ტერფის ორთოპედიული პრობლემები
ისიც უნდა ითქვას, რომ ტერფის პათოლოგიები სულ უფრო "ახალგაზრდავდება". ბევრმა არ იცის, რომ ტერფის ესა თუ ის "კოსმეტიკური დეფექტი" ხშირად სიარულის დროს მოძრაობითი სტერეოტიპის დარღვევის საფუძველი და სხვადასხვა დაავადების გამოვლინებაა. ვიდრე ტერფის პრობლემებს, მათ მიზეზებსა და თავისებურებებს შევეხებოდეთ, მოკლედ შეგახსენებთ ტერფის ანატომიას.
ტერფის ანატომია
ტერფი, ისევე როგორც მტევანი, სამი ნაწილისგან შედგება. ესენია: უკანა ტერფი, წინა ტერფი და თითები. ადამიანის ტერფის რთულ აგებულებას უშუალო კავშირი აქვს ვერტიკალური დგომისა და ლოკომოციის ბიომექანიკურ მოთხოვნებთან - დიდ სიმაღლეზე მდებარე და სისტემატურად მერყევი სიმძიმის ცენტრისთვის სათანადო ფართობის საყრდენი ზედაპირის შექმნა, მთელი სხეულის რყევების ამორტიზება, ტერფის ელასტიკურობა, რაც სიმძიმის ცენტრის გადაადგილების შესაბამისად საყრდენი წერტილის სწრაფი გადანაცვლების საშუალებას იძლევა. უკანა ტერფის ძვლები წარმოადგენს სხვადასხვა ფორმისა და ზომის შვიდ ძვალს, რომლებიც ორ რიგად არიან განლაგებულნი.
/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ */
ado.slave('adoceanadvertlinegelpmmhkfobb', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });
პირველი რიგი ორი მსხვილი - კოჭისა და ქუსლის - ძვლისგან შედგება, მეორე რიგში კი დაახლოებით თანაბარი კონფიგურაციისა და ზომის ხუთი ძვალია. წინა ტერფის ძვლები ხუთი მოკლე ლულოვანი ძვლით არის წარმოდგენილი, ტერფის თითების ძვლები კი სამ რიგად განლაგებული ფალანგებით. ადამიანის ტერფი, მიუხედავად სხვა ძუძუმწოვართა ტერფებთან მორფოლოგიური მსგავსებისა, ბიომექანიკური თვისებებით მათგან საგრძნობლად განსხვავდება, რაც, უპირველეს ყოვლისა, მისი თაღოვანი აგებულებით გამოიხატება. განასხვავებენ ადამიანის ტერფის გასწვრივ და განივ თაღებს.
ტერფის უკანა საყრდენი ზედაპირის პრობლემები
სამედიცინო პრაქტიკაში ტერფის საყრდენი ზედაპირის პრობლემების უდიდესი ნაწილი ქუსლის წილად მოდის. ბევრი უჩივის ქუსლებზე კანის გაუხეშება-გარქოვანებას, კოჟრებსა და ნახეთქებს. ეს პრობლემები გამოწვეულია ქუსლის მომეტებული დატვირთვით სიარულისა და დგომის დროს, განსაკუთრებით - დარღვეული მოძრაობითი სტერეოტიპის პირობებში. კანის გაუხეშება და კოჟრები შესაძლოა გამოხატული იყოს ქუსლის მთელ ზედაპირზე, ცალ (გარეთა ან შიგნითა) მხარეს, ანდა მხოლოდ ქუსლის უკანა ნაწილში.
ქუსლის გარეთა მხარეს კანის გაუხეშება მოძრაობითი სტერეოტიპის ცვლილებაზე, სიარულისას ტერფის გადახრაზე, ხოლო დგომისას მის შიგნით მდებარეობაზე მეტყველებს (მედიცინაში ამას ქუსლის ძვლის ვარუსულ მდებარეობას უწოდებენ). ასეთ დროს სქელი და უხეში კანის განვითარებით ტერფი თავს იცავს გარეთა კიდეზე მაღალი დატვირთვისგან. ქუსლის ვარუსული მდებარეობა ხშირად ქუსლის ტრავმის, კოჭ-წვივის სახსრის დაავადებების, სახსრის ამოვარდნილობის შედეგია.
ქუსლის შიგნითა მხარეს კანის გაუხეშება ქუსლის ძვლის გარეთ გადახრის - ქუსლის ვალგუსური მდებარეობის - შედეგია. ეს მდგომარეობა უმეტესად ბრტყელტერფიანობის გამოვლინებაა, თუმცა დამოუკიდებლადაც შეიძლება აღმოცენდეს ჭარბი წონის, კოჭ-წვივის სახსრის მომეტებული დატვირთვის, აგრეთვე - კოჭ-წვივის სახსრის მყესოვანი აპარატისა და იმავდროულად წვივის კუნთების სისუსტის შემთხვევაში. წვივისა და ქუსლის ძვლის ღერძები ამ დროს მნიშვნელოვნად (5 გრადუსზე მეტით) არის გადახრილი ურთიერთსაპირისპირო მხარეს. ქუსლის არასწორი მდებარეობის ნიშნები, ჩვეულებრივ, ფეხსაცმელზე აისახება - ამ უკანასკნელს ქუსლის შიგნითა ან გარეთა ზედაპირი უფრო მეტად უცვდება. ქუსლის უკანა კიდე უხეშდება ტერფის მეტად სპეციფიკური მდებარეობის დროს, როდესაც გასწვრივი თაღი მაღალია და ტერფი დგომისა თუ სიარულისას მხოლოდ ქუსლსა და თითების ფუძეს ეყრდნობა.
დიდი დატვირთვა ქუსლის უკანა კიდეზე ჰიპერკერატოზის (გარქოვანების) განვითარებას იწვევს. კანის გაუხეშება-გარქოვანება, ნახეთქები ქუსლებზე ხანგრძლივი და მუდმივად მიმდინარე პროცესია. უკანა საყრდენი ზედაპირის კიდევ ერთი გავრცელებული პრობლემაა დეზი. სიარულის დროს ტერფზე ხანგრძლივი დატვირთვისა და იმავდროულად ქუსლის არის მყესოვან აპარატში ნივთიერებათა ცვლის დარღვევის შედეგად ქუსლზე ვითარდება ახალი „არადიფერენცირებული" ძვალი. პათოლოგია ვლინდება ძლიერი ტკივილებით ქუსლის არეში როგორც სიარულისას, ასევე დგომისას. ტკივილი იმდენად ინტენსიურია, რომ ადამიანს გადაადგილება უჭირს, ცდილობს, ტერფის წინა ნაწილს დაეყრდნოს. პრობლემის აღმოფხვრა სხვადასხვა მეთოდით შეიძლება - ქირურგიული ჩარევით, საგანგებო ფეხსაცმლის ტარებით ან ფეხსაცმლის ქუსლის არეში სხვადასხვა სახის ორთოპედიულ საშუალებათა მოთავსება-მორგებით.
