ოსტეომიელიტი - გამომწვევი მიზეზები და პრევენცია
ბაქტერია ან სოკო ძვლის დაინფიცირებას სისხლის ნაკადით, ახლომდებარე ქსოვილებიდან გავრცელებით ან პირდაპირ ძვალში შეჭრით იწვევს.
ძვლის დაინფიცირების შემთხვევაში, მისი რბილი, შიდა ნაწილი (ძვლის ტვინი) ხშირად შუპდება. შეშუპებული ქსოვილი აწვება ძვლოვან კედელს, რაც მისი სისხლძარღვების კომპრესიას იწვევს, შედეგად ძვალთან სისხლის მიდინება მცირდება ან წყდება. არასაკმარისი სისხლის მიწოდების გამო, ძვლის ნაწილი იწყებს კვდომას. ასეთი უბნების ინფექციისაგან განკურნება საკმაოდ რთულია, ვინაიდან გაძნელებულია ორგანიზმის ბუნებრივი, ინფექციასთან მებრძოლი უჯრედების და ანტიბიოტიკების მიღწევა აღნიშნულ კერაში. ინფექცია შეიძლება გავრცელდეს ძვლის გარეთ და ირგვლივმდებარე რბილ ქსოვილებზე, მაგალითად, კუნთებში შესაძლოა ჩირქგროვა (აბსცესი) ჩამოყალიბდეს.
ოსტეომიელიტით, ძირითადად, მცირე ასაკის ბავშვები და ასაკოვანი პირები ავადდებიან, თუმცა ყველა ასაკში შესაძლებელია მისი განვითარება. იგი ხშირია სერიოზული სამედიცინო პრობლემების მქონე პირებს შორის.
გამომწვევი მიზეზები:
ძვლებში ინფექციების შეღწევის რამდენიმე გზა არსებობს, მათ შორის:
- სისხლის ნაკადით (რომელიც სხეულის სხვა უბნიდან ინფექციას ძვალში მიიტანს);
- ინფექციის პირდაპირ შეჭრით (დაინფიცირებით);
- მიმდებარე ძვლებისა და რბილი ქსოვილების ინფექციის გავრცელებით
სიმპტომები:
ფეხისა და ხელის ძვლების ინფექცია იწვევს:
- ცხელებას და ზოგჯერ ტკივილს ინფიცირებული ძვლის არეში, ძვლის ირგვლივ კანი მტკივნეული და შეშუპებულია;
- ტკივილ მოძრაობისას;
- დაღლილობას
შესაძლებელია განვითარდეს წონის კლება.
ხერხემლის ინფექცია, როგორც წესი, თანდათან ვითარდება, იწვევს:
- მუდმივ ტკივილს,რომელიც უარესდება მოძრაობის დროს და არ გადის მოსვენების, სითბური აპლიკაციის ან ანალგეტიკების მიღების შემდეგ;
- ცხელებას
როდესაც ოსტეომიელიტი ირგვლივმდებარე რბილი ქსოვილებიდან ინფექციის გავრცელების ან მიკრობების პირდაპირი შეჭრის შედეგია, ძვლის ირგვლივი არე შეშუპებული და მტკივნეულია. გარშემო მყოფ ქსოვილებში შესაძლებელია აბსცესის ჩამოყალიბება. ზოგჯერ ინფექცია არ იწვევს ცხელებას. ინფექციური პროცესის არსებობა ხელოვნური სახსრის ან კიდურის ირგვლივ, იწვევს ამ არეში მუდმივ ტკივილს.
ქრონიკული ოსტეომიელიტი კი დაავადების წარუმატებელი მკურნალობის შემთხვევაში ვითარდება. იგი მუდმივი ინფექციაა, რომლის განკურნება საკმაოდ რთულია. ზოგჯერ, ოსტეომიელიტის დიაგნოზი დიდი ხნის მანძილზე ვერ ისმება, რადგან თვეების ან წლების განმავლობაში არ იწვევს სიმპტომებს. დროთა განმავლობაში კი შეიძლება განვითარდეს შემდეგი სიმპტომები:
- ძვლის ტკივილი;
- განმეორებითი ინფექცია ძვლის ირგვლივ რბილ ქსოვილებში, პერიოდულ ან მუდმივ ჩირქდენას კანიდან. ასეთი ჩირქდენა მაშინ ვლინდება, როდესაც ინფიცირებული ძვლიდან კანის ზედაპირისკენ სავალი არხი (სინუსის ტრაქტი) ყალიბდება და ჩირქი იწყებს დენას აღნიშნული გზით
პრევენციისთვის:
პაციენტებს, რომელთაც აქვთ ხელოვნური სახსარი ან ძვალზე მიმაგრებული აქვთ მეტალის კომპონენტები, ქირურგიულ ჩარევამდე უნდა ჩაუტარდეთ პრევენციული ანტიბიოტიკოთერაპია, მათ შორის დენტალური ქირურგიის დროს, ვინაიდან ასეთ პაციენტებში მაღალია რისკი, რომ ინფექციური პროცესი გამოიწვიოს იმ ბაქტერიებმა, რომლებიც ჩვეულებრივ პირის ღრუში ან სხეულის სხვა მიდამოებში ყოველთვის იმყოფებიან. პრევენციული ანტიბიოტიკოთერაპიის შესახებ პაციენტმა დეტალური რეკომენდაციები მისი მკურნალი ექიმისგან უნდა მიიღოს. ქირურგიული ან სტომატოლოგიური ჩარევის დროს, პაციენტმა ქირურგი, ორთოპედი ან სტომატოლოგი უნდა ჩააყენოს საქმის კურსში, რომ მას ხელოვნური სახსარი ან მეტალის კომპონენტი აქვს ძვალზე და პრევენციულად ანტიბიოტიკების მიღებას საჭიროებს. ამას გარდა, აუცილებელია სხვადასხვა სახის ჭრილობების ან დაზიანებების სწრაფი დეზინფექცია და ჰიგიენის ნორმების დაცვა.