უეცარი ფსიქოტრავმის ზეგავლენით ადამიანი შესაძლოა უეცრად დაბრმავდეს, დაყრუვდეს, დამუნჯდეს
საქმე ის არის, რომ ისტერიკა ზოგადი სახელწოდებაა რამდენიმე საკმაოდ განსხვავებული პათოლოგიური მდგომარეობისა. ეს მდგომარეობებია:* ისტერიკული რეაქცია;* ისტერიკული ნევროზი;* ისტერიკული ფსიქოზი;* ისტერიკული ხასიათი.პირველი სამი დაავადებებია, რომლებსაც აქვს მიზეზი, დასაწყისი, მიმდინარეობა და დასასრული, ხოლო მეოთხე ხასიათის თავისებურებაა და, ამრიგად, ავადმყოფობა არ არის.
ისტერიკული რეაქცია
ისტერიკული რეაქციის მიზეზად შეიძლება იქცეს ფსიქიკური ტრავმა, უსიამოვნო ინფორმაცია. ხშირად ეს ინფორმაცია მოულოდნელია, ზოგჯერ - თავზარდამცემი. შინაარსობრივად ფსიქიკური ტრავმა შეიძლება ეხებოდეს როგორც საყოფაცხოვრებო უსიამოვნებებს (ცოლქმრული ღალატი, კონფლიქტი მეზობლებთან, უეცარი მატერიალური ზარალი, გაქურდვა, შეშინება და სხვა), ისე უბედურ შემთხვევებს, სიკვდილსა და კატასტროფას (საყვარელი ადამიანის დაკარგვა, მიწისძვრა, გაუპატიურება, დაბომბვა და ა.შ.).
ადამიანის რეაქცია ამგვარ უსიამოვნებებზე ზედმიწევნით ინდივიდუალურია და დამოკიდებულია, ერთი მხრივ, ფსიქოტრავმის სიძლიერეზე, მეორე მხრივ კი პიროვნების ნერვული სისტემის გამძლეობაზე ანუ, როგორც ექიმები ამბობენ, მის ფსიქონერვულ კონსტიტუციაზე. ძლიერი ნერვული კონსტიტუციის მქონე პიროვნებას ისტერიკული რეაქციის განვითარებისთვის მძლავრი ფსიქომატრავმირებელი ზემოქმედება სჭირდება, სუსტი კონსტიტუციის მქონეს კი სუსტიც ჰყოფნის.
ისტერიკული რეაქციის გარეგანი გამოხატულება მეტად მრავალფეროვანია. უეცარი ფსიქოტრავმის ზეგავლენით ადამიანი შესაძლოა უეცრად დაბრმავდეს, დაყრუვდეს, დამუნჯდეს, დაკარგოს მგრძნობელობა, დაემართოს კიდურების დამბლა, წაერთვას მოძრაობის უნარი, დაეწყოს ძლიერი პირღებინება, გაუჩნდეს ყელში მოჭერის შეგრძნება, აუვარდეს ფაღარათი, სლოკინი, კუნთების ან შინაგანი ორგანოების სპაზმები, დაკარგოს გონება ან განუვითარდეს კიდურების, ტანის კრუნჩხვა, აუვარდეს ყბის ან მთელი სხეულის ცახცახი, დაიწყოს სირბილი, სცადოს თავის დაზიანება.
ასეთი რამ ნებისმიერ ადამიანს შეიძლება დაემართოს ძლიერი ფსიქიკური ტრავმის (სტიქიური უბედურება, მასობრივი კატასტროფა, საომარი მოქმედებები და ა.შ.) შედეგად. ფსიქიატრიაში ისინი ცნობილია ელდა რეაქციების სახელწოდებით. ეს რეაქციები, როგორც წესი, ხანმოკლეა, გრძელდება რამდენიმე წამიდან რამდენიმე საათამდე და შესატყვისი მკურნალობის ფონზე უკვალოდ ქრება. ისტერიკული შეტევის დასაწყისი ხშირად გარეგანი გამღიზიანებლის ზემოქმედებასთან არის დაკავშირებული. შეტევა უფრო ნელა ვითარდება, ვიდრე ეპილეფსიის დროს. დაცემისას ადამიანი არ იღებს ისეთ მძიმე დაზიანებას, როგორსაც ეპილეფსიური შეტევისას.
შენარჩუნებული აქვს რეფლექსები, რეაგირებს სინათლეზე, ცნობიერება ებინდება, მაგრამ არ ეთიშება, რეაგირებს გარშემო მყოფებზე. შეტევა ზოგჯერ რამდენიმე საათი გრძელდება. რაც უფრო ძლიერია გარშემო მყოფთა აჟიოტაჟი, მით უფრო მეტხანს გრძელდება გულყრა. ასეთ დროს პირველი დახმარება გულისხმობს ავადმყოფთან კონტაქტის დამყარებას, საუბრის მცდელობას, ყურადღების გადატანას, დაძაბულობის თანდათანობით მოხსნას და მერე უკვე სპეციალისტის ჩართვას. ისტერიკული რეაქციის გამოვლინებას ფსიქიატრმა უნდა უმკურნალოს.