მარიამ ფოლადაშვილი

იცავს თავის ტვინს მეხსიერების პრობლემებისგან, როგორიცაა ალცჰაიმერის დაავადება და სხვა სახის დემენცია.

იმისათვის, რომ შეინარჩუნოთ და დაიცვათ მეხსიერება, აუცილებელია ძილი. ეს რჩევა მოდის მკვლევარებისგან, რომლებიც სწავლობენ განუყოფელ კავშირს ძილს, აზროვნებასა და მეხსიერებას შორის.

ღრმა ძილი არის მეხსიერების შენახვის პროცესის მნიშვნელოვანი ნაწილი. ძილის დროს მიმდინარეობს პროცესები, რომლებიც ხელს უწყობენ ტვინის ტოქსიკური ქვეპროდუქტებისგან გაწმენდას, რომლებიც ბუნებრივად გროვდება მთელი დღის განმავლობაში ნორმალური აქტივობისა და ფუნქციონირების შედეგად. როდესაც არ გძინავთ (ან გძინავთ არასაკმარისად), ყველა ეს პროცესი შეიძლება შეწყდეს და შედეგად აზროვნება და მეხსიერება დაზარალდეს.

კვლევის თანახმად, ძილი დიდი ხანია აღიარებულია, როგორც კრიტიკული მეხსიერების კონსოლიდაციისთვის აუცილებელი ფაქტორი. ცნობილია სწავლის ის ნაწილი, რომელიც ხდება სიფხიზლის დროს, მაგალითად, როდესაც კითხულობთ სტატიას ან ესაუბრებით მეგობარს. მაგრამ შეძლებთ თუ არა ამ აზრების და საუბრების გახსენებას მოგვიანებით, ეს დამოკიდებულია სხვა პროცესებზე, რომლებიც ასევე ხდება ძილის დროს.

მოგონებების შექმნა შედგება:

კოდირებისგან - როდესაც იღებთ ახალ ინფორმაციას ის კოდირებულია ტვინში სიფხიზლის დროს და ქმნის მეხსიერებას, თუმცა, ამ ეტაპზე, ახალი ინფორმაცია დაუცველია.

კონსოლიდაციისგან - ახალი ინფორმაციის დალაგება, კატეგორიზება და შენახვა ტვინის სხვადასხვა უბანში შემდგომი გახსენებისთვის. ამაში დიდ როლს ასრულებს ღრმა ძილი. ეს არის მაშინ, როდესაც ახალი მოგონებები ინტეგრირდება ტვინში უკვე არსებულ ცოდნის ქსელებში (ასე რომ, მოგვიანებით შეგიძლიათ მათი გახსენება).

მოძიება - გახსენებისგან.

მიუხედავად იმისა, რომ კოდირება და მოძიება ხდება სიფხიზლის დროს, კონსოლიდაცია მოითხოვს ისეთი მაღალი ხარისხის ძილს, რომელიც შეესაბამება შვიდიდან ცხრა საათს.

ძილის ყოველი ეტაპი დიდ როლს თამაშობს მოგონებების გამყარებაში.

ერთმა მიმოხილვამ ახსნა როლი, რომელსაც ნელი ტალღის ძილი ასრულებს სხვადასხვა სახის მეხსიერების ჩამოყალიბებაში. ნელი ტალღის ძილი არის ღრმა ძილის პერიოდი, როდესაც ტვინი იწყებს დღის განმავლობაში შეძენილი ფაქტობრივი ინფორმაციის დახარისხებას, ამოცნობას და კონსოლიდაციას.

ძილი არა მხოლოდ ახალი ინფორმაციის შენახვას უწყობს ხელს, არამედ კვლევამ გამოავლინა პროცესი, რომელიც ხდება ტვინში ძილის დროს. ძილის დროს ტვინი დღის განმავლობაში დაგროვებული ტოქსიკური ცილებისგან იწმინდება. ტოქსიკურ ცილებს, ტვინში დაგროვების შემთხვევაში, შეუძლიათ დაბლოკოს და მოკლას ჯანმრთელი ნეირონები და გაანადგუროს მოგონებები.

ხარისხიანი ძილი ამილოიდური ცილის სწორად გაწმენდის საშუალებას იძლევა. ამილოიდი აღმოაჩინეს ალცჰაიმერის დაავადებით დაავადებული ადამიანების ტვინში და ისინი დემენციის მრავალ ფორმაშია ჩართული.

ერთმა კვლევამ აჩვენა, რომ ჯანსაღი ადამიანების ტვინში მავნე ამილოიდური ცილის რაოდენობის ოდენობის მატება იყო მხოლოდ ერთი ღამის უძილობის შემდეგ. კვლევის ავტორები აღნიშნავენ, რომ ნაშრომში ჯერ კიდევ ბევრია გასარკვევი იმის შესახებ, თუ როგორ გროვდება ამილოიდი, მაგრამ მონაცემები მიუთითებს იმაზე, რომ ძილის ნაკლებობამ შეიძლება უარყოფითი გავლენა მოახდინოს მავნე ამილოიდური ცილების დაგროვებაზე.

ამჟამინდელი კვლევა ვარაუდობს, რომ ფილტრაციისა და გაწმენდის პროცესი, რომელიც ხდება ძილის დროს, ხელს შეუწყობს ზიანის თავიდან აცილებას.