რატომ გვისკდება ფრჩხილებთან თითების კანი და ტუჩის კუთხეები - რა არის ჰიპოვიტამინოზი
ვიტამინებს სხვაგვარად ბიოგენურ სტიმულატორებსაც უწოდებენ, რადგანაც ისინი აქტიურად მონაწილეობენ ნივთიერებათა ცვლაში, ცილების, ცხიმების, ნახშირწყლებისა და მინერალური ნივთიერებების ასიმილაციის (წარმოქმნის) პროცესში, დიდ როლს ასრულებენ ორგანიზმის ცალკეული ორგანოების სასიცოცხლო ფუნქციების რეალიზებაში. ჰიპოვიტამინოზი სხვადასხვა ფაქტორის გამო ვითარდება. არარაციონალური კვებისა და არასრულფასოვანი (ხელოვნური, დაკონსერვებული და სხვა სახის) საკვების მიღებისას ორგანიზმში ვიტამინები სათანადო ოდენობით ვერ აღწევს. ვიტამინების ნაკლებობის მიზეზი შესაძლოა ორგანიზმის მიერ მათი ცუდი შეთვისებაც იყოს. ასეთ დროს ენდოგენურ ანუ შინაგანი ფაქტორებით განპირობებულ ჰიპოვიტამინოზზე საუბრობენ. მისი მიზეზი უმეტესად საჭმლის მომნელებელი ტრაქტის დაავადებებია. კუჭ-ნაწლავის, ღვიძლისა და სხვა ორგანოთა პათოლოგიების დროს, აგრეთვე - ანტიბიოტიკებითა და ქიმიური პრეპარატებით ხანგრძლივი მკურნალობის შემთხვევაში ირღვევა როგორც ვიტამინების სინთეზი (წარმოქმნა), ისე მათი სრულფასოვანი შეწოვა-შეთვისება. ჰიპოვიტამინოზის ყოველგვარი ფორმის დროს ვლინდება მადის დაქვეითება, ზოგადი სისუსტე, ადვილად დაღლა, თუმცა ყოველი ვიტამინის ნაკლებობას გარკვეული თავისებურებები და სპეციფიკური ნიშნები ახასიათებს.
A ვიტამინის (რეტინოლის) უკმარისობა
რეტინოლი ცხიმში ხსნადი ვიტამინია. ის ორგანიზმში უმთავრესად ცხოველური წარმოშობის საკვებთან ერთად აღწევს, თუმცა მცენარეულ საკვებშიც (მაგალითად, სტაფილოში) მოიპოვება. ნაწლავებში კარგად შეიწოვება ცხიმების არსებობის პირობებში. ა ვიტამინი უზრუნველყოფს კანისა და ლორწოვანი გარსების ეპითელური ქსოვილის ნორმალურ განვითარებას. მისი ნაკლებობა იწვევს:
- კანის სიმშრალესა და აქერცვლას;
- ლორწოვანი გარსების გარქოვანებას, მათზე ეროზიების წარმოქმნას;
- კერატიტს - თვალის რქოვანა გარსის ანთებას;
- კონიუნქტივიტს - თვალის შემაერთებელქსოვილოვანი გარსის ანთებას;
- ჰემერალოპიას ანუ ქათმის სიბრმავეს. ეს მხედველობის დარღვევის თავისებური ფორმაა. ამ დროს მხედველობა უკეთესია დღისით და ძლიერი განათების პირობებში, ღამით კი დაქვეითებულია;
- ლორწოვანი გარსების ეპითელური ქსოვილის ბარიერული ფუნქციის დაქვეითებას, რაც თავის მხრივ დასაბამს აძლევს სხვადასხვა ინფექციურ დაავადებას;
- საშარდე გზების ლორწოვანი გარსების მეტაპლაზიას ანუ ერთი სახის ქსოვილის გარდაქმნას სხვა მორფოლოგიისა და ფუნქციის ქსოვილად და სხვა.
B2 ვიტამინის (რიბოფლავინის) უკმარისობა
რიბოფლავინის ნაკლებობას ახასიათებს ქეილოზისა და სტომატიტის განვითარება. სტომატიტი პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის ანთებაა, ქეილოზი კი ტუჩის არეში მიმდინარე პათოლოგიური პროცესია. ამ დროს ხშირია ნახეთქების გაჩენა ტუჩის კუთხეებში. B2 ვიტამინის ნაკლებობას ახასიათებს გლოსიტის (ენის ლორწოვანი გარსის ანთების) და სებორეული დერმატიტის განვითარებაც. ეს უკანასკნელი კანის სპეციფიკური დაზიანებაა, რომელიც მისი გამოშრობითა და გამოხატული აქერცვლით ვლინდება. რიბოფლავინის უკმარისობა მხედველობის სისტემასაც ასვამს თავისებურ დაღს: თავს იჩენს სინათლის შიში, წვის შეგრძნება თვალების არეში და სხვა სიმპტომები. პირის ღრუს ლორწოვანი გარსის დაზიანება, დერმატიტი (კანის ანთება), უმადობა, კუნთების ტკივილი და სისუსტე ახასიათებს PP ვიტამინის, იმავე ნიაცინისა და B3 ვიტამინის ნაკლებობასაც.
* * *
თითოეული, იზოლირებული თუ კომბინირებული ჰიპოვიტამინოზის დროს აუცილებელია, ორგანიზმს ვიტამინების სათანადო ოდენობა მივაწოდოთ. ამისთვის სხვადასხვა პრეპარატის მიღებასთან ერთად ყურადღება უნდა მიექცეს საკვებ რაციონსა და კვების რეჟიმს. თანამედროვე ფარმაცევტული წარმოება პოლივიტამინური პრეპარატების ფართო არჩევანს გვთავაზობს. ვიტამინები დღეს სხვადასხვა ფორმით - სიროფის, სუსპენზიის, აბის, ხსნადი ფხვნილის, საღეჭი აბისა თუ დრაჟეს სახით გამოდის.
ჰიპოვიტამინოზის მკურნალობისა და პროფილაქტიკის მთავარი გზა, როგორც უკვე აღვნიშნეთ, სრულფასოვანი, ვიტამინებით მდიდარი საკვებით რაციონალური კვებაა. რაციონი უნდა გაამდიდროთ ხორცით, მარცვლეული კულტურებისგან მიღებული პროდუქტებით, ხილითა და ბოსტნეულით. ა ჰიპოვიტამინოზს თავიდან აიცილებთ, თუ სათანადო რაოდენობით მიირთმევთ სტაფილოს, კვერცხის გულს, თევზის ქონსა და მცენარეულ ზეთს. გირჩევთ, მიმართოთ ექიმ თერაპევტს, რომელიც თქვენი მდგომარეობის საფუძვლიანი შესწავლით დაადგენს ჰიპოვიტამინოზის გამომწვევ მიზეზს, მის კონკრეტულ ფორმას (შესაძლოა, წერილში მითითებული სიმპტომების გარდა სხვა ჩივილებიც გქონდეთ). თუ ჰიპოვიტამინოზი ამა თუ იმ ენდოგენური (შინაგანი) ფაქტორით არის გამოწვეული, მხოლოდ პოლივიტამინების მიღება პრობლემას ვერ აღმოფხვრის - ძირეულ პათოლოგიასთან ბრძოლა და სათანადო მკურნალობის ჩატარება დაგჭირდებათ.