მარიამ ფოლადაშვილი

კვანძოვანი ერითემა წითელი და იისფერი კანქვეშა კვანძებია, რომლებიც კანქვეშა ცხიმოვანი ქსოვილის ანთების შედეგად წარმოიქმნება.

გამონაყარით მიმდინარე სხვა დაავადებებისგან კვანძოვან ერითემას შემდეგი ნიშნები განასხვავებს:

• გამონაყარი მტკივნეული და გამაგარებულია. არ წყლულდება და, როგორც წესი, დანაწიბურების გარეშე ქრება;
• კვანძები შეიძლება სხეულის ნებისმიერ ნაწილზე გაჩნდეს, თუმცა უმეტესად წვივებზე ჩნდება(ორივეზე სიმეტრიულად);
• თითოეული კვანძის ზომა 1-5 სანტიმეტრამდე მერყეობს

დაავადების გამშვები მექანიზმი იმუნური რეაქციაა. (დაყოვნებული ტიპის ჰიპერმგრძნობელობითი რეაქცია). დაავადების განვითარებისთვის საჭიროა ალერგენთან კონტაქტი, რომელზეც ორგანიზმს ჭარბი მგრძნობელობა აქვს. ორგანიზმში მისი განმეორებითი მოხვედრისას ზოგიერთ ადამიანს უვითარდება ნორმაზე ძლიერი იმუნური რეაქცია, წარმოიქმნება ანტიგენ-ანტისხეულის კომპლექსები, რომლებიც კანქვეშა ცხიმთან დაკავშირებულ უმცირეს სისხლძარღვებში ლაგდება და ანთებით პროცესს იწვევს.

ხშირ შემთხვევაში ერითემის გამომწვევი ზუსტი მიზეზი უცნობი რჩება. დადგენილი მიზეზებიდან ყველაზე ხშირია:

• სტრეპტოკოკური ინფექცია;
• ნაწლავის ანთებითი დაავადება (კრონის დაავადება, წყლულოვანი კოლიტი);
• სარკოიდოზი (წარმოადგენს სისტემურ დაავადებას, რომლისთვისაც დამახასიათებელია ზოგიერთ ორგანოში ანთებითი კერების გაჩენა)

შედარებით იშვიათია:

• სოკოვანი ინფექცია;
• სხვა ბაქტერიული ინფექცია;
• ვირუსული ინფექცია (ინფექციური მონონუკლეოზი, B ჰეპატიტი);
• კატის ნაკაწრის დაავადება (კატის ნაკაწრით გამოწვეული ცხელება);
• ფილტვების ანთება;
• ტუბერკულოზი;
• ორსულობა

კვანძების გაჩენას ზოგჯერ წინ უსწრებს გრიპის მსგავსი სიმპტომები: ცხელება, სახსრებისა და კუნთების ტკივილი, საერთო სისუსტე, ლიმფური კვანძების გადიდება. თუ ერითემა ინფექციითაა გამოწვეული, თავისით გაივლის, არაინფექციური დაავადებების დროს კი შესაძლოა დიდხანს (თვრამეტ კვირაზე მეტხანს) გაგრძელდეს.

მწვავე ფორმა ერთბაშად და სწრაფად ვითარდება. თავდაპირველად იმატებს სხეულის ტემპერატურა, რასაც, დაახლოებით, ერთ-ორ დღეში მტკივნეული კვანძების გაჩენა მოჰყვება.

თავდაპირველად კანზე ჩნდება მოწითალო, რბილი, უსწორმასწოროკიდეებიანი კვანძები. დროთა განმავლობაში ისინი თანდათან მაგრდება და მტკივნეული ხდება. შემდეგ კი შესაძლოა ჩირქოვან პროცესად ჩამოყალიბდეს, თუმცა არ წყლულდება. გამონაყარი იცვლის ფერს, ხდება იისფრი, მოგვიანებით მოყვითალო ფერს იღებს და სისხლნაჟღენთს ემსგავსება, 1 ან 2 კვირაში კი კვანძები ქრება და ამ ადგილას, კანზე, რჩება აქერცლილი კანი.

გამონაყარის ალაგების შემდეგ სახსრების ტკივილი შესაძლოა ექვს თვეზე მეტხანსაც გაგრძელდეს. თავად სახსრები არ ზიანდება, თუმცა შესაძლოა, მათ გარშემო გაჩნდეს შეშუპება, დაჭიმულობა.

არსებობს კვანძოვანი ერითემის ქრონიკული ფორმაც. ამ დროს კვანძები შესაძლოა რამდენიმე კვირიდან რამდენიმე თვემდეც კი დარჩეს. საბოლოოდ ისინი ქრება, თუმცა მოსალოდნელია მწვავე პროცესის გამეორება.

კვანძოვანი ერითემა ხშირად თავისთავად, მკურნალობის გარეშე ქრება. თუ მკურნალობა გახდა საჭირო, მისი სამიზნე, როგორც წესი, ერითემის გამომწვევი დაავადებაა. მინიმუმამდე უნდა დავიდეს სხვა გამომწვევ ფაქტორებთან კონტაქტიც.

ფეხების დასვენებამ, გრილმა საფენებმა, ანთების საწინააღმდეგო არასტეროიდულმა საშუალებებმა შესაძლოა შეამსუბუქოს ტკივილი.

თუ ერითემა გამოწვეულია სტრეპტოკოკური ინფექციით, შესაძლოა, საჭირო გახდეს მკურნალობაში ანტიბიოტიკების ჩართვაც.