ფსიქოლოგია

რა ფენომენია ე.წ დასწავლილი უმწეობა

13.04.2023

დასწავლილი უმწეობა ფსიქოლოგიური მდგომარეობაა, რომელსაც ადამიანი ქრონიკული სტრესის დროს განიცდის.

ადამიანი “დაისწავლის”, რომ სიტუაციის შეცვლა არ შეუძლია და აღარც კი ცდილობს. იგი შეგუებულია საკუთარ ე.წ. უსუსურობას და არც ფიქრობს, რომ რაიმეს შეცვლა შეუძლია.

როდესაც ადამიანი უსუსურობას “დაისწავლის”, ის მოტივაციას კარგავს, გადაწყვეტილებების მიღებას ვეღარ ახერხებს და პასიური ხდება.

დასწავლილი უსუსურობის სამი ასპექტი გამოიყოფა:

სტრესის გაზვიადებული აღქმა;
საფრთხის დროს პასიურობა;
იმის გაცნობიერების სირთულე, რომ საფრთხეზე რეაგირება ჩვენს ხელთ არის

როგორ გამოიხატება დასწავლილი უსუსურობა:

დაბალი თვითშეფასება;
დაბალი მოტივაცია;
წარუმატებლობის მოლოდინი;
წარუმატებლობის ახსნა უკონტროლო მოვლენებით, მაგალითად, ცუდი ბედით;
წარუმატებლობის უუნარობისთვის მიწერა;
დახმარების თხოვნის შეუძლებლობა

ვის უვითარდება დასწავლილი უსუსურობა

შეკითხვა ექიმს

<p>გამარჯობა ვარ 24წლის 6წელი შეყვარებული მყავდა 4თვისწინ ვიჩხუბეთ ჩემი უყურადღებობის გამო არვიცი რა მჭირდა სულ თვითონ მოდიოდა შესარიგებლად ძალიან ვუყვარდი ზედმეტად ყურადღებიანიც იყო(გოგო) ვეუბნებოდი რომ იგონებდა და არიყო საჭირო ამდენი ყურადღება მთავარი მიყვარხარ მეთქი ვეუბნებოდი და ვენდობოდი მეგონა სულ შემირიგდებოდა თავისით.ჩზუბიდან 20დღე არვაქცევდი ყურადღებას როცა ცუდად იყო მე კარგად ვგრძნობდი მაშინ თავს მაგრამ 20დღის შემდეგ როცა მივხვდი რომ რაღაც მაკლია უკვე მე თვითონ დავიწყე შერიგებისკენ ნაბიჯის გადადგმა თავიდან მეუბნებოდა რომ ვუყვარდი და უბრალოდ ეშინოდა ისევ გულს ვატკენდი თან მიშვებდა და თან ვერა შემდეგ დავიწყე ყურადღების გამოჩენა ხშირი მოკითხა საჩუქრები მაგრამ აგრესიას ვიღებდი მისგან უკვე მეუბნებოდა ტომ თავის დროზე უნდა გამომეჩინა ამდენი ყურადღება და არა ახლა როცა აღარ ვუყვარვარ.როცა მითხრა რომ აღარ ვუყვარვარ დავნებდი მეც 2თვე თითქმის ვაცადე თვითონ მომწერა როგორხარ გავიგე ავად ხარო შემდეგ ჩემ სოციალურ ქსელზეც იყო გადმოსული ფოტოები ნახა და მეგონა უნდოდა შერიგება,მივედი თავიდან და ავუხსენი ყველაფერი რომ მინდოდა შერიგება და მიყვარს ისევ მაგრამ მისგან უარი მივიღე მითხრა რომ პირველივე დღესვე უნდა მივსულიყავი როცა ვიჩხუბეთ და არა 1თვის მერე და ახლა აღარ ვუყვარვარ მაგრამ ეჭვი შემეპარა მაინც მის ნათქვამში . ამ საუბრის მერე წავიდა და გავიგე რომ უტირია ამ ყველაფრის გამო.მაინტერესებს შესაძლებელია 6წლიანი ურთიერთობის შემდეგ როცა გოგო ბიჭის ცოლობაზე ოცნებობს 4თვეში ეს ბიჭი გადაიყვაროს? ან რის გამო მომიკითხა თუ აღარ ვუყვარვარ ან საერთოდ რატომ იტირა ამ საუბრის შემდეგ თუ აღარ ვუყვარვარ(.ჩემგან ესეთი უყურადღებობები ხშირი იყო ბოლო 1წლის მანძილზე)</p>

დასწავლილი უსუსურობა დაკავშირებულია ისეთ მდგომარეობებთან, როგორიცაა დეპრესია, პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა. ზოგიერთი კვლევის მიხედვით კი დასწავლილი უსუსურობა ზრდის დეპრესიის რისკს.

არსებობენ ადამიანები, რომლებიც უარყოფით მოვლენებს მეტ ყურადღებას აქცევენ, ყველა უსიამოვნებას საკუთარ თავს აბრალებენ, ცხოვრებას პესიმისტურად უყურებენ და ხშირად იმეორებენ ფრაზას: ,,აზრი არ აქვს".

დასწავლილი უმწეობა(განსაკუთრებით – ტრავმის შედეგად) მოითხოვს სპეციალისტთან მუშაობას, აზრებისა და ემოციების სისტემურ გადამუშავებას. თერაპია ადამიანებს საშუალებას აძლევს: იპოვონ დასწავლილი უსუსურობის მიზეზი,გამოავლინონ ის უარყოფითი აზრები, რომლებიც უსუსურობას აძლიერებს, ისწავლონ აზროვნების ნაკლებად ნეგატიური სტილი, იმუშაონ თვითშეფასებასა და თვითმიღებაზე.

ეფექტურია კოგნიტურ-ბიჰევიორალური თერაპია, რომლის მიზანია დაეხმაროს პაციენტებს, რათა მათ შეძლონ ნეგატიური აზრების იდენტიფიცირება, რომლებიც ხელს უწყობს დასწავლილი უმწეობის განვითარებას და ჩაანაცვლონ ეს აზრები უფრო ოპტიმისტური და რაციონალური ფიქრებით.

მარიამ ფოლადაშვილი
ამ ავტორის სხვა სტატიები

ტეგები:

დასწავლილი უმწეობა

კომენტარები (0)


/* (c)AdOcean 2003-2021, Advertline.https:mkurnali.ge.mkurnali zones.________ _____ 2 */
ado.slave('adoceanadvertlinegexcihqsorul', {myMaster: 'gC_g7BxQlx9UWDeCK7yaEdkgIoxg2l6o6JUmNs2rvgn.i7' });