სასარგებლოა თუ არა ყველა ტიპის მცენარეული დიეტა და უკავშირდება თუ არა პარკინსონის დაავადების დაბალ რისკს
ბრადიკინეზიით, დეპრესიით და კოგნიტური ფუნქციის შეზღუდვით.
ევროპელმა მკვლევარებმა შეაფასეს ჯანსაღი და არაჯანსაღი მცენარეული საკვების პოტენციური ეფექტი ამ დაავადების რისკზე.
ჯგუფმა დეტალურად შეისწავლა 100 000-ზე მეტი ადამიანის კვების რეჟიმი და აღმოაჩინა კორელაცია ჯანსაღი მცენარეული საკვების მიღებასა და პარკინსონის დაავადების რისკის შემცირებას შორის.
ექსპერტებმა დაინახეს, რომ დიეტის მარტივმა ცვლილებებმა შეიძლება როლი შეასრულოს მსოფლიოში ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ნეიროდეგენერაციული დაავადების შემთხვევების შემცირებაში. პარკინსონის დაავადება არის ყველაზე სწრაფად მზარდი ნევროლოგიური აშლილობა ინვალიდობისა და სიკვდილიანობის მხრივ.
ვინაიდან პარკინსონის დაავადებისგან სრულად განკურნების შესაძლებლობა არ არსებობს, საჭიროა პრევენციის სტრატეგიები. ზოგიერთი ცნობილი პირველადი რისკ - ფაქტორების, მათ შორის ასაკისა და გენეტიკის შეცვლა შეუძლებელია, ხოლო სხვების, მაგალითად ქიმიური ზემოქმედების შეცვლა ძნელია, თუმცა შესაძლებელია.
ამრიგად, ექსპერტები იკვლევენ დიეტისა და ცხოვრების წესის გავლენას, როგორც მანიპულირებადი ფაქტორების შესაძლებლობებს.
ევროპელმა მკვლევართა ჯგუფმა გააანალიზა 100 000-ზე მეტი ადამიანის დიეტა. მათმა დასკვნებმა დაამატკიცა, რომ ჯანსაღი მცენარეული საკვების მიღებამ შეიძლება მნიშვნელოვნად შეამციროს პარკინსონის დაავადების რისკი ზოგიერთი ადამიანისთვის. შედეგები გამოქვეყნდა Movement Disorders-ში.
არის თუ არა მცენარეული დიეტა ყოველთვის ჯანსაღი?
მრავალრიცხოვანმა კვლევამ გამოიკვლია საკვები ნივთიერებების, საკვების და დიეტური ნიმუშების პოტენციური ნეიროპროტექტორული თვისებები. ითვლებოდა, რომ გარკვეული ვიტამინები ამცირებენ პარკინსონის დაავადების რისკს, მაგრამ ხანგრძლივმა კვლევებმა და მეტაანალიზებმა არასაიმედო შედეგები აჩვენა.
კვლევა ახლა მოიცავს დიეტურ ნიმუშებს, რომლებიც ითვალისწინებს საკვების მოხმარებას და საკვების შემადგენელი კომპონენტების შესაძლო სინერგიულ ეფექტებს.
ტრადიციული ხმელთაშუა ზღვის დიეტა და ვეგეტარიანული დიეტა, რომელიც შეიცავს ბოჭკოსა და ბიოაქტიურ კომპონენტებს, აჩვენებს პოტენციალს შეამციროს კოგნიტური დაქვეითება ოქსიდაციური სტრესისა და ანთების შემცირებით.
თუმცა, ყველა მცენარეული საკვები არ არის ჯანსაღი. ზოგიერთი არაჯანსაღი მცენარეული საკვები შეიძლება შეიცავდეს ხილის წვენებს შაქრით და სხვა შაქრიან სასმელებს, რაფინირებულ მარცვლეულს, ტკბილეულს და სხვა მცენარეულ ულტრა დამუშავებულ საკვებს.
რაფინირებულმა მარცვლეულმა და რაფინირებულმა შაქარმა ულტრა-დამუშავებულ საკვებში შეიძლება გაზარდოს გარკვეული ქრონიკული დაავადებების რისკი. ეს პროდუქტები დაკავშირებულია დიაბეტთან, სიმსუქნესთან და კიბოსთან.
ევროპელმა კვლევითმა ჯგუფმა დაიწყო კავშირის პოვნა ჯანსაღი და არაჯანსაღი კვების ნიმუშებსა და პარკინსონის დაავადების სიხშირეს შორის დიდ პოპულაციაში.
მკვლევარებმა ჩაატარეს კვლევა 126,283 მონაწილეს შორის დიდი ბრიტანეთის ბიობანკიდან. კვლევაში გაანალიზებული დიდი ბრიტანეთის ბიობანკის სუბიექტების დაახლოებით 56% იყო ქალი საშუალო ასაკით 56 წელი. კვლევის მონაწილეებს ასევე ჰქონდათ სხეულის მასის საშუალო ინდექსი (BMI) 26,7.
მონაწილეებმა შეავსეს კითხვარი, წარადგინეს 24-საათიანი დიეტური ჩანაწერები, ასევე უპასუხეს კითხვებს.
მკვლევარებმა შემდგომში დაყვეს საწყისი 17 ჯგუფი სამ ძირითად საკვებ ჯგუფად: ჯანსაღი მცენარეული საკვები, არაჯანსაღი მცენარეული საკვები და ცხოველური საკვები. შეფასებიდან გამოირიცხა ალკოჰოლური სასმელები და მარგარინი.
დადგინდა, რომ ჯანსაღი მცენარეული დიეტა 22%-ით ამცირებს პარკინსონის რისკს. 11,8 წლის განმავლობაში მკვლევარებმა შენიშნეს პარკინსონის დაავადების 577 შემთხვევა.
სუბიექტებმა ყველაზე ჯანსაღი მცენარეული დიეტის ინდექსით აჩვენეს პარკინსონის დაავადების 22%-ით ნაკლები რისკი. მეორე მხრივ, არაჯანსაღი მცენარეული დიეტის მქონე მონაწილეებს ჰქონდათ პარკინსონის დაავადების განვითარების 38%-ით მაღალი რისკი.
ბოსტნეულის, თხილისა და ჩაის მოხმარება ასოცირდება პარკინსონის დაავადების 28%, 31% და 25%-ით დაბალ რისკთან.
ავტორებმა დაასკვნეს, რომ მცენარეული ჯანსაღი დიეტის დაცვა და განსაკუთრებით ბოსტნეულის, თხილისა და ჩაის ჩვეულ დიეტაში ჩართვა დაკავშირებულია პარკინსონის დაავადების დაბალ რისკთან.