თინათინ გოცაძე

მიმართვენ სხვადასხვა გამაჯანსაღებელ პროცედურას, იხანგრძლივებენ სიცოცხლეს. თუმცა, ყოველივე ჩამოთვლილი უშედეგო იქნება, თუ დარღვეულია ძილის რეჟიმი. ძილის უკმარისობა მეტად ცუდად აისახება ადამიანის ჯანმრთელობაზე. შიმშილობასაც კი ბევრად უკეთ იტანს ადამიანი, ვიდრე უძილობას.

სისტემატურად გამოუძინებელ ადამიანებს სხვადასხვა პათოლოგიური სიმპტომი უვლინდებათ. ესენია: დაღლილობა, ყურადღების დეფიციტი, გაფანტულობა, გაღიზიანებადობა, დეპრესია, იმუნიტეტის დაქვეითება. ძილის დეფიციტი და მის შედეგად ორგანიზმში მიმდინარე ძვრები კარგ ფონსა და წინაპირობას ქმნის ისეთი დაავადებების აღმოცენება-განვითარებისათვის, როგორებიცაა ჰიპერტონია, ათეროსკლეროზი, პოდაგრა, კუჭის პათოლოგიები, ნერვული სისტემის გამოფიტვა-განლევა, გაციება და სხვა.

საკმარისია ადამიანმა რამდენიმე დღე კარგად გამოიძინოს, რომ ძალთა მოზღვავებას, სიჯანსაღეს გრძნობს, ამაღლებული გუნება-განწყობაც ეუფლება, შრომისუნარიანობაც ემატება. სამწუხაროდ, არც თუ იშვიათად, ყველაფერი სრულიად საწინააღმდეგოდაა – ადამიანებს უძილობა აწუხებთ, უჭირთ ჩაძინება, ღამე ხშირად ეღვიძებათ. დარღვეული ძილის გამო კი დილით დაღლილები, მოთენთილები და „გატეხილები“ დგებიან.

როდესაც ადამიანი სწრაფად იძინებს და ღრმად სძინავს მთელი ღამის განმავლობაში, დილით მხნედ და ხალისით დგება. ასეთ დროს ძილს ჯანსაღსა და სრულფასოვანს უწოდებენ. ძილი, მართალია, ღვიძილის მსგავსად აქტიური ფიზიოლოგიური პროცესია, თუმცა ძილის პროცესში თავის ტვინის ქერქის თითქმის სრული ნაწილი შეკავების მდგომარეობაშია, ტვინის ქსოვილი თავისუფლდება დღის განმავლობაში დაგროვილი ნივთიერებათა ცვლის პროდუქტებისგან და აღიდგენს თავის ცხოველმყოფელობას. ნორმალური ძილის ხანგრძლივობა ასეთია: ბავშვებისა და მოზარდებისათვის აუცილებელია 9-11 საათიანი ძილი, 20-დან 50 წლის ადამიანებს არანაკლებ 8 საათი უნდა ეძინოთ. უფროსი ასაკის ადამიანებისათვის კი 6-7 საათიანი ძილიც ნორმალურია.

ძილის რეჟიმი

თითოეულ ადამიანს ძილის ინდივიდუალური რეჟიმი აქვს. ამიტომაც თქვენთვის შესაფერისი რეჟიმი თავად უნდა შეიმუშავოთ, ანუ დააკვირდეთ საღამოს 9 საათის შემდეგ ყველაზე მეტად რა დროს გერევათ ძილი და მაშინ დაიძინოთ. მთავარია ერთსა და იმავე დროს გაიღვიძოთ და დაიძინოთ, რათა რეფლექსი გამოგიმუშავდეთ. ძილისათვის ყველაზე რეკომენდებული საათებია 22-23 საათი დილის 6-7 საათამდე. თუ რომელიღაც დღეებში გარკვეული მიზეზით შეუძლებელია ამ რეჟიმის დაცვა, ეცადეთ მოგვიანებით აუცილებლად დაუბრუნდეთ რეკომენდებულ და თქვენთვის ჩვეულ რეჟიმს.

ძილის წინ არ არის სასურველი დიდი რაოდენობით სითხისა და საკვების მიღება. კარგად დანაყრება და ზოგადად სავსე კუჭი არღვევს ძილის პროცესის სრულფასოვნად მიმდინარეობას. ძილის წინ დაუშვებელია აგრეთვე დაძაბული გონებრივი მუშაობა, ძლიერი მხედველობითი და სმენითი გაღიზიანება (იგულსხმება კომპიუტერთან მუშაობა ხმამაღალი და დამძაბველი, აღმგზნები მუსიკის მოსმენა). ყველაზე კარგი ძილის წინ სუფთა ჰაერზე გასეირნებაა. საძინებელი ოთახიც აუცილებლად უნდა განიავდეს. კარგი იქნება თუ დამამშვიდებელ სასიამოვნო მუსიკას მოუსმენთ ან საყვარელ ადამიანებს გაესაუბრებით სასურველ პოზიტიურ საკითხებზე. ამის შემდეგ აუცილებლად ტკბილად დაგეძინებათ!

მნიშვნელოვანი საკითხები:

• ასაკოვან ადამიანებს ხშირად გამთენიას 4-5 საათზე ეღვიძებათ. ამასთან სრულიად დასვენებულად და გამოძინებულად გრძნობენ თავს. სამაგიეროდ, შუა დღეს, სადილობის შემდეგ, საოცარ დაღლილობასა და მოდუნებულობას გრძნობენ, ძილი განსაკუთრებულად ეძალებათ. თურმე ასეთ დროს აუცილებელია დაძინება. არ შეიძლება ძილთან ბრძოლა, თუნდაც საქმე შეუსრულებელი რჩებოდეს, მით უფრო თუ ადამიანს ჰიპერტონიისადმი აქვს მიდრეკილება. 20-30 წუთიანი ძილიც კი საკმარისია დაღლილობის მოხსნის, ძალთა მოზღვავებისა და შრომისუნარიანობის აღდგენისათვის. ძილისათვის გამოყოფილი დრო ფუჭი და დაკარგული როდია – ძილი ხომ ამაღლებს შრომისუნარიანობას და განამტკიცებს ჯანმრთელობას.
• ადამიანები ხშირად სამუშაო გარემოსა და სხვადასხვა ვითარების გამო შუა დღეს ძილს ვერ ახერხებენ, მეტიც, ძილს ებრძვიან. მართლაც, როგორ მოიქცეს ადამიანი თუ დღისით ძილი ეძალება, დაძინების საშუალება კი არ აქვს. სპეციალისტები ამტკიცებენ, რომ ძილთან ჭიდილი მავნებელია. შესვენების დროს თუნდაც 10 წუთიანი ჩათვლემა მეტად სასარგებლოა ორგანიზმისათვის. ნუ მოგერიდებათ გარშემომყოფების, მოხუჭეთ თვალი და გათიშეთ გონება. გამოღვიძებისთანავე კი გაიზმორეთ და რამდენიმე მსუბუქი ვარჯიში შეასრულეთ.

გახსოვდეთ, ძილის რეჟიმის დაცვით ჯანმრთელობას ინარჩუნებთ და განამტკიცებთ!