რატომ არის გენეტიკური ტესტის ჩატარება მნიშვნელოვანი და რომელი დაავადებების თავიდან აცილებაში გვეხმარება
მათ მულტიფაქტორულ დაავადებებს უწოდებენ. სახელწოდება იმაზე მიგვანიშნებს, რომ ამ დაავადებების ჩამოყალიბებასა და გამოვლენაში მრავალი ფაქტორი მონაწილეობს ("მულტი" "მრავალს" ნიშნავს).
სახელდობრ, ამ დაავადებების განვითარება-ჩამოყალიბება განისაზღვრება, ერთი მხრივ, მემკვიდრეობითი და მეორე მხრივ, გარემო ფაქტორების ურთიერთქმედებით.
ამ დაავადებებს მიეკუთვნება ჰიპერტონია, გულის იშემიური დაავადება, ათეროსკლეროზი, ვენების ვარიკოზული გაგანიერება, ბრონქული ასთმა, შაქრიანი დიაბეტი, ოსტეოპოროზი, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადებები, ეპილეფსია, რევმატიზმი, შიზოფრენია, პლაცენტური უკმარისობა, ენდომეტრიოზი.
გენეტიკური თვალსაზრისით ყოველი ადამიანი უნიკალურია, განუმეორებელი. ყოველ ჩვენგანს აქვს ორგანოთა აღნაგობის, ფიზიოლოგიური ფუნქციებისა თუ ფერმენტული აქტივობის მხოლოდ მისთვის დამახასიათებელი თავისებურებები.
მემკვიდრეობითი განწყობის გენები - ეს გენთა ის ვარიანტებია, რომლებიც თავსებადია ჩვენი ორგანიზმის ინდივიდუალური განვითარების ნორმალურ მიმდინარეობასთან ჩასახვიდან სიცოცხლის ბოლომდე, მაგრამ არახელსაყრელ გარეგან ფაქტორთა ზემოქმედებით შეუძლია ესა თუ ის დაავადება გამოიწვიოს.
ჩვენი გენომის „სუსტი“ უბნების აღმოჩენით შეგვეძლება დროულად ჩავატაროთ პროფილაქტიკური ღონისძიებები და თავიდან ავიცილოთ შესაძლო დაავადებები, გავიუმჯობესოთ ჯანმრთელობის მდგომარეობა და გავიხანგრძლივოთ სიცოცხლე.
როგორც მრავალრიცხოვანმა გამოკვლევამ ცხადყო, არსებობს მემკვიდრეობითი განწყობის გენების სამი ჯგუფი და მათ მიეკუთვნება გენები, რომლებიც აკონტროლებს: დეტოქსიკაციის სისტემის ფერმენტთა სინთეზს.
მაგალითად, დეტოქსიკაციის სისტემის მარეგულირებელი გენები პასუხისმგებელნი არიან ორგანიზმიდან ყველა უცხო ნივთიერების, მათ შორის - სამკურნალო პრეპარატების, სამრეწველო ტოქსინების, გამოძევებაზე.
სწორედ ამ გენთა ვარიანტები განსაზღვრავენ ორგანიზმის ინდივიდუალურ რეაქციას ამა თუ იმ მედიკამენტისა თუ პროდუქტის მიმართ.
- მეორე ჯგუფი აერთიანებს გენებს, რომლებიც უჯრედის ცილოვანი რეცეპტორების სინთეზს ახორციელებენ. მაგალითად შეგვიძლია მოვიყვანოთ ადრენორეცეპტორის გენი - მისი დაზიანება წინამდებარე ჯირკვლის კიბოს უკავშირდება. ასევე შეგვიძლია დავასახელოთ დ ვიტამინის რეცეპტორის გენიც, რომელიც მჭიდროდ არის დაკავშირებული ფართოდ გავრცელებულ დაავადებასთან - ოსტეოპოროზთან.
- მემკვიდრეობითი განწყობის მესამე ჯგუფის გენები ორგანიზმისთვის უმნიშვნელოვანეს მეტაბოლურ პროცესებში მონაწილეობენ.
იმ მულტიფაქტორულ დაავადებათა სიაში, რომელთა გენეტიკური ტესტირებაც შესაძლებელია, ამჟამად 25 დაავადება შედის: გულის იშემიური დაავადება, შაქრიანი დიაბეტი, ჰიპერტონია, ძუძუს კიბო, ფილტვის კიბო, ალცჰაიმერის დაავადება, ბრონქული ასთმა, ოსტეოპოროზი, პაროდონტოზი და სხვები.
იმისთვის, რომ შევაფასოთ ადამიანის გენეტიკური პოტენციალი, რისკფაქტორები და ჯანმრთელობაზე მათი ზემოქმედების შედეგი მომავალში, საჭიროა გენეტიკური ტესტის ჩატარება - მემკვიდრეობითი განწყობის გენების გამოვლენა. დღეს ეს სავსებით შესაძლებელია და ანალიზს მხოლოდ 10 დღე სჭირდება.