კომპოტები, მურაბები
კომპოტი: კარგად გარჩეული, გარეცხილი ალუბალი იხარშება შაქრის სიროფში. სიროფის მოსადუღებლად ერთ ლიტრ წყალს ემატება 200 გ შაქარი. სიროფი ცივი უნდა იყოს. შემდეგ ხილით სავსე ქილას წყლიან ქვაბში დგამენ და 40 წუთის განმავლობაში ადუღებენ გასასტერილებლად. ამის შემდეგ ახურავენ თუნუქის თავსახურს და სპეციალური მოსახუფი ხელსაწყოთი მჭიდროდ ხუფავენ.
მურაბა: ალუბალი გადავარჩიოთ, გავრეცხოთ. სამურაბე ტაშტში ჩავასხათ წყალი, წამოდუღებისთანავე ჩავყაროთ შაქარი, ადუღებისთანავე ჩავყაროთ შიგ ალუბალი, ვხარშოთ და თან ქაფი მოვხადოთ. როცა მზად იქნება, გადმოვდგათ ცეცხლიდან. შევაგრილოთ, ჩავასხათ წინასწარ გარეცხილ და გასტერილებულ ქილებში და მჭიდროდ დავახუროთ თავსახურები.
საჭიროა: ალუბალი - 1 კილოგრამი, შაქარი - 1 კილოგრამი, წყალი - 1 ჩაის ჭიქა.
ალუბლის მურაბა მეორენაირად: ალუბალი გავარჩიოთ, გავრეცხოთ ბლომად წყალში, სამურაბე თასში ფენებად ჩავაწყოთ და ფენა-ფენა მოვაყაროთ შაქარი. გავაჩეროთ რამდენიმე საათი, დავდგათ ცეცხლზე და მოვხარშოთ. ასეთი მურაბა უწყლოდ იხარშება. როცა მზად იქნება (სიროფი გასქელდება), გადმოვდგათ ცეცხლიდან, ჩავასხათ ქილებში, დავახუროთ თავსახურები და შევინახოთ გრილ ადგილას.
ატამი
ატმის ნაყოფი შეიცავს 7-12% შაქარს, 0,08-1,02% მჟავებს, 0,5-1,2% პექტინოვან ნივთიერებას, ვიტამინებს და სხვა სასარგებლო ნივთიერებებს.
კომპოტი: ატამი მოთუთქეთ (ორი-სამი წუთით ჩაყარეთ ცხელ წყალში და ამოიღეთ), გაფცქვენით, გაჭერით შუაზე, ამოაცალეთ კურკა. ქვაბში ჩაყარეთ შაქრის ფხვნილი, დაასხით ორი ჩაის ჭიქა ცხელი წყალი და გაადნეთ, ჩაამატეთ ატამი და ადუღეთ.
საჭიროა: ატამი - 1 კილოგრამი, შაქარი - 1,5 კილოგრამი.
მურაბა: ატამი გავფცქვნათ და დავჭრათ მოზრდილ ნაჭრებად. დავასხათ ცივი წყალი და რამდენიმე საათით გავაჩეროთ. შემდეგ მოვადუღოთ სიროფი, გავაცივოთ და ჩავყაროთ მასში ცივი წყლიდან ამოღებული ატმის ნაჭრები. დავდგათ ცეცხლზე და ნახევარი საათი ვადუღოთ. გადმოვდგათ და გავაჩეროთ მეორე დღემდე. მეორე დღეს ისევ შევდგათ ცეცხლზე და ვხარშოთ, ვიდრე მზად არ იქნება. ხარშვის დროს მოვხადოთ ქაფი.
საჭიროა: ატამი (დაჭრილი) - 1 კილოგრამი, შაქრის ფხვნილი - 1 კილოგრამი, წყალი - 1 ჩაის ჭიქა.
მთელ-მთელი ატმის მურაბა: ოდნავ შემწიფებული სახრავი ატამი გავფცქვნათ და ხის ჩხირით რამდენიმე ადგილას ჩავჩხვლიტოთ. მოვათავსოთ შესაფერის ჭურჭელში, მოვაყაროთ შაქრის ფხვნილი, სამი-ოთხი საათით სიგრილეში გავაჩეროთ, შემდეგ შევდგათ ცეცხლზე და ვხარშოთ, ვიდრე მზად არ იქნება. ეს მურაბა უწყლოდ იხარშება, ატამი თვითონ გამოყოფს საკმაო რაოდენობის წვენს.
მსხალი
მსხალი ბევრად უფრო მარგებელია, ვიდრე გვგონია. ის გაჯერებულია ორგანული მჟავებით, ფერმენტებით, უჯრედისით, C,B1, P, PP ვიტამინებით, A პროვიტამინით, მიკროელემენტებით (მათ შორის იოდით), ნახშირწყლებით. ამასთანავე, მართალია, ვაშლზე ტკბილი გვეჩვენება, მაგრამ შაქარი მასში გაცილებით ნაკლებია, ვიდრე ვაშლში. ანტიბიოტიკი არბუტინი მსხლის წვენს ანტიბაქტერიულ თვისებას სძენს. მსხალში შემავალი მჟავები განსაკუთრებით სასარგებლოა ორსულთათვის და მათთვის, ვისაც სისხლის მიმოქცევის, სისხლძარღვების პრობლემები აქვს.
კომპოტი: ოთხასი გრამი შაქრის ფხვნილი ჩავყაროთ ქვაბში, დავასხათ ოთხი ჭიქა წყალი, ავადუღოთ. ჩავყაროთ მასში გაფცქვნილი და დაჭრილი მსხალი, როცა მოიხარშება, გემოვნებისამებრ დავუმატოთ ვანილი და ღვინო, წამოვადუღოთ და გავაცივოთ (ასევე მზადდება ვაშლისა და ქლიავის კომპოტიც).
მურაბა: მაგარი მსხალი გავთალოთ, დავჭრათ, დავასხათ იმდენი წყალი, რომ ფარავდეს და დარბილებამდე ვხარშოთ. სამურაბე ტაშტში ჩავყაროთ შაქარი, დავასხათ მსხლის ნახარში წვენი და ავადუღოთ. ცხელ სიროფში ჩავყაროთ მომზადებული მსხალი და ნელ ცეცხლზე ვხარშოთ, ვიდრე მზად არ იქნება.
საჭიროა: მსხალი - 1 კილოგრამი, შაქარი - 1 კილოგრამი, მსხლის ნახარში წვენი - 1,5 ჩაის ჭიქა.
კომში
ძალიან სასარგებლოა კომში. ის სავსეა ვიტამინებით, ნახშირწყლებით და სხვა სასარგებლო ნივთიერებებით. კომშის ნახარში, კომპოტი და მურაბის წვენი კარგია ხველების დროს.
მურაბა: კომში გავრეცხოთ, გავთალოთ და დავჭრათ, ავადუღოთ წყალი, ჩავყაროთ მასში დაჭრილი კომში და ვხარშოთ, ვიდრე არ შერბილდება. შემდეგ ქაფქირით ამოვალაგოთ და ლანგარზე მოვათავსოთ.
კომშის ნახარში წვენი გადავწუროთ, ჩავასხათ შესაფერ ჭურჭელში, დავუმატოთ შაქარი (1,5 ჩაის ჭიქა 1 კილოგრამზე) და მოვხარშოთ სიროფი, შემდეგ ჩავაწყოთ შიგ კომშის ნაჭრები და დაბალ ცეცხლზე ვხარშოთ, ვიდრე მზად არ იქნება.
საჭიროა: კომში - 1 კილოგრამი, შაქარი - 1 კილოგრამი, კომშის ნახარში - 1,5 ჩაის ჭიქა.