მარიამ ფოლადაშვილი

მოზრდილი ადამიანების, დაახლოებით, 95% ამ ვირუსის მატარებელია.

ეპშტეინ ბარის ვირუსი ჰერპესვირუსების ჯგუფს განეკუთვნება. იგი ადამიანის ორგანიზმში სასუნთქი სისტემიდან ხვდება და ცხვირ-ხახის ლორწოვანიდან სისხლში გადადის.

მას სისხლის უჯრედების B ლიმფოციტების მიმართ ტროპიზმი ახასიათებს, სწორედ მათი ინფიცირების შემდეგ იწყება პროცესები. ვირუსის მოქმედებით ინფიცირებული B ლიმფოციტები აქტიურად იწყებენ გამრავლებას, გარდაიქმნებიან პლაზმურ უჯრედებად და იწყებენ დიდი რაოდენობით ანტისხეულების გამომუშავებას. ამ ანტისხეულებს არ შეუძლიათ ინფექციის წინააღმდეგ ბრძოლა. გარკვეული პერიოდის შემდეგ ორგანიზმი ნორმალურ მდგომარეობას უბრუნდება, თუმცა, კლინიკური გამოჯანმრთელების შემდეგ, ყოველი მილიონი B ლიმფოციტიდან ერთი ინფიცირებული რჩება, რაც ნიშნავს იმას, რომ ადამიანის ორგანიზმში ერთხელ უკვე მოხვედრილი ვირუსი სამუდამოდ რჩება ორგანიზმში. იმუნიტეტის დასუსტების დროს კი ვირუსი შესაძლოა კვლავ გააქტიურდეს.

დაავადებას სეზონურობა ახასიათებს. შედარებით ხშირია გაზაფხულზე.

ვირუსის ორგანიზმში მოხვედრას და ლიმფოციტების ინფიცირებას ყოველთვის არ მოჰყვება კლინიკური გამოვლინებები. ადამიანი შესაძლოა დაინფიცირდეს, მაგრამ კლინიკური ნიშნები არ გამოუვლინდეს, ამ დროს ვირუსი მხოლოდ ლატენტურ ფაზაშია.

ვირუსი ახლო და მჭიდრო კონტაქტით გადაეცემა.

ინფექციური მონონუკლეოზისთვის დამახასიათებელია:

• ცხელება - თავდაპირველად იწყება დაბალი ტემპერატურით და თანდათან იმატებს;
• ელენთის გადიდება;
• პერიფერიული (ყველაზე ხშირად კისრის) ლიმფური ჯირკვლების გადიდება;
• ღვიძლის გადიდება;
• დაღლილობა;
• ღამით ოფლიანობა;

ამას გარდა, სისხლში ჩნდება ფართოპლაზმიანი დიდი, ერთბირთვიანი უჯრედები(ატოპიური მონონუკლეარები).

არსებობს დაავადების ატიპური მიმდინარეობაც, როდესაც ღვიძლის, ელენთისა და ლიმფური კვანძების დაზიანება არ ვლინდება, არც სისხლში ვლინდება ცვლილებები. ავადმყოფობაზე მხოლოდ ტემპერატურის ცვლილება მიანიშნებს და სეროლოგიური კვლევის საფუძველზე ხდება დიაგნოზის დასმა.

ეპშტეინ-ბარის ვირუსი ლიმფური ქსოვილების დაზიანებას იწვევს. გამომდინარე იქიდან, რომ ლიმფური ქსოვილი გვხვდება ტონზილებთან (ნუშურა ჯირკვლები), მონონუკლეოზის დროს შესაძლოა განვითარდეს ტონზილების ანთება. მცირე ასაკის ბავშვებში ხშირად ვითარდება ფილტვების ანთება.

არ არსებობს მონონუკლეოზის საწინააღმდეგო ვაქცინა ან სხვა სახის პროფილაქტიკა. პრევენციის ყველაზე კარგი გზა ჰიგიენის ნორმების დაცვაა.