რაშია ადამიანის ამტანობის საიდუმლო

ადამიანის ბიოლოგიური სახეობა გამოირჩევა ამტანობითა და დიდ დისტანციებზე სირბილის უნარით. მეცნიერების აზრით, ეს ერთ-ერთი გენეტიკური მუტაციის შედეგია, რომელიც 2-3 მილიონი წლის წინ გაჩნდა. მუტაციის შედეგად, ჩონჩხის კუნთები ჟანგბადს უფრო ეფექტურად იყენებს და შედეგად ადამიანი ნაკლებად იღლება.

ცნობილია, რომ სახეობა Homo გაჩნდა 2-3 მილიონი წლის წინ, როდესაც ტროპიკული ტყეები სავანეებმა ჩაანაცვლა. უძველესი ადამიანები ადაპტირდნენ, ისწავლეს ორ კიდურზე გადაადგილება და სირბილი. დიდ დისტანციებზე სირბილის უნარით უძველესი ადამიანები ნადირობდნენ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში დიდ ტერიტორიებზე.

სწორედ ამ დროს გაჩნდა მუტაცია გენში CMAH და „გამორთო“ ამ გენით კოდირებული ფერმეტნი CMP-Neu5Ac ჰიდროქსილაზა. ამან გააჩერა გლიკოლილნეირამინის მჟავას (იცავს მთელი რიგი პათოგენებისაგან) გამომუშავება. შედეგად გაიზარდა ქრონიკული ანთების რისკი და გაძლიერდა ჟანგბადის ათვისების უნარი.

გენში CMAH მუტაციის მქონე თაგვებზე ჩატარებულმა ექსპერიმენტებმა დაამტკიცა აღნიშნული მუტაციის როლი ამტანობის მატებაზე. მუტანტ ცხოველებში ამტანობა 30%-ით გაიზარდა, ხოლო დიაფრაგმის კუნთოვანი ქსოვილი ჩვეულებრივზე 10-50%-ით მეტ ჟანგბადს მოიხმარდა.

ლალი ჩხიკვაძე