ასაკი და მემკვიდრეობა: რა უნდა ვიცოდეთ ძუძუს კიბოს შესახებ
WHO-ს მიერ 1993 წელს დაარსებული დღე ეძღვნება ძუძუს კიბოს შესახებ ცნობიერების ამაღლებას, ამ დაავადებით დაზარალებულთა მხარდაჭერას და ადრეული დიაგნოსტიკისა და დროული მკურნალობის მნიშვნელობის პოპულარიზაციას.
- თანამედროვე მედიცინის ყველა მიღწევის მიუხედავად, ძუძუს კიბო რჩება მომაკვდინებელ დაავადებად, რომელსაც მთელ მსოფლიოში მილიონობით ქალი ებრძვის.
კიბოს გამომწვევი მიზეზები – გენეტიკა, მუტაციები და ცხოვრების წესი
კიბოს ეს ტიპი რჩება ყველაზე გავრცელებულ კიბოდ ქალებში - განვითარებულ ქვეყნებში ყოველი მერვე ქალი რისკის ქვეშ იმყოფება.
დაავადების გაჩენასა და განვითარებაზე გავლენას ახდენს მრავალი ფაქტორი, რომელთაგან ზოგიერთი ადამიანზე არ არის დამოკიდებული. ნებისმიერი კიბო გამოწვეულია გარკვეული მუტაციებით, რომლებიც ხდება ორგანიზმში და ეს ცვლილებები ყოველთვის არ იწვევს ავთვისებიანი სიმსივნის წარმოქმნას.
თუმცა მათ მონიტორინგი სჭირდებათ, რადგან თუ ექიმმა იცის მუტაციის არსებობის შესახებ, რომელიც ხელს უწყობს სარძევე ჯირკვლის კიბოს განვითარებას, მაშინ მას შეუძლია დაიწყოს მკურნალობა სიმსივნის წარმოქმნის მოლოდინის გარეშე.
მემკვიდრეობითი ფაქტორი მნიშვნელოვან როლს ასრულებს - სიმსივნის წარმოქმნის ალბათობა საგრძნობლად იზრდება, თუ გყავთ ახლო ნათესავები, რომლებსაც ჰქონდათ ძუძუს კიბო. ქალის ცხოვრების წესსაც აქვს გავლენა - როგორ ჭამს ის, იღებს ალკოჰოლს, ეწევა თუ არა და ა.შ.
ამავდროულად, დაავადების ირგვლივ მითები გაჩნდა - მაგალითად, რომ კიბო შეიძლება განვითარდეს მკერდის დაზიანების შემდეგ, ძუძუს პირსინგის ან ძალიან მჭიდრო ბიუსტჰალტერის ტარების გამო.
ეს სიმართლეს არ შეესაბამება.
ავთვისებიანი სიმსივნის გაჩენის მთავარი ფაქტორი იყო და რჩება ქალის ასაკი. რაც უფრო დიდხანს ვცხოვრობთ, მით მეტი "დაზიანება" გროვდება უჯრედებში და მით მეტია ავთვისებიანი სიმსივნის განვითარების ალბათობა.
არსებობს მემკვიდრეობითი სარძევე ჯირკვლის კიბოს გარკვეული ფორმები, როდესაც ის ყალიბდება 30-40 წლის ასაკში. მაგრამ მაინც, პაციენტებისთვის სტანდარტული მონიტორინგი, მამოგრაფიის ჩათვლით, რეკომენდებულია 40 წლის ასაკიდან დაიწყოს. არსებობს ძუძუს კიბოს სკრინინგის სახელმწიფო პროგრამები.
თუ პაციენტი გეგმავს ორსულობას ან ღებულობს ჰორმონალურ მედიკამენტებს, ან უბრალოდ სურს მიიღოს ინფორმაცია სარძევე ჯირკვლის მდგომარეობის შესახებ, მაშინ ვურჩევდი, გაიაროს გამოკვლევა 40 წლის ლოდინის გარეშე.
ადრეულ სტადიაზე დაავადება შეიძლება საერთოდ არ გამოვლინდეს.
სარძევე ჯირკვლის კიბოს ერთ-ერთი საშიშროება ის არის, რომ ადრეულ სტადიაზე დაავადება არანაირად არ ვლინდება, მაგალითად, ტკივილით, ამიტომ ბევრი პაციენტის ცხოვრების ხარისხი გარკვეულ მომენტამდე რეალურად არ იცვლება.
ხშირად ხდება, რომ ექიმთან მისვლამდე სიმსივნის გამოჩენის მომენტიდან რამდენიმე წელი გადის, რაც ბუნებრივად ართულებს შემდგომ გამოჯანმრთელებას, განსაკუთრებით ახალგაზრდა ქალებისთვის, რომელთა ძუძუს კიბო უფრო აგრესიულია და ნაკლებად მგრძნობიარეა მკურნალობისთვის.
სწორედ ამიტომ არის ძალიან მნიშვნელოვანი მამოლოგის მიერ რეგულარულად გასინჯვა, განსაკუთრებით თუ ქალი რისკის ქვეშ იმყოფება. სარძევე ჯირკვლის კიბო შეიძლება გამოვლინდეს მკერდში სიმსივნის გაჩენით, მისი კონტურის ცვლილებებით, ძუძუს ჯირკვლის შეკუმშვით ან ფორმის შეცვლით და სხვა სიმპტომებით.
სარძევე ჯირკვლის კიბოს მკურნალობა ინიშნება ინდივიდუალურად თითოეული ცალკეული შემთხვევისთვის, მაგრამ ეფუძნება ორ ძირითად პრინციპს - პაციენტის სიცოცხლის ხანგრძლივობას და ხარისხს.
საბედნიეროდ, დიაგნოსტიკის თანამედროვე დონის წყალობით, ადრეულ სტადიებზე მომართვიანობის შემთხვევაში, ექიმებს შეუძლიათ უზრუნველყონ ადეკვატური მკურნალობა, რომელიც არ აზიანებს პაციენტებს და საშუალებას აძლევს მათ შედარებით სწრაფად დაუბრუნდნენ ნორმალურ ცხოვრებას.
ძუძუს კიბოსთან დაკავშირებული ერთ-ერთი მთავარი შიში არის მკერდის ამპუტაციის პერსპექტივა. ექიმები ყოველთვის ცდილობენ შეინარჩუნონ სარძევე ჯირკვალი, თუ ეს შესაძლებელია. თუ ამპუტაციის თავიდან აცილება შეუძლებელია, მაშინ მკერდის ჩვეული გარეგნობა შეიძლება აღდგეს რეკონსტრუქციული ოპერაციების დახმარებით, რომლებიც ტარდება იმპლანტების ან პაციენტის საკუთარი ქსოვილის გამოყენებით.
გარდა ამისა, ხელმისაწვდომია სხვადასხვა პროთეზირების ვარიანტები.
რაც შეეხება სარძევე ჯირკვლის კიბოს ძირითად პროფილაქტიკას, ეს საკმაოდ მარტივია: გაიარეთ რეგულარული პროფილაქტიკური გამოკვლევები (განსაკუთრებით 40 წლის შემდეგ), რაიმე დარღვევების შემჩნევის შემთხვევაში დაუყოვნებლივ მიმართეთ ექიმს და, რა თქმა უნდა, გჭირდებათ ჯანსაღი ცხოვრების წესი.
მოერიდეთ ალკოჰოლს და სიგარეტს, არ მიიღოთ მედიკამენტები ექიმის დანიშნულების გარეშე, იყავით ფიზიკურად აქტიური და მოიწესრიგეთ კვების რაციონი. შეზღუდეთ ნაჯერი ცხიმებისა და წითელი ხორცის მიღება და შეიტანეთ მეტი მცენარეული და ბოჭკოვანი საკვები თქვენს რაციონში.