თინათინ გოცაძე

გამონაკლისი არც მხედველობის ორგანოა. თვალები მთელი ცხოვრების მანძილზე მძიმე სტრესს განიცდიან, მათზე არაერთი მავნე ფაქტორი მოქმედებს და გასაკვირი არ არის, რომ ეს აისახება მხედველობაზეც. არსებობს „ასაკთან დაკავშირებული“ თვალის რამდენიმე დაავადება, რომელიც, ჩვეულებრივ, 40-50 წლის შემდეგ ვითარდება და იწვევს მხედველობის გაუარესებას.

პრესბიოპია

მას ასევე უწოდებენ ასაკთან დაკავშირებულ შორსმხედველობას, მოკლე ხელების დაავადებას. პრესბიოპიას ახასიათებს ის, რომ ადამიანს უჭირს თვალის მახლობლად მდებარე პატარა საგნების გარჩევა: კითხვა, განსაკუთრებით თუ შრიფტი პატარაა, ნემსში ძაფის გაყრა და ა.შ. ამის გამო, ადამიანს უნებურად შორს გააქვს წიგნი, თავისგან უფრო დაშორებულ დისტანციაზე, გაშლილი ხელებით, ტექსტის უკეთ გასარკვევად.

• პრესბიოპიის მიზეზი ბროლში მიმდინარე ცვლილებებია. ჩვეულებრივ, ნორმის დროს, ბროლი, ოპტიკური ძალისა და სიმრუდის ცვლილების გამო, ბადურაზე გამოსახულების სწორად ფოკუსირების საშუალებას იძლევა. ამ პროცესს „აკომოდაცია“ ჰქვია. სწორად შერჩეული ფოკუსური დისტანციის წყალობით, ჩვენ შეგვიძლია ობიექტების ნათლად და მკაფიოდ დანახვა (გარჩევა). მაგრამ წლების განმავლობაში, ელასტიკურობის დაქვეითებისა და გამკვრივების გამო, ბროლი კარგავს ამ უნარს, ანუ აკომოდაცია ირღვევა.

ამ სიტუაციიდან გამოსავალი სათვალის ან ლინზების გამოყენებაა კითხვისა და მცირე საგნებთან მუშაობისთვის.

ასაკთან დაკავშირებული მაკულარული დეგენერაცია

ასაკთან ერთად მხედველობის გაუარესების კიდევ ერთი მიზეზია ასაკობრივი მაკულარული დეგენერაცია. მისი მიზეზი დეგენერაციული პროცესებია, რომლებიც მოიცავს ბადურას, უფრო სწორედ მის ცენტრში არსებულ არეს – მაკულას, ანუ ყვითელ ხალს. სწორედ თვალის ეს არეა პასუხისმგებელი მხედველობის სიმახვილესა და ფერად მხედველობაზე, რადგან მასშია განთავსებული მხედველობის უამრავი რეცეპტორი.

• ასაკთან ერთად ყვითელი ხალის ქსოვილი განილევა (თხელდება) და ფერთა აღმქმელი რეცეპტორები კვდება. გარდა ამისა, ზიანდება ბადურას სისხლით მომმარაგებელი სისხლძარღვები, რაც იწვევს კვების ნაკლებობას. შედეგად, გამოსახულების სიკაშკაშე და კონტრასტულობა უარესდება, საგნები დამახინჯებულად აღიქმება, თითქოს ნისლშიაო და თვალების წინ ლაქები ჩნდება. მხედველობის სიმახვილე ქვეითდება.

მაკულარულმა დეგენერაციამ საბოლოოდ შეიძლება სრული სიბრმავე გამოიწვიოს. მაკულარული დეგენერაციის მკურნალობა რთულია. ძირითადად გამოიყენება პრეპარატები, რომლებიც ამცირებს ბადურას დეგენერაციის პროცესს.

ხანდაზმულთა კატარაქტა

ეს დაავადება დაკავშირებულია ბროლის ცვლილებასთან. ასაკთან ერთად იცვლება ბროლის ფიზიკურ-ქიმიური მახასიათებლები: მცირდება ცილებისა და ფერმენტების შემცველობა, რომლებიც უზრუნველყოფენ ბროლის ფუნქციობას. ბროლი გამჭვირვალობას კარგავს, იმღვრევა, რაც მხედველობის გაუარესებით გამოიხატება.

• პროცესი ეტაპობრივია. თავდაპირველად, ადამიანი უჩივის თვალის წინ ლაქების გაჩენასა და საგნების გაორებას. შემდეგ მხედველობა იწყებს დაქვეითებას. საბოლოოდ, დაბინდვა-შემღვრევა მთელ ბროლს მოიცავს, გუგის ფერი იცვლება თეთრით და ადამიანი მთლიანად კარგავს მხედველობას.

საბედნიეროდ, დღეს მედიცინას შეუძლია გაუმკლავდეს ამ დაავადებას. კატარაქტის დროს პაციენტს უნერგავენ ხელოვნურ ბროლს და ადამიანს კვლავ შეუძლია სამყაროს დანახვა მთელი მისი მრავალფეროვნებით.

გლაუკომა

ეს დაავადება, უფრო სწორად, დაავადებათა ჯგუფი, შეიძლება განვითარდეს ნებისმიერ ასაკში, მაგრამ რისკჯგუფში არიან 50 წელზე უფროსი ასაკის ადამიანები. გლაუკომის განვითარება დაკავშირებულია თვალშიდა წნევის მატებასთან და, შედეგად, მხედველობის ნერვის დაზიანებასთან მის სრულ ატროფიამდე.

• გლაუკომა ვლინდება მხედველობის დაქვეითებით, თვალის წინ ლაქების ციმციმით, სიბნელიდან სინათლეში გასვლისას თვალებში ნისლის გაჩენით, ცისარტყელას წრეების არსებობით ფარნებისა და ნათურების გარშემო. ადამიანს შეიძლება აღენიშნებოდეს ტკივილი თვალებში და თვალების ირგვლივ, ასევე თავის ტკივილი.

ეს დაავადება ძალიან საშიშია, შეიძლება გამოიწვიოს სრული სიბრმავე. შველა და დახმარება გლაუკომის დროს, სიბერეში ყველაზე ხშირად, ქირურგიულ მკურნალობას შეუძლია.