კანის კიბო - ტიპები, სიმპტომები და პრევენცია
ეს შეიძლება იყოს თავის ქალა, სახე, ყურები, კისერი, მკერდი, ხელები და ფეხები. იშვიათად ჩნდება სხეულის სხვა ნაწილებში.
არსებობს კანის კიბოს სამი ძირითადი ტიპი:
- ბაზალურუჯრედოვანი;
- ბრტყელუჯრედოვანი;
- მელანომა
ბაზალურუჯრედოვანი კარცინომის სიმპტომები
ძირითადად ჩნდება მზით გარუჯულ ადგილებზე(ხშირად კისერი და სახე)მისი დამახასიათებელი ნიშნებია:
- დრეკადი წანაზარდი;
- ბრტყელი, ხორცისფერი ან ყავისფერი ნაწიბურის მაგვარი დაზიანება;
- დაზიანებული კანი, საიდანაც პერიოდულად ხდება სისხლდენა
ბრტყელუჯრედოვანი კარცინომის სიმპტომები
ძირითადად ჩნდება მზისგან დაზიანებულ ადგილებზე, როგორიცაა - სახე, ყურები, ხელები. მისი ნიშნებია:
- მკვრივი, წითელი კვანძი;
- ბრტყელი დაზიანება აქერცლილი ზედაპირით
მელანომას ნიშნებია:
- დიდი ყავისფერი ლაქა მუქი ფერის წერტილებით;
- მცირე ზომის კანის დაზიანება არათანაბარი კიდეებით, რომელიც შესაძლოა იყოს წითელი, ვარდისფერი, თეთრი, ცისფერი ან მუქი ლურჯი;
- ხალი, რომელიც იცვლის ფერს, ზომას ან სისხლმდენია;
- კანის დაზიანება, რომელიც მტკივნეულია, გექავებათ ან გაქვთ წვის შეგრძნება;
- მუქი ფერის კანის დაზიანება ხელის და ფეხის გულზე, თითის წვერებზე ან პირის, ცხვირის არეში
რისკ-ფაქტორები:
- ღია ფერის კანი - ნაკლები მელანინის შემცველობა გააჩნია. მელანინის ნაკლებობა კი კანის რადიაციისგან დაცვის უნარს აქვეითებს. ის ადამიანები, რომელთაც ღია ფერის კანი აქვთ ადვილად იღებენ დამწვრობას და კანის კიბოს განვითარების მაღალი რისკის ქვეშ არიან(თუმცა, კანის ფერი დაავადების განვითარების მთავარ განმსაზღვრელ ფაქტორად არ მიიჩნევა);
- მზის დამწვრობის მიღება, რა დროსაც ჩნდება ბუშტუკები;
- დიდი ხნის განმავლობაში მზის დასხივების მიღება;
- სხეულზე არსებული დიდი რაოდენობით ხალები, განსაკუთრებით უჩვეულო ფორმის და ზომის. ამიტომ აუცილებელია მათი ზომის და ფორმის კონტროლი;
- მზის გამოსხივების ქვეშ ყოფნა - განსაკუთრებით საშიშია იმ პირებში, რომელთაც ეგზემა ან აკნე აქვთ(ამ დროს ბაზალურუჯრედოვანი კარცინომის განვითარების მაღალი რისკია);
- კანის დაზიანებები - კერატოზები;
- სუსტი იმუნიტეტი;
- გენეტიკური ფაქტორი
პრევენციისთვის:
- თავი შეიკავეთ მზეზე გასვლისგან შუადღის პერიოდში;
- გამოიყენეთ მზისგან დამცავი საშუალებები(თუმცა, ისინი სრულად ვერ იცავენ კანს მზის მავნე გამოსხივებისგან);
- მოერიდეთ სოლარიუმს ან სოლარიუმით სარგებლობის წინ მიმართეთ ექიმს რეკომენდაციისთვის, რადგან სოლარიუმს მაღალი ულტრაიისფერი გამოსხივება აქვს, რაც ზრდის კანის კიბოს განვითარების რისკს;
- აკონტროლეთ ნებისმიერი ცვლილება კანზე. დაავადების ადრეულ ეტაპზე აღმოჩენა ზრდის წარმატებით მკურნალობის შესაძლებლობას.