ლალი ჩხიკვაძე

განსაკუთრებით ჯანმრთელობაზე ზრუნვის მქონე ადამიანებში. მართლაც, არსებობს მზარდი მეცნიერული მტკიცებულება, რომ მცენარეებზე დაფუძნებულ (მათ შორის ვეგანურ) დიეტას ჯანმრთელობისთვის გარკვეულწილად სარგებელი მოაქვს: ამცირებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკს, აწესრიგებს წონას და სისხლში ქოლესტერინის დონეს.

თუმცა, ზოგიერთი ვეგანი კიდევ უფრო შორს მიდის და მიირთმევს მხოლოდ მცენარეულ საკვებს უმად, მოხარშვის გარეშე.

ზოგჯერ ეს ექსტრემალური ვეგანები უარს ამბობენ საკვებზე, რომლებიც განსხვავდება ბუნებრივი ფორმისაგან (როგორიცაა შვრიის ფაფა ან ნუშის რძე).

უმი ვეგანური დიეტის მომხრეები ამტკიცებენ, რომ მოხარშვისას მცენარეული საკვები კარგავს მნიშვნელოვან საკვებ ნივთიერებებს და ფერმენტებს. და უმი ბოსტნეული, ხილი, კენკრა, ბოსტნეული, სოკო და ა.შ. იძლევა ენერგიას, ხელს უშლის დაავადების განვითარებას და ზოგადად აუმჯობესებს ჯანმრთელობას. თუმცა, კვლევები აჩვენებს, რომ თუ ასეთ დიეტას დიდი ხნით დაიცავთ, ეს უფრო მეტ ზიანს მოგაყენებთ, ვიდრე სიკეთეს.

1. მნიშვნელოვანი საკვები ნივთიერებების დეფიციტი (ნუტრიენტები)

მართლაც, ზოგიერთი უმი ბოსტნეული უფრო ჯანსაღია, ვიდრე მოხარშული. მაგალითად, თერმული დამუშავებისას ბრიუსელის კომბოსტო და წითელი კომბოსტო კარგავს თიამინის - ვიტამინ B₁-ს 22%-მდე, რომელიც აუცილებელია ნერვული სისტემის ნორმალური ფუნქციონირებისთვის.

თუმცა, სხვა ბოსტნეული მხოლოდ მომზადების შემდეგ ხდება უფრო სასარგებლო. ეს გამოწვეულია იმით, რომ ზოგიერთი საკვები ნივთიერება უჯრედებშია. გაცხელებისას უჯრედის მემბრანები ნადგურდება, რაც საშუალებას აძლევს საკვებ ნივთიერებებს გამოვიდეს, რის შედეგადაც ისინი უფრო სრულად შეიწოვება ორგანიზმის მიერ.

მაგალითად, ისპანახი უფრო ჯანსაღი მოხარშულია, ვიდრე უმი, რადგან მოხარშვა ორგანიზმს საშუალებას აძლევს შეიწოვოს მასში შემავალი კალციუმი. პომიდვრის თერმული დამუშავებისას, C ვიტამინის დონე 28%-ით იკლებს, მაგრამ ლიკოპენის შემცველობა 50%-ით იზრდება. ლიკოპენი არის წითელ-ნარინჯისფერი მცენარეული პიგმენტი, რომელიც პომიდორს აძლევს მკვეთრ ფერს. ეს ნივთიერება არის ძლიერი ანტიოქსიდანტი, რომელიც ამცირებს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების და კიბოს რისკს.

სხვა მცენარეული საკვები, რომელიც მხოლოდ მოხარშვისას ხდება სასარგებლო არის: ასპარაგუსი, სოკო, სტაფილო, ბროკოლი, კომბოსტო და ყვავილოვანი კომბოსტო.

2. ვიტამინებისა და მინერალების დეფიციტი

უმი ვეგანური დიეტის მიმდევრებს ემუქრებათ ვიტამინების B₁₂ და D, აგრეთვე სელენის, თუთიის, რკინის და ომეგა -3 ცხიმოვანი მჟავების დეფიციტი. ფაქტია, რომ ჯანმრთელობისთვის მნიშვნელოვანი ყველა ამ ნივთიერების წყაროა მხოლოდ ცხოველური წარმოშობის პროდუქტები, პირველ რიგში ხორცი და კვერცხი. მოცემული ვიტამინები და მინერალები მნიშვნელოვან როლს ასრულებენ ნერვული და იმუნური სისტემების ნორმალური ფუნქციის შენარჩუნებაში.

განსაკუთრებით საშიშია ვიტამინი B₁₂-ის დეფიციტი.

ვიტამინი B12-ის დეფიციტი დაკავშირებულია ჯანმრთელობის უამრავ პრობლემასთან, მათ შორის სიყვითლე, პირის ღრუს წყლულები, მხედველობის დაქვეითება, დეპრესია და სხვა ფსიქიკური ჯანმრთელობის პრობლემები.

გარდა ამისა, მხოლოდ უმი მცენარეული საკვების მიღება და ვიტამინი B₁₂-ის ნაკლებობა იწვევს ორგანიზმში ჰომოცისტეინის (ამინომჟავა, რომელსაც ეს ვიტამინი ანადგურებს) დონის მატებას. ხოლო ჰომოცისტეინის მაღალი დონე დაკავშირებულია გულის დაავადებებისა და კიბოს გაზრდილ რისკთან.

3. მენსტრუაციის შეწყვეტა

ვეგანური დიეტის ზედმეტმა ხანგრძლივობამ შეიძლება გამოიწვიოს კალორიების არასაკმარისი რაოდენობით მიღება, რაც ორგანიზმს სჭირდება სათანადო ფუნქციონირებისთვის. ეს გამოიწვევს წონის მკვეთრ კლებას, რაც განსაკუთრებით საშიშია ახალგაზრდა ქალებისთვის, რადგან ეს იწვევს ამენორეას - მენსტრუაციის შეწყვეტას.

ამენორეას ჯანმრთელობის მრავალი უარყოფითი შედეგი მოაქვს, მათ შორის უნაყოფობა, ძვლის მინერალური სიმკვრივის დაქვეითება და ოსტეოპოროზი.

გაეცანით ინფორმაციას ამ საკითხზე