მარიამ ფოლადაშვილი

ოსტეოართრიტი წარმოადგენს სახსრის ქრონიკულ–დეგენერაციულ, მულტიფაქტორულ დაავადებას, რომელიც ხასიათდება ანაბოლურ და კატაბოლურ პროცესებს შორის წონასწორობის დარღვევით, რასაც საბოლოოდ იწვევს ხრტილის დესტრუქციას, სასახსრე კაფსულის, სინოვიალური გარსების, იოგებისა და სახსრის ირგვლივ მდებარე კუნთების სტრუქტურულ ცვლილებებს.

ოსტეოართრიტი არის რთული მდგომარეობა, რომელზეც გავლენას ახდენს სიმსუქნე, ასაკი, ანთება, მექანიკური დატვირთვა, სახსრების დაზიანება და გენეტიკა. თუმცა, მისი განვითარების ზუსტი მექანიზმები ბოლომდე არ არის გარკვეული.

მკურნალობის მეთოდები მიმართულია ტკივილის კონტროლისაკენ. ხოლო არაფარმაკოლოგიური ზომები ეფუძნება ფიზიკურ აქტივობასა და წონის დაკლებას.

მოწინავე ფორმის შემთხვევებში შეიძლება საჭირო გახდეს ქირურგიული ჩარევა.

სიმსუქნე ოსტეოართრიტის მნიშვნელოვანი რისკ- ფაქტორია, რადგან ის ცვლის სახსრების ბიომექანიკას და ათავისუფლებს ანთებით ფაქტორებს.

კვლევებმა გამოავლინა კორელაცია სახსრების ანთებასა და n-6/n-3 ცხიმოვანი მჟავების ამაღლებულ თანაფარდობას შორის. გაზრდილი n-6 ცხიმოვანი მჟავების მიღება დაკავშირებულია სინოვიალურ ანთებასთან და ხრტილის მდგომარეობის გაუარესებასთან სიმსუქნის მქონე ადამიანებში. პირიქით, ომეგა -3 ცხიმოვანი მჟავებით მდიდარი დიეტა ამცირებს ტკივილს და ანთებას, აუმჯობესებს სახსრების ფუნქციას ოსტეოართრიტის მქონე პაციენტებში. ამიტომ, ომეგა -3 ცხიმოვანი მჟავების მოხმარების გაზრდა შეიძლება ოსტეოართრიტის პრევენციისა და მკურნალობის ახალი მიდგომა იყოს.

სიმსუქნესთან დაკავშირებული ოსტეოართრიტის მართვა შესაძლებელია ნაწლავის მიკრობული ბალანსის აღდგენით.

ვიტამინებისა და ანტიოქსიდანტების როლი ოსტეოართრიტის მართვაში

D ვიტამინი გადამწყვეტია ძლიერი კუნთების, კბილებისა და ძვლებისთვის. იგი ზრდის ნაწლავში ფოსფორისა და კალციუმის შეწოვას.

თირკმელებში და ღვიძლში ჰიდროქსილაციის პროცესები წარმოქმნის გააქტიურებულ D ვიტამინს. მიუხედავად იმისა, რომ არ არსებობს მტკიცებულება, რომ გააქტიურებულ D ვიტამინს შეუძლია გააუმჯობესოს ოსტეოართრიტი ან შეამციროს ხრტილის მოცულობის დაკარგვა, რანდომიზებული კონტროლირებადი კვლევები მიუთითებს, რომ დანამატმა შეიძლება შეამციროს ტკივილი და შესაძლოა გააუმჯობესოს ოსტეოართრიტი D ვიტამინის დეფიციტის მქონე პირებში.

K ვიტამინი, ცხიმში ხსნადი მოლეკულა, რომელიც გვხვდება მწვანეფოთლოვან ბოსტნეულში, ფერმენტირებულ და ცხოველური წარმოშობის საკვებში, ხელს უწყობს სისხლის კოაგულაციასა და ძვლების გაძლიერებას.

K ვიტამინის დამატებამ შეამცირა სახსრების სივრცის შევიწროვება K ვიტამინის უკმარისობის მქონე პირებში. თუმცა, შემდგომი კვლევაა საჭირო ოსტეოართრიტის სიმპტომებზე K ვიტამინის ეფექტის შესასწავლად.

კვლევებმა აჩვენა, რომ ანტიოქსიდანტებს, როგორიცაა C და E ვიტამინები, შეუძლიათ გააუმჯობესონ ოსტეოართრიტის სიმპტომები ოქსიდაციური სტრესის საწინააღმდეგო მოქმედების წყალობით. მიუხედავად იმისა, რომ დიეტური დანამატები და C ვიტამინის ინტრაარტიკულური ინექციები ამცირებს ოსტეოართრიტის სიმპტომებს, კვლევებმა აჩვენა, რომ ვიტამინის გადაჭარბებულმა რაოდენობამ შეიძლება გამოიწვიოს მავნე შედეგები.

თუმცა, მონაცემები სახსრების ჯანმრთელობასა და E ვიტამინს შორის კავშირის შესახებ საკამათოა და დამატებით კვლევებს საჭიროებს.

მიკროელემენტებს, როგორიცაა სპილენძი, სელენი და ბორი, შეუძლიათ გააუმჯობესონ ოსტეოართრიტის სიმპტომების პრევენცია ანტიოქსიდანტური და ანთების საწინააღმდეგო თვისებების გამო, მაშინ როცა რკინამ და კადმიუმმა შეიძლება გააუარესონ ოსტეოართრიტის განვითარება და ხელი შეუწყონ პროგრესირებას.

საერთო ჯამში, დასკვნები ხაზს უსვამს ოსტეოართრიტის მართვაში კვების როლს.