მარიამ ფოლადაშვილი

ვიტამინები და მიკროელემენტები სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია ადამიანის ორგანიზმში ძირითადი მეტაბოლური რეაქციებისთვის. მიკროელემენტების ნაკლებობამ ან თუნდაც გაზრდილმა რაოდენობამ შეიძლება გამოიწვიოს ჯანმრთელობის სერიოზული დარღვევები.

კვლევამ აჩვენა, რომ მიკროელემენტების გრძელვადიანი, მაღალი ან დაბალი დონე შეიძლება დაკავშირებული იყოს ზოგიერთი გავრცელებული ნევროლოგიური დაავადების ეტიოპათოგენეზთან. მიკროელემენტების დონის ქრონიკულმა და მწვავე ცვლილებებმა შეიძლება ასევე გამოიწვიოს სერიოზული გართულებები ნევროლოგიურ დაავადებებში.

მიკროელემენტები ძირითადად მოქმედებენ როგორც კატალიზატორები ფერმენტულ სისტემებში. სხვა მნიშვნელოვანი როლი მოიცავს უჯრედული იმუნიტეტის მოდულაციას, ანტიოქსიდანტურ აქტივობას და ჭრილობების შეხორცებას. მიკროელემენტებს შეუძლიათ გაანეიტრალონ თავისუფალი რადიკალების რეაქტიული აზოტის სახეობები (RNS) და რეაქტიული ჟანგბადის სახეობები (ROS).

ხშირია მიკროელემენტების დეფიციტის სიმპტომები ხანგრძლივი გამოფიტვის შემდეგ. ეს სიმპტომები მერყეობს ხშირი ინფექციებიდან სერიოზულ დეფიციტებამდე, როგორიცაა ოსტეომალაცია. ხანგრძლივი დეფიციტი შეიძლება გამოვლინდეს მწვავედ ან ლაქტური აციდოზის განვითარებით.

მიკროელემენტების მიწოდებისას უნდა გავითვალისწინოთ ცალკეული მიკროელემენტების შეწოვის პრინციპები. ერთის რაოდენობის ზრდამ შეიძლება ხელი შეუშალოს მეორეს შეწოვას.მაგალითად, რკინის მეტი მიღება ამცირებს სპილენძის (Cu) და თუთიის (Zn) რეზორბციას. შემდეგ სპილენძის დაქვეითება ვლინდება მიკროციტური ანემიის სახით.

ზოგჯერ შეიძლება გამოვლინდეს სინერგია შთანთქმასთან დაკავშირებით. მაგალითად, C ვიტამინის მიღება ზრდის რკინის შეწოვას. თუმცა, გასათვალისწინებელია კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის მიერ ზოგიერთი ელემენტის შეზღუდული შთანთქმის უნარი.

კრიტიკულად დაავადებულ პაციენტებში და პაციენტებში მალაბსორბციით, მიკროელემენტების მთელი რაოდენობა ენტერალური კვების მოცემული რაოდენობით არ შეიწოვება მთლიანად. პარენტერალური გზა მიკროელემენტების შეყვანის კიდევ ერთი ვარიანტია.

ზოგიერთი ნევროლოგიური აშლილობის დროს მიკროელემენტების მონიტორინგი და საჭიროების შემთხვევაში მათი მიწოდება.

ალცჰეიმერის დაავადებისა და პარკინსონის დაავადების დროს სასარგებლოა გარკვეული ელემენტების მიღება. ეს მოიცავს A, B, C, D, E ვიტამინებს, ფოლიუმის მჟავას, სელენს და თუთიას. ორივე შემთხვევაში, ანტიოქსიდანტებით მდიდარი დიეტა გამოიყენება, როგორც დამხმარე თერაპია.

ვილსონის დაავადების დროს უნდა დაემატოს თუთია (Zn), უნდა მოხდეს სპილენძისა და თუთიის დონის კონტროლი.

ჰანტინგტონის დაავადებისთვის უნდა მოხდეს D ვიტამინის კონტროლი. ამასთან დადასტურებული სარგებლობის მქონე დანამატები არის კოენზიმი Q10, A, D, E, C, B1, B3, ბიოტინი, სელენი და თუთია.

გაფანტული სკლეროზის შემთხვევაში რეკომენდებულია A, D, E ვიტამინები.

ამ კვლევაში გაანალიზებული სხვა დაავადებებია იშემიური ინსულტი, მიოპათია, ნეიროპათია, ცენტრალური ნერვული სისტემის დაზიანება, პერიფერიული ნერვული სისტემის დაზიანება.

თუმცა, გასათვალისწინებელია, რომ დანამატების მიღება არ არის სასურველი ექიმის რეკომენდაციისა და ორგანიზმში მათი დონის კონტროლის გარეშე.