმიერი გზით გადამდები ინფექციების გავრცელება.
რენტგენოგრაფია
მეცნიერული მიღწევებით მდიდარი აღმოჩნდა XIX საუკუნის მიწურულიც. აქ, უპირველეს ყოვლისა, მიუნხენელი პროფესორის ვილჰელმ კონრად რენტგენის მიერ X სხივების აღმოჩენა უნდა დავასახელოთ. უცნობი სხივები მეცნიერმა 1896 წლის იანვარში აღმოაჩინა და უბრალოდ “უცნობი სხივები” უწოდა, თუმცა ჩვენში მათ უფრო რენტგენის სხივებად იცნობენ.
მათი აღმოჩენიდან რამდენიმე თვეში ჩაზნექილი კათოდისა და პლატინის ანოდისგან რენტგენმა X გამოსხივების მუდმივი წყარო შექმნა. ეს გახლდათ მილი, რომელშიც ელექტრული დენის გატარებისას X სხივების ინტენსიური ნაკადი წარმოიქმნებოდა. რენტგენის მილის კონსტრუქცია იმდენად ზუსტი აღმოჩნდა, დღემდე მასში თითქმის არაფერი შეუცვლიათ, თანამედროვე რენტგენის აპარატებში X სხივების მუდმივი წყარო პირველყოფილი მოწყობილობის ანალოგიურია.
რენტგენის პორტატიული აპარატების შექმნის შემდეგ ელვის სისწრაფით გაიზარდა იმ ექიმების რიცხვი, რომლებიც დიაგნოსტირებისთვის X სხივებს იყენებდნენ. სხივების აღმოჩენიდან ექვსი წლის შემდეგ ფიზიკაში გაწეული უდიდესი ღვაწლისთვის რენტგენს ნობელის პრემია მიანიჭეს და მედიცინის ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი დარგის, რენტგენოლოგიის, ფუძემდებლად აღიარეს.
ენდოსკოპიური დიაგნოსტიკა
წარმოუდგენელია თანამედროვე დიაგნოსტიკა ენდოსკოპის გარეშე. გაგიკვირდებათ და პირველი აპარატი ჯერ კიდევ მე-18 საუკუნის მიწურულს შეიქმნა. ეს მოწყობილობა საკმაოდ ტლანქი გახლდათ, თუმცა ექიმებს მაინც უმნიშვნელოვანეს ინფორმაციას აწვდიდა. სურვილი, შეეხედა ადამიანის ღრუ ორგანოებში და დაენახა, რა ხდებოდა იქ, ახალგაზრდა ექიმ ფილიპ ბოზინს ახალგაზრდობისას გაუჩნდა.
სწორედ მან ააგო 1705 წელს მოწყობილობა, რომლითაც სწორი ნაწლავისა და საშვილოსნოს ღრუს დათვალიერება შეიძლებოდა. მოგვიანებით, 1853 წელს, ფრანგმა ქირურგმა ანტუან ჟან დეზორმექსმა საგრძნობლად დახვეწა ბოზინის აპარატი, გასანათებლად სანთლის ნაცვლად სპირტიანი ლამპარი გამოიყენა და პაციენტის ორგანიზმის დათვალიერებაც შეძლო. დღეს ენდოსკოპს ყველაზე მეტად საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის დასათვალიერებლად იყენებენ. პირველი გასტროსკოპი 1868 წელს კუსმაულმა შექმნა.
იგი კუჭში მოქნილი გამტარი ობტურატორით შედიოდა, რომელშიც ლითონის მილი იყო მოთავსებული. ენდოსკოპიის ისტორიაში მეტად მნიშვნელოვან მოვლენად იქცა ცნობილი ედისონის ნათურა, რომელმაც სპეციალისტებს მინიატურული ელექტრონული ნათურების საშუალებით ორგანოთა გაცილებით ხარისხიანად დათვალიერების საშუალება მისცა.
ამის შემდეგ საკმაოდ სწრაფად განვითარდა სამკურნალო ენდოსკოპია და ულტრასონოგრაფიაც, დიაგნოსტიკური მედიცინის ერთ-ერთ უდიდეს მიღწევად კი დღეს კომპიუტერული ტომოგრაფია მიიჩნევა.
