რევოლუცია სტომატოლოგიაში: ლაბორატორიაში გაზრდილი კბილები შესაძლოა მომავალში ადამიანის კბილის აღდგენის ბუნებრივ ალტერნატივად იქცეს
შეძლეს ადამიანის კბილის ლაბორატორიულ პირობებში გაზრდა. ეს მიღწევა შესაძლოა სტომატოლოგიაში რევოლუციური აღმოჩნდეს, რადგან პაციენტებს ბუნებრივი კბილების აღდგენის შესაძლებლობას მისცემს, რაც ბჟენებისა და იმპლანტების ალტერნატივად შეიძლება იქცეს.
კვლევის დეტალები
მეცნიერებმა შეიმუშავეს სპეციალური მასალა, რომელიც იმიტირებს იმ ბუნებრივ გარემოს, სადაც კბილები ვითარდება. ეს მასალა საშუალებას აძლევს უჯრედებს ერთმანეთთან კომუნიკაცია დაამყარონ და დაიწყონ კბილის უჯრედებად გარდაქმნა. ადრე მსგავსი მცდელობები უშედეგო იყო, რადგან სიგნალები უჯრედებს ერთდროულად მიეწოდებოდა, რაც არ შეესაბამებოდა ბუნებრივ პროცესს. ახალი მასალა კი სიგნალებს თანდათანობით უშვებს, რაც ბუნებრივ პროცესს უფრო ზუსტად იმეორებს.
კვლევაში ნათქვამია, რომ ზოგიერთი ცხოველი, მაგალითად, ზვიგენი და სპილო, ახალი კბილების ზრდის უნარს ინარჩუნებს, მაშინ როცა ადამიანებს, სარძევე კბილების ამოღების შემდეგ, მხოლოდ ერთი - ძირითადი კბილების რეზერვი რჩებათ. ამიტომაც მიიჩნევენ მკვლევარები, რომ კბილების რეგენერაციის შესაძლებლობა გახდება გიგანტური წინგადადგმული ნაბიჯი სტომატოლოგიისთვის.
- კვლევაში აღწერილია, როგორ შეუძლია ლაბორატორიულ პირობებში გაზრდილ კბილს — რომელიც პაციენტის საკუთარ უჯრედებზეა დაფუძნებული — ჩაერთოს ყბის სტრუქტურაში და აღდგეს ბუნებრივი კბილის მსგავსად. ეს კვლევა ლონდონის იმპერიულ კოლეჯთან თანამშრომლობით ჩატარდა და ათ წელზე მეტხანს გაგრძელდა.
კვლევის თანაავტორი, ქსუეჩენ ჟანგი (Xuechen Zhang), აღნიშნავს:
„ბჟენები არ არის საუკეთესო გამოსავალი კბილების შეკეთებისთვის. დროთა განმავლობაში ისინი ასუსტებენ კბილის სტრუქტურას, აქვთ შეზღუდული სიცოცხლისუნარიანობა და შეიძლება გამოიწვიონ შემდგომი დაშლა ან მგრძნობელობის გაზრდა. იმპლანტები საჭიროებენ ინვაზიურ ქირურგიულ ჩარევას და არ აღადგენენ კბილის ბუნებრივ ფუნქციას, რაც შეიძლება გამოიწვიოს გრძელვადიანი გართულებები.“
მომავალი პერსპექტივები
მიუხედავად ამ მნიშვნელოვანი მიღწევისა, ტექნოლოგია ჯერ კიდევ განვითარების ადრეულ ეტაპზეა. მეცნიერები ახლა მუშაობენ იმაზე, როგორ გადაიტანონ ლაბორატორიაში გაზრდილი კბილები პაციენტის პირის ღრუში. ეს შეიძლება მოხდეს ორი გზით: ან პირდაპირი უჯრედების გადანერგვით პაციენტის ყბაში, ან ლაბორატორიაში სრულად გაზრდილი კბილის გადანერგვით.
ექსპერტები ვარაუდობენ, რომ ამ ტექნოლოგიის კლინიკურ პრაქტიკაში დანერგვას შესაძლოა რამდენიმე წელი დასჭირდეს. მაგალითად, King's College-ის კლინიკური ლექტორი, დოქტორი სოირსა ო’ტული, აღნიშნავს, რომ ეს შესაძლოა მისი პროფესიული ცხოვრების განმავლობაში არ მოხდეს, მაგრამ მისი შვილების ან შვილიშვილების თაობისთვის უკვე რეალობა გახდეს.
ლაბორატორიულად გაზრდილი კბილების ტექნოლოგია სტომატოლოგიის სფეროში რევოლუციური ნაბიჯია. მიუხედავად იმისა, რომ კლინიკურ პრაქტიკაში მისი დანერგვა ჯერ კიდევ მომავლის საკითხია, ეს მიღწევა იმედს იძლევა, რომ მომავალში პაციენტებს ბუნებრივი კბილების აღდგენა შეეძლებათ, რაც უფრო ეფექტური და გრძელვადიანი გადაწყვეტა იქნება, ვიდრე არსებული მეთოდები.
მიკროსკოპით მიღებულ ამ გამოსახულებაზე თეთრი არეები ლაბორატორიაში გაზრდილი კბილების ჩანასახებია.