ოჯახი და სამართალი

რუბრიკას უძღვება "ოჯახის მკურნალის" ექსპერტი სამართლებრივ საკითხებში, იურისტი და ჟურნალისტი ირინე ღლონტი.

გთხოვთ, ამიხსნათ, როგორი წესით მოხდება იძულებით გა-დაადგილებული პირებისთვის (დევნილებისთვის) დანამატის გადაანგარიშება და გაცემა ასაკის მომატებასთან დაკავშირებით. მაინტერესებს, ხომ არ უნდა მივმართო ამის თაობაზე განცხადებით სოციალური უზრუნველყოფის განყოფილებას, ვთქვათ, როცა შემისრულდება 71 წელი, თუ პენსიაზე ავტომატურად დამერიცხება 10-ლარიანი დანამატი?

- ამ შემთხვევაში სოციალური მომსახურების სააგენტოს ტერიტორიული ერთეულისთვის (ყოფილი სოციალური უზრუნველყოფის განყოფილება) მიმართვა საჭირო არ არის. დანამატის გადაანგარიშება და გაცემა მოხდება ავტომატურად, შესაბამისი ასაკის შესრულების მომდევნო თვის პირველი რიცხვიდან.  აქვე მნიშვნელოვანია

ერთი გარემოება: იძულებით გადაადგილებულ პირს - დევნილს,  რომელიც შემდგომში მოიპოვებს შრომის სტაჟის დამადასტურებელ დოკუმენტებს, უფლება აქვს მათ საფუძველზე მოითხოვოს დანამატის დანიშვნა და გადაანგარიშება საქართველოს დანარჩენი პენსიონერებისთვის გათვალისწინებული წესის მიხედვით. ამასთან, თუ მას ასაკის გამო მინიმალური პენსია დანიშნული აქვს 2007 წლის 1 სექტემბრის ჩათვლით, შრომის სტაჟის დამადასტურებელი დოკუმენტების წარმოდგენის შემთხვევაში სოციალური მომსახურების სააგენტო დანამატის გაცემას (ანაზღაურებას) უზრუნველყოფს 2007 წლის 1 სექტემბრიდან, ხოლო 2007 წლის 1 სექტემბრის შემდეგ ასაკის გამო მინიმალური პენსიის პირველადი დანიშვნის ან სხვა სახის (კატეგორიის) პენსიიდან ასაკის გამო მინიმალური ოდენობის პენსიაზე გადასვლის შემთხვევებში ზემოაღნიშნული დანამატის დანიშვნა და გაცემა (ანაზღაურება) მოხდება სოციალური მომსახურების სააგენტოს ტერიტორიულ ერთეულში ასაკის გამო მინიმალური პენსიის დანიშვნის შესახებ განცხადების შეტანის მომდევნო თვის პირველი რიცხვიდან. აღსანიშნავია, რომ იძულებით გადაადგილებულ პირს - დევნილს, მიუხედავად შრომის სტაჟის დამადასტურებელი დოკუმენტების არსებობისა, უფლება აქვს აირჩიოს პენსიაზე დანამატის დარიცხვა ასაკის გათვალისწინებით. ბუნებრივია, ეს იმ შემთხვევაში მოხდება, თუ დევნილს მოპოვებული დოკუმენტებით დადასტურებული შრომის სტაჟით ნაკლები დანამატი ეკუთვნის, ვიდრე ასაკის გათვალისწინებით. შრომის სტაჟის დასადასტურებლად მიიღება ნებისმიერი დოკუმენტი, რომელსაც გასცემს კომპეტენტური ორგანო, თუ იგი მოიცავს საჭირო ინფორმაციას პირის შრომითი საქმიანობის პერიოდის შესახებ. თუ მოქალაქეს არ გააჩნია შრომითი სტაჟის დამადასტურებელი დოკუმენტები და არ შეუძლია მათი მიღება ან აღდგენა, შრომის სტაჟის დადგენა ხდება სასამართლოს მიერ. 


ვარ სამაჩაბლოდან დევნილი, ორ თვეში მისრულდება საპენსიო ასაკი. ადრე ვიღებდი ინვალიდობის პენსიას, რომელიც ინვალიდობის ჯგუფის მოხსნის გამო 10 წლის წინ შემიწყვიტეს. ინვალიდობის პენსიის დანიშვნის დროს, იმჟამად მოქმედი წესის მიხედვით, დადგენილი მქონდა შრომის სტაჟი. მინდა ვიცოდე, შეიძლება თუ არა ათი წლის წინ მოქმედი კანონით დადგენილი სტაჟი დაედოს საფუძვლად ამჟამად საპენსიო ასაკის საფუძვლით დანიშნულ პენსიაზე დანამატის დარიცხვას.

- დიახ, შეიძლება, ვინაიდან "შრომითი სტაჟის მიხედვით საპენსიო ასაკის საფუძვლით დანიშნული სახელმწიფო პენსიის დანამატის განსაზღვრის შესახებ" საქართველოს მთავრობის 2007 წლის 29 აგვისტოს #181 დადგენილებაში აღნიშნულია, რომ თუ დევნილს არ გააჩნია შრომის სტაჟის დამადასტურებელი ოფიციალური დოკუმენტები, ამ დადგენილების ამოქმედებამდე არსებული წესების მიხედვით, ადრე დადასტურებული და გამოთვლილი შრომის სტაჟი შეიძლება გახდეს ასაკის გამო მინიმალური ოდენობით დანიშნულ პენსიაზე დანამატის გაანგარიშების საფუძველი. 2008 წლის 1 იანვრიდან ასაკის გამო მინიმალური ოდენობის სახელმწიფო პენსიის მიმღებს ან მის მაძიებელს დანამატი დაენიშნება (გადაუანგარიშდება) და აუნაზღაურდება შესაბამისად, დანამატის გაანგარიშების ან დანიშვნის შესახებ განცხადებისა და საჭირო დოკუმენტების წარდგენის მომდევნო თვის პირველი რიცხვიდან. დანამატის გაცემის (ანაზღაურების) ვადები ვრცელდება იმ შრომით სტაჟზე, რომელიც პირს ჰქონდა ასაკის გამო მინიმალური პენსიის დანიშვნის შესახებ კომპეტენტურ ორგანოში განცხადების შეტანამდე. აღნიშნული ვადების შემდგომ წარმოქმნილი შრომის სტაჟის საფუძველზე დანამატის გაცემა (ანაზღაურება) წარმოებს შესაბამისი განცხადებისა და სტაჟის დამადასტურებელი საჭირო დოკუმენტების წარდგენის მომდევნო თვის პირველი რიცხვიდან. საპენსიო ასაკის საფუძვლით დანიშნული სახელმწიფო პენსიის შეჩერება, განახლება და შეწყვეტა ავტომატურად იწვევს შრომის სტაჟის მიხედვით საპენსიო ასაკის საფუძვლით დანიშნულ სახელმწიფო პენსიაზე დანამატის შეჩერებას, განახლებას ან შეწყვეტას. იმავდროულად, დანამატის შეჩერების დამატებითი საფუძველია ახალგამოვლენილ გარემოებათა გამო შრომითი სტაჟის დამადასტურებელი დოკუმენტების სანდოობის შესწავლა-შემოწმება. თუ შემოწმების შედეგად შრომის სტაჟის დამადასტურებელი დოკუმენტის სინამდვილე ვერ დადასტურდა, ეს გარემოება გახდება დანამატის მიღების ან შეწყვეტის საფუძველი.