მარიკა დვალი

გულ-სისხლძარღვთა სისტემა

მზე და გარემოს მაღალი ტემპერატურა გულს აიძულებს უფრო ხშირად შეიკუმშოს, ხოლო სისხლს - უფრო სწრაფად იმოძრაოს.

ხშირი შეკუმშვისას კი, ბუნებრივია, იზრდება გულის მოთხოვნილება ჟანგბადზე.

ჯანმრთელი გულის გვირგვინოვანი ანუ კორონარული სისხლძარღვები ასეთ გაზრდილ მოთხოვნასაც ადვილად აკმაყოფილებენ და გულს უფრო მეტი რაოდენობით აწვდიან სისხლს.

თუ პაციენტს კორონარული არტერიების დაავადება (გულის იშემიური დაავადება) აქვს,ჟანგბადზე გაზრდილი მოთხოვნილების დაკმაყოფილება ვერ ხერხდება, გულს საკმარისი სისხლი ვერ მიეწოდება, რასაც სათანადო კლინიკური სიმპტომების აღმოცენება მოჰყვება – პაციენტს ეწყება ტკივილი მკერდის ძვლის უკან ან ქოშინი. ეს სიმპტომები განსაკუთრებით ფიზიკური აქტივობის დროსაა გამოხატული.

ასე ვლინდება კორონარული არტერიების დაავადების ერთ-ერთი ფორმა – სტენოკარდია. გულისათვის ჟანგბადის მიწოდება თუ ხანგრძლივად და მკვეთრად დაქვეითდა, შესაძლოა მიოკარდიუმის ინფარქტიც აღმოცენდეს.

მაღალი ტემპერატურის ზემოქმედებით ხშირად პერიფერიული სისხლძარღვები (კაპილარები, ვენები) ფართოვდება, რის გამოც არტერიული წნევა ქვეითდება. ასეთ შემთხვევებში არტერიული ჰიპერტენზიით დაავადებული პაციენტები ზოგჯერ იღებენ მცდარ გადაწყვეტილებას – თვლიან, რომ წნევა ნორმას დაუბრუნდა და დოზის შემცირების ნაცვლად სავსებით წყვეტენ პრეპარატების მიღებას.

თანამედროვე ჰიპოტენზიური (წნევის დამწევი) პრეპარატების დიდი ნაწილი 24 საათისა და მეტი დროის განმავლობაში აგრძელებს მოქმედებას, ამ პერიოდის ამოწურვის შემდეგ კი წნევა მატულობს, ზოგჯერ საკმაოდ მაღალ ციფრებსაც აღწევს.

თუ წნევა არ კონტროლდება (წნევის გაზომვა), მისი მომატება შეიძლება კარგა ხნის განმავლობაში შეუმჩნეველი დარჩეს და შემდეგ უეცრად კრიზის ან სხვა გართულებების მიზეზი გახდეს.

მიუხედავად გარემოს მაღალი ტემპერატურისა, ხშირად გვავიწყდება, რომ წყლის მიღება, განსაკუთრებით კი ზაფხულში, ძალზე მნიშვნელოვანია. სიცხეში სასუნთქი სისტემით, საშარდე სისტემითა და კანით სითხე ინტენსიურად იკარგება.

თუ ადამიანი სათანადო რაოდენობით წყალს არ იღებს, შესაძლოა მოცირკულირე სითხის რაოდენობა შემცირდეს, ამავე დროს ის შეიძლება გახდეს უფრო ბლანტი (ჰემოკონცენტრაცია), რაც თრომბის ფორმირებას განაპირობებს. თრომბის ფორმირების საშიშროება განსაკუთრებით იზრდება, როცა მგზავრობისას (ძირითადად საზოგადოებრივი ტუალეტით სარგებლობის თავიდან აცილების მიზნით) სითხის მიღებას ვერიდებით.

გარდა ჰემოკონცენტრაციისა, თრომბის ფორმირების თვალსაზრისით მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ხანგრძლივ მგზავრობასთან დაკავშირებული კიდურების უმოძრაობა და შესაბამისად, სისხლისა და ლიმფის მოძრაობის მკვეთრი შეფერხება.