თინათინ ქორიძე

'

გარდა ამისა, ბავშვს პირღიას სძინავს, ძილში წრიალებს და ხვრინავს. ყოველივე ამის მიზეზია ადენოიდები (ადენოიდური ვეგეტაციები) - ცხვირ-ხახის ნუშურების გადიდება (ჰიპერპლაზია).

• ადენოიდებიანი და ხვრივნა

განასხვავებენ ჰიპერპლაზიის ოთხ ხარისხს. როდესაც ადენოიდები აღწევს მნიშვნელოვან ზომას, ისინი ხელს უშლის ცხვირით თავისუფალ სუნთქვას. მოსალოდნელია ცხვირის ლორწოვანში, ცხვირის დანამატ წიაღებსა და შუა ყურში შეგუბებითი მოვლენებიც, მაგრამ წამყვანი სიმპტომები მაინც ცხვირით სუნთქვის გაძნელება და შეუპოვარი სურდოა.

ადენოიდებიანი ბავშვები ხშირად უჩივიან:

1. მეხსიერების დაქვეითებას და გონებაგაფანტულობას;
2. თავის ტკივილს;
3. უჭირთ სწავლა.

ყურადღების გაფანტვის მიზეზი ხშირად სმენის დაქვეითებაა, რომელიც დაფის ღრუს ვენტილაციის დარღვევით არის გამოწვეული, მაგრამ ის მოგვიანებით იჩენს თავს, თუ სათანადო ზომები დროულად არ იქნა მიღებული.

ღია პირით სუნთქვის გამო ბავშვები ხშირად ცივდებიან, ემართებათ რესპირაციული დაავადებები, შესაძლებელია ადენოიდების ინფიცირებაც. ადენოიდების ინფიცირება - ადენოიდიტი - წარმოადგენს რესპირაციული დაავადებების, შუა ყურის ანთების, კონიუნქტივიტის მიზეზს და სხვა ორგანოების მხრივაც იწვევს გართულებებს.ადენოიდური ვეგეტაციების გამო სუნთქვის გაძნელება და ხმაურიანი სუნთქვა უპირატესად 2-3 წლის ასაკიდან შეინიშნება.

• თანდაყოლილი სტრიდორი

რაც შეეხება დაბადებისთანავე თავჩენილ ხმაურიან სუნთქვას, მისი გამომწვევი უმეტესად სასუნთქი გზების (ცხვირის, ცხვირ-ხახის, ხორხის) განვითარების ანომალიაა. განვითარების ანომალიებიდან უნდა გამოვყოთ თანდაყოლილი სტრიდორი. იგი ვითარდება დაბადებისთანავე ან სიცოცხლის მეორე-მესამე კვირას. ვლინდება ჩასუნთქვისას მსტვენი ხმაურით. ხმაური ძლიერდება ბავშვის აგზნებისას, ტირილისას, მცირდება ძილის დროს, მოსვენებისას.

თანდაყოლილი სტრიდორისათვის დამახასიათებელია:

1. სუფთა (წკრიალა) ხმა;
2. ციანოზის (კანის სილურჯის) არარსებობა;
3. თავისუფალი ყლაპვა.

დროთა განმავლობაში მსტვენი სუნთქვა იშვიათდება და 1-2 წლისთვის გაივლის.

• რა იწვევს სტრიდორს?

სტრიდორის მიზეზია ხორხის გარეთა რგოლის განვითარების ანომალია, რბილი, ჩახვეული ხორხსარქველი, ასევე ხორხსარქველის ნაოჭების ერთმანეთთან ახლომდებარეობა, რის გამოც ისინი ჩასუნთქვისას ხორხის სანათურს ეკვრის და მსტვენ ბგერებს წარმოშობს.

ხმაურიანი სუნთქვა უეცრადაც შეიძლება განვითარდეს. მწვავედ განვითარებული ხმაურიანი სუნთქვის მიზეზი შეიძლება იყოს:

1. ხორხის მწვავე სტენოზი, შევიწროება;
2. ხორხის მექანიკური ტრავმა, დამწვრობა;
3. უცხო სხეული;
4. მწვავე ნაოჭქვეშა ლარინგიტი (ცრუ კრუპი);
5. მწვავე ეპიგლოტიტი.

ყველა ეს მდგომარეობა სასწრაფო სამედიცინო ჩარევას მოითხოვს.

ხმაურიანი სუნთქვა შეიძლება გამოიწვიოს ცხვირში უცხო სხეულის მოხვედრამ. მისთვის დამახასიათებელია:

1. სუნთქვის ცალმხრივი გაძნელება;
2. უსიამოვნო სუნის მქონე გამონადენი იმავე მხარეს.

ამ შემთხვევაში სასწრაფოდ მიმართეთ ყელ-ყურ-ცხვირის ექიმს. მშობლებმა არ უნდა სცადონ უცხო სხეულის ამოღება - თუ სხეული ხორხში გადავარდა, შესაძლოა, საქმე სავალალო შედეგით დასრულდეს.

ხმაურიანი სუნთქვა ცხვირის ტრავმამაც შეიძლება გამოიწვიოს. კერძოდ, ცხვირის ძვლების მოტეხი-ლობამ ან ცხვირის ძგიდის ხრტილსა და ხრტილსაზრდელს შორის სისხლის ჩაღვრამ (ცხვირის ძგიდის ჰემატომამ). ცხვირის ძვლების მოტეხილობისას ბავშვი უნდა გასინჯონ ნევროპათოლოგმა და ოტოლარინგოლოგმა, რათა ძვლები დროულად ჩასვან თავის ადგილას. შემდგომში ეს თავიდან აგვაცილებს ცხვირით სუნთქვის აღსადგენად საჭირო სერიოზულ ქირურგიულ ჩარევას. ცხვირის ძგიდის ჰემატომაც სასწრაფო სამედიცინო დახმარებას მოითხოვს. უყურადღებობის შემთხვევაში შესაძლოა მოხდეს მისი აბსცედირება (ინფიცირება და დაჩირქება), რაც შემდგომში ტვინის აბსცესში გადაიზრდება. დაუშვებელია ჩირქგროვის ხელით გამორწყვა და ჭყლეტა.