რა არის პრეეკლამფსია და ეკლამფსია
მისი მთავარი სიმპტომები მაღალი წნევა და შარდში ცილის არსებობაა. ეს საკმაოდ მძიმე გართულებაა, რომელიც სათანადო მართვის გარეშე მძიმე შედეგებს იწვევს. პროგრესირებადი პრეეკლამფსია ეკლამფსიაში გადადის. ამ დროს სიმპტომებს გულყრაც ემატება.
პრეეკლამფსიის უშუალო მიზეზი უცნობია, თუმცა არსებობს მდგომარეობები, რომლებსაც პრეეკლამფსიის განვითარების რისკ-ფაქტორებად მიიჩნევენ. მათ მიაკუთვნებენ პირველ ორსულობას, გენეტიკურ განწყობას, 18 წლამდე ან 35 წელზე უფროს ასაკს, მრავალნაყოფიან ორსულობას, ჭარბ წონას, ასევე ქრონიკულ ჰიპერტენზიას.
გამოყოფენ პრეეკლამფსიის მსუბუქ და მძიმე ფორმებს. პროგრესირების შემთხვევაში ვითარდება ეკლამფსია. დაავადების სიმძიმის შეფასება არტერიული წნევისა და შარდში ცილის მააჩვენებლებს ემყარება.
მსუბუქი პრეეკლამფიის დროს წნევა 150-100 მმ ვწყ სვ-ს არ აღემატება, პროტეინურიაც 3 გ`ლ-ზე ნაკლებია. სხვა მხრივ ორსული განსაკუთრებულს არაფერს უჩივის. როცა ტოქსიკოზი მძიმდება ანუ წნევის მაჩვენებლები იმატებს, თავს იჩენს ტკივილი კუჭქვეშა მიდამოში, მხედველობის დაქვეითება, თავის ტკივილი, შეშუპება, პოლიორგანული დაზიანების ნიშნები. პროცესი თირკმელებით არ შემოიფარგლება. მასში ერთვება ღვიძლი, ფილტვები, შორს წასულ შემთხვევაში კი თავის ტვინში სისხლის მიწოდების მკვეთრი დაქვეითება გულყრას იწვევს.
შეშუპება ტერფებიდან იწყება და ნელ-ნელა ზემოთ ადის. მუცლის წინა კედლისა და სახის შეშუპება, საკმაოდ მძიმე მდგომარეობაზე მიუთითებს. შეშუპება მიუთითებს იმაზე, რომ დარღვეულია სითხის ცვლა, ამიტომ შეშუპების დროს აუცილებელია დროული დიაგნოსტიკა და მკურნალობა.
პრეეკლამფსიის დროს ნაყოფის სისხლის მიმოქცევა ირღვევა, რის გამოც ჟანგბადის მიწოდება ფერხდება. მართალია, ნაყოფი ცდილობს, აინაზღაუროს დანაკლისი, მაგრამ თუ კორექცია დროულად არ მოხდა, კომპენსაცია ვეღარ ხერხდება, განვითარება ფერხდება და ნაყოფი სიმწიფით ჩამორჩება ასაკს, მძიმე ფორმის შემთხვევაში კი ნაყოფის სიცოცხლეს საფრთხეს უქმნის.
მთავარი დიაგნოსტიკური კრიტერიუმი წნევისა და პროტეინურიის მაჩვენებლებია. დიაგნოზის დასმის შემდეგ მდგომარეობის სიმძიმის შესაფასებლად, მკურნალობის ტაქტიკის შესარჩევად სხვა კვლევების ჩატარება, ღვიძლის, თირკმელებისა და სხვა ორგანოების ფუნქციის ბიოქიმიური შეფასებაც არის საჭირო. მნიშვნელოვანია შარდის რაოდენობის შემცირების გამოვლენაც. ეს ნიშნები თირკმელების ფუნქციის დაქვეითებაზე მიუთითებს. მძიმე პრეეკლამფსიის დროს მცირდება თრომბოციტების რაოდენობაც, რაც საბოლოოდ შესაძლოა სისხლის შედედების სერიოზულ პრობლემად იქცეს.
მკურნალობა მოიცავს: არტერიული წნევის ნორმალიზებასა და კონტროლს, გულყრის პრევენციას და ოპტიმალურ ვადაზე მშობიარობას.
პრეეკლამფსია შესაძლოა მშობიარობის შემდეგაც განვითარდეს, ამიტომ აუცილებელია წნევის, პროტეინურიის ხარისხის, ღვიძლისა და თირკმლის ფუნქციების მკაცრი მონიტორინგი. უნდა გაგრძელდეს ანტიჰიპერტენზიული მკურნალობაც.
პრევენციის აბსოლუტური საშუალება არ არსბობს, მაგრამ აღსანიშნავია, რომ თუ ჩარევა დროულად მოხდა, გართულობების ალბათობა მინიმუმამდე იკლებს. შესაბამისად, პრეეკლამფსია-ეკლამფსიის პრვეენცია უმთავრესად წნევისა და პროტეინურიის ხშირ მონიტორინგს გულისხმობს. ეს მაჩვენებლები ორსულს ყოველ კონსულტაციაზე რუტინულად უტარდება, ამიტომ აუცილებელია, განსაკუთრებით, რისკფაქტორების არსებობისას, ექიმთან ხშირი ვიზიტი.
