ჰარვარდის ფსიქიატრმა დაასახელა 5 ფაქტორი, რაც მეხსიერების შენარჩუნებას უშლის ხელს
არამედ ცუდი ძილი, კვების დარღვევა, სტრესი, გაზრდილი შფოთვა. ჰარვარდის ფსიქიატრმა და ნეირომეცნიერების მკვლევარმა CNBC-ს გაუზიარა საკუთარი წესები - რასაც ის არასოდეს აკეთებს იმისათვის, რომ საღი აზროვნება შეინარჩუნოს.
უმა ნაიდუ, ფსიქიატრი, ტვინის ექსპერტი, ჰარვარდის სამედიცინო სკოლის ლექტორი.
"არ მიირთვათ შემწვარი საკვები და ის, რაც შეიცავს ძალიან ბევრ შაქარს"
შემწვარი საკვები უარყოფითად მოქმედებს შემეცნებასა და მეხსიერებაზე. ძალიან ბევრმა შემწვარმა საკვებმა შეიძლება გამოიწვიოს ანთება, რამაც შეიძლება დააზიანოს ტვინის მკვებავი სისხლძარღვები. ტკბილეულის ჭარბი რაოდენობა კი იწვევს გლუკოზის სიჭარბეს - მათ შორის ტვინშიც. ყოველთვის ვცდილობ ვჭამო ანტიოქსიდანტებით - ლუთეოლინითა და C ვიტამინით მდიდარი საკვები, რომლებიც გონების მუშაობას უწყობს ხელს. ლუტეოლინის წყაროა ნიახური, პიტნა, ოხრახუში, ვაშლი, კომბოსტო და ცხარე წიწაკა. ვიტამინი C გვხვდება ციტრუსებში, კივიში და ტკბილ წიწაკაში.
"არსად დავდივარ წყლის ბოთლის გარეშე"
წყალი შეადგენს ტვინის მასის 75%-ს, ამიტომ სხეულის მთლიანობაში კარგად დატენიანება არის მაღალი კოგნიტური მუშაობის გასაღები. ყავის ნაცვლად წყალს ვირჩევ და უარს ვამბობ ტკბილ გაზიან სასმელებზე. წყალს ვამატებ ახალ ხილს და პიტნასაც. რამდენი წყალი უნდა დალიოთ, ეს ძალიან ინდივიდუალური საკითხია. არ არსებობს ერთიანი სტანდარტი. მაგრამ პირობითი ზოგადი წესი ჯანმრთელი ადამიანებისთვის არის დაახლოებით 30 მლ წყალი დღეში, ყოველ კილოგრამ წონაზე.
"არ ვუშვებ ხელიდან სუფთა ჰაერზე გასეირნებას"
2022 წელს ჩატარებულმა კვლევამ აჩვენა, რომ ტვინის ქსოვილში D ვიტამინის უფრო მაღალი დონე ასოცირდება დემენციის და კოგნიტური უკმარისობის დაბალ მაჩვენებლებთან. როგორ მიიღებთ D ვიტამინს? რეგულარულად იყავით გარეთ. ამიტომ ვცდილობ ბუნებაში გავატარო დრო. არსებობს მტკიცებულება, რომ ყოველდღიურად 10 წუთი სუფთა ჰაერზე სეირნობა დაგეხმარებათ მიიღოთ D ვიტამინის საჭირო დოზა. მართალია, კლიმატი, სეზონი, გარემოს დაბინძურება დიდ გავლენას ახდენს.
"არ ვაძლევ თავს ნეგატიური განწყობის უფლებას."
ყველაზე ბედნიერი ადამიანებიც კი ზოგჯერ განიცდიან ნეგატიურ გრძნობებს, როგორიცაა შფოთვა. მაგრამ მნიშვნელოვანია, არ მისცეთ თავს უფლება ჩაეფლო მათში. მცირე მედიტაცია მეხმარება - ფაქტიურად რამდენიმე წუთის განმავლობაში. ასევე, გააზრებული სუნთქვა. ეს პრაქტიკა უნდა გამოიყენოთ იმ მომენტში, როდესაც გრძნობთ, რომ სტრესი გიპყრობთ - სუნთქვა ჩქარდება, მხრები იძაბება, გული უფრო სწრაფად სცემს. ღრმად, დიდხანს ჩაისუნთქეთ ცხვირით ხუთი წამის განმავლობაში და შეიკავეთ სუნთქვა. კიდევ ერთხელ აიღეთ სუნთქვა ერთი წამით და შეიკავეთ სუნთქვა კიდევ სამი წამით. ხანგრძლივად ამოისუნთქეთ ექვსი წამის განმავლობაში. ეს რესპირატორული კომპლექსი უნდა განმეორდეს მინიმუმ სამჯერ.
"არ ვაძლევ თავს ძილის მოკლების უფლებას"
ხშირად მეხსიერების პრობლემები, გულმავიწყობა, კოგნიტური დაქვეითება და ტვინის ნისლი იმის ნიშანია, რომ თქვენს სხეულს მეტი დასვენება სჭირდება. მკვლევარებმა დაადგინეს, რომ მინიმუმ შვიდი საათის ძილმა შეიძლება მნიშვნელოვნად გააუმჯობესოს ხანდაზმულებში ტვინის ჯანმრთელობა და ფიზიკური მდგომარეობა. და ყოველთვის ვცდილობ რეგულარულად ვივარჯიშო. ეს იძლევა ენერგიას და ხელს უწყობს ბიოლოგიური პროცესების სინთეზს თავის ტვინსა და სხეულში, რაც ხელს უწყობს ხარისხიან ძილს.