როცა სახსარი ფორმას იცვლის - ტერფის პირველი თითის დეფორმაცია
ჯანსაღი საყრდენ-მამოძრავებელი სისტემა აუცილებელია ჩვენი ყოველდღიური აქტიურობისათვის, მისი დაავადება კი უპირველესად მოძრაობის შეზღუდვას იწვევს.
ბევრი სხვა პათოლოგიისაგან განსხვავებით, სახსრების ცვლილებები უმალვე იჩენს თავს ორი მიზეზის - სახსრების თვალსაჩინო ცვლილებებისა და ტკივილის გამო, რაც თითქმის ყოველთვის ახლავს სახსრის დეფორმაციას. დეფორმირებული სახსარი იმ შემთხვევაშიც კი იპყრობს ყურადღებას, როცა სავსებით უმტკივნეულოა და მოძრაობას არ ზღუდავს, თუმცა, ანალოგიური სიტუაცია პრაქტიკულად არ გვხვდება.
საზოგადოდ, ტერმინი „სახსრის დეფორმაცია“, გულისხმობს სახსრის ჩვეული ფორმის ცვლილებას, რაც უკავშირდება სახსარში შემავალი ძვლების ცდომას ამოვარდნილობისას, პათოლოგიური ქსოვილოვანი წანაზარდების აღმოცენებას, სხვადასხვა კრისტალური ნივთიერების ჩალაგებას სახსრის სტრუქტურებში. შეიძლება ითქვას, რომ სახსრების დეფორმაციის უმთავრესი მიზეზებია სახსრების ტრავმული, ანთებითი ან დისტროფიული (უხეშად თუ ვთარგმნით, ცვლის მოშლით გამოწვეული) ცვლილებები. თავად დეფორმაცია კი სახსრის ირგვლივ ქსოვილებში, თავად ძვალსა და ხრტილში ცვლის პროცესების რთული დარღვევების შედეგია. აქ გროვდება დასახელებული სტრუქტურებისათვის უჩვეულო ნივთიერებები. სახსრების ანთებით პროცესებს თან ახლავს შეშუპება, სახსრის მოცულობის ზრდა, რასაც ემატება ძლიერი ტკივილი, სიწითლე. ხშირად სახსრების დეფორმაციას მოჰყვება სახსრის ანკილოზი - თანამოსახსრე ძვლების ერთმანეთთან შეზრდა, სახსრის ქვეამოვარდნილობა, იოგოვანი და კუნთოვანი აპარატის დაზიანება.
უხშირესად დეფორმირდება მტევნის, ტერფის, მუხლის სახსრები და ეს ცვლილებები დაკავშირებულია რევმატოიდულ ართრიტთან, ოსტეოართროზთან, პოდაგრასთან, სახსრების ვალგუსურ და ვარუსულ დეფორმაციასა და სხვა პათოლოგიებთან. სახსრის დეფორმაცია იშვიათად შეიძლება თანდაყოლილიც იყოს.
ტერფის პირველი თითის ბურსიტი
ძალიან ხშირად პაციენტები შეცდომით პოდაგრად თვლიან ტერფის პირველი თითის დეფორმაციას და ამ დროს აღმოცენებულ სასახსრე ჩანთის ანთებას - ბურსიტს. მისი მიზეზია დიდი თითის ან ტერფის პირველი ძვლის მდებარეობის ხშირი ანომალია - ეგრეთ წოდებული ვალგუსური დეფორმაცია. ასეთი ბურსიტის მაპროვოცირებელი ფაქტორებია ტერფის ჭარბი გადახრა შიგნითა მხარეს, მჭიდრო, წვრილცხვირიანი და მაღალქუსლიანი ფეხსაცმლის ტარება.
ასეთი ფეხსაცმლის ტარებას მოსდევს ტერფზე დატვირთვის არათანაბარი განაწილება - უფრო მეტად იტვირთება ტერფის წინა ნაწილი, რაც მის დეფორმაციას იწვევს. იშვიათად ტერფის პირველი თითის დეფორმაცია ტრავმული შეიძლება იყოს. სასახსრე ზედაპირების არასწორ ურთიერთობას ხშირად მოჰყვება ოსტეოართროზი, ხრტილის ეროზირება, ეგზოსტოზების ანუ ძვლოვანი წანაზარდების წარმოქმნა, რაც ზღუდავს ან შეუძლებელს ხდის სახსარში მოძრაობას.
მოგვიანებით ვითარდება სინოვიტი ანუ სასახსრე გარსის ანთება, რაც სახსრის შეშუპებას იწვევს. თუ ამ დროს ტერფი განიცდის ვიწრო ფეხსაცმლის ზეწოლას, ყალიბდება დამატებითი ჩანთა, რომელიც შეიძლება იყოს მტკივნეული, მისი ზომა მატულობდეს, ვითარდებოდეს ანთება.
ხაზგასმით უნდა აღვნიშნოთ, რომ სახსრის ან სახსრების დეფორმაცია არის სხვადასხვა დაავადების ერთ-ერთი გამოვლინება, ანუ სიმპტომი, და არა თავად დაავადება. შესაბამისად, როცა ეს შესაძლებელია, უნდა ვუმკურნალოთ დეფორმაციის გამომწვევ დაავადებას.