რა განსხვავებაა როზუვასტატინსა და ატორვასტატინს შორის - ექიმი თამარ მამაცაშვილი სტატინების შესახებ საინტერესო ინფორმაციას გვთავაზობს
საიტის მომხმარებლის კითხვას პასუხობს ექიმი-თერაპევტი თამარ მამაცაშვილი:
სტატინები არის მედიკამენტების ჯგუფი, რომლებიც გამოიყენება სისხლში ქოლესტერინის დონის შესამცირებლად. ისინი ამცირებენ "ცუდი" ქოლესტერინის (LDL) დონეს და ზრდიან "კარგი" ქოლესტერინის (HDL) დონეს.
როგორ მოქმედებს სტატინები?
სტატინები ბლოკავენ ღვიძლში ქოლესტერინის გამომუშავებას. როდესაც ღვიძლი ნაკლებ ქოლესტერინს გამოიმუშავებს, ის იწყებს სისხლიდან LDL ქოლესტერინის ამოღებას, რაც ამცირებს მის დონეს.
სტატინები ძირითადად გამოიყენება სისხლში ქოლესტერინის დონის შესამცირებლად. ქოლესტერინი ორგანიზმს გარკვეული რაოდენობით სჭირდება, მაგრამ ჭარბი ქოლესტერინი შეიძლება დაგროვდეს არტერიების კედლებზე და გამოიწვიოს მათი შევიწროება ან სანათურის დახშობა. ამან შეიძლება გამოიწვიოს გულ-სისხლძარღვთა სხვადასხვა დაავადება, როგორიცაა:
- ათეროსკლეროზი: არტერიების კედლების გამკვრივება და დაზიანება ქოლესტერინის დაგროვების გამო.
- ინფარქტი: ხდება მაშინ, როდესაც გულის კუნთის სისხლით მომარაგება ირღვევა, რაც, როგორც წესი, გამოწვეულია არტერიის თრომბით დახშობისას.
- ინსულტი: ხდება მაშინ, როდესაც ტვინის სისხლით მომარაგება ირღვევა, რაც, როგორც წესი, გამოწვეულია არტერიის თრომბით დახშობით ან სისხლდენით.
- სტენოკარდია: გულმკერდის არეში ტკივილი, რომელიც გამოწვეულია გულის კუნთისთვის საკმარისი ჟანგბადის მიუწოდებლობით.
- პერიფერიული არტერიების დაავადება: ხდება მაშინ, როდესაც სისხლძარღვები, რომლებიც სისხლს აწვდიან კიდურებს ან სხვა ორგანოებს, ვიწროვდება ან იკეტება.
სტატინები ინიშნება იმ ადამიანებისთვის, რომლებსაც აქვთ გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების მაღალი რისკი, ან უკვე აქვთ ეს დაავადებები. რისკის ფაქტორებია:
- მაღალი ქოლესტერინის დონე;
- მაღალი არტერიული წნევა;
- შაქრიანი დიაბეტი;
- მწეველობა;
- ჭარბი წონა ან სიმსუქნე;
- ოჯახური ანამნეზი გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების შესახებ.
რა ტიპის სტატინები არსებობს?
არსებობს რამდენიმე ტიპის სტატინი, მათ შორის:
- ატორვასტატინი (ლიპრიმარი, ატორისი, ათეროქსი და სხვ.);
- როზუვასტატინი (კრესტორი, ზეტორი, როლიპექსი და სხვ.);
- სიმვასტატინი (ზოკორი);
- პრავასტატინი (პრავაქოლი);
- ლოვასტატინი (მევაკორი);
- ფლუვასტატინი (ლესკოლი);
- პიტავასტატინი (ლივაზო, პიტაბელი).
რა არის სტატინების გვერდითი მოვლენები?
სტატინების უმეტესობა კარგად გადაიტანება, მაგრამ ზოგჯერ შეიძლება გამოიწვიოს გვერდითი მოვლენები, როგორიცაა:
- კუნთების ტკივილი ან სისუსტე;
- ღვიძლის პრობლემები;
- საჭმლის მომნელებელი პრობლემები;
- თავის ტკივილი;
- გამონაყარი.
იშვიათად, სტატინებმა შეიძლება გამოიწვიოს უფრო სერიოზული გვერდითი მოვლენები, როგორიცაა:
- მიოპათია (კუნთების დაზიანება);
- რაბდომიოლიზი (კუნთების მძიმე დაზიანება);
- დიაბეტი.
ვინ არ უნდა მიიღოს სტატინები?
- ორსულები ან მეძუძური ქალები;
- ღვიძლის მწვავე დაავადების მქონე ადამიანები;
- ზოგიერთი მედიკამენტის მიმღები ადამიანები. ეს მედიკამენტებია: ვარფარინი, ნაიცინი, ფიბრატები, ციკლოსპორინი, ზოგიერთი ანტიბიოტიკი და სოკოს საწინააღმდეგო პრეპარატი. ამიტომ ყოველთვის ყურადღებით წაიკითხეთ მედიკამენტების ანოტაცია და თუ მითითებულია, რომ სტატინებთან ერთად მათი მიღება შეუთავსებელია, აუცილებლად ჰკითხეთ ამის შესახებ ექიმს.
ზოგადად დავახასიათოთ სტატინები თავიანთი მოქმედების ეფექტურობის მიხედვით:
- ატორვასტატინი (ლიპრიმარი): ერთ-ერთი ყველაზე ხშირად გამოყენებადი სტატინია. ეფექტურად აწევს "კარგი" ქოლესტერინის დონეს და ამცირებს "ცუდი" ქოლესტერინის დონეს. ინიშნება გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების მაღალი რისკის მქონე პაციენტებისთვის.
- როზუვასტატინი (კრესტორი): ატორვასტატინთან შედარებით უფრო ძლიერია, ამიტომ უფრო სწრაფად და ეფექტურად ამცირებს ქოლესტერინის დონეს. თუმცა, სიფრთხილით ინიშნება ხანდაზმულებში და თირკმლის პრობლემების მქონე პაციენტებში.
- სიმვასტატინი (ზოკორი): ასევე ეფექტური სტატინია, მაგრამ ატორვასტატინთან და როზუვასტატინთან შედარებით, შესაძლოა, ნაკლებად ძლიერი იყოს. ინიშნება საშუალო რისკის მქონე პაციენტებისთვის.
- პრავასტატინი (პრავაქოლი): სხვა სტატინებთან შედარებით, ნაკლებად მოქმედებს ღვიძლის ფერმენტებზე, ამიტომ კარგია ღვიძლის პრობლემების მქონე პაციენტებისთვის. ასევე, ნაკლებად ურთიერთქმედებს სხვა წამლებთან.
- ლოვასტატინი (მევაკორი): პირველი თაობის სტატინია და, როგორც წესი, კარგად გადაიტანება. თუმცა, სხვა სტატინებთან შედარებით, შესაძლოა, ნაკლებად ეფექტური იყოს.
- ფლუვასტატინი (ლესკოლი): ასევე პირველი თაობის სტატინია. ხასიათდება ხანმოკლე მოქმედებით და ინიშნება, ძირითადად, მსუბუქი ფორმის ჰიპერქოლესტერინემიის დროს.
- პიტავასტატინი (ლივაზო): შედარებით ახალი სტატინია. ხასიათდება მაღალი ეფექტურობით და უსაფრთხოების კარგი პროფილით.
ახლა კი, ზოგადი ინფორმაციის მოწოდების შემდეგ, ვუპასუხებ საიტის მომხმარებლის კონკრეტულ შეკითხვას:
ატორვასტატინი და როზუვასტატინი ორივე სტატინების ჯგუფს მიეკუთვნება და გამოიყენება სისხლში ქოლესტერინის დონის დასაწევად, მაგრამ მათ შორის არის გარკვეული განსხვავებები:
ეფექტურობა:
- როზუვასტატინი უფრო ძლიერია, ვიდრე ატორვასტატინი. ერთნაირი დოზებით, როზუვასტატინი უფრო მეტად ამცირებს ქოლესტერინის დონეს, ვიდრე ატორვასტატინი.
- ატორვასტატინი უფრო ხანგრძლივი მოქმედების არის, ვიდრე როზუვასტატინი.
გვერდითი მოვლენები:
- ორივე სტატინს შეიძლება ჰქონდეს გვერდითი მოვლენები, როგორიცაა კუნთების ტკივილი, ღვიძლის პრობლემები და სხვა.
- როზუვასტატინის უფრო მაღალი დოზებით მიღებისას, შესაძლოა, უფრო ხშირად განვითარდეს გვერდითი მოვლენები, ვიდრე ატორვასტატინის შემთხვევაში.
ფარმაკოკინეტიკა:
- როზუვასტატინი უფრო სწრაფად შეიწოვება და გამოიყოფა ორგანიზმიდან, ვიდრე ატორვასტატინი.
რის მიხედვით შეარჩევენ სტატინს:
სტატინის შერჩევა ხდება ინდივიდუალური ფაქტორების მიხედვით, როგორიცაა:
- ქოლესტერინის დონის მაჩვენებლები: ექიმი ითვალისწინებს პაციენტის ქოლესტერინის დონეს და სხვა ლიპიდურ მაჩვენებლებს.
- გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების რისკი: თუ პაციენტს აქვს გულ-სისხლძარღვთა დაავადებების მაღალი რისკი, ექიმმა შეიძლება დანიშნოს უფრო ძლიერი სტატინი, როგორიცაა როზუვასტატინი.
- თანმხლები დაავადებები: ზოგიერთი დაავადების დროს, გარკვეული სტატინების მიღება შეიძლება იყოს უფრო უსაფრთხო, ვიდრე სხვების.
- მედიკამენტებთან ურთიერთქმედება: ექიმი ითვალისწინებს, თუ რა სხვა მედიკამენტებს იღებს პაციენტი, რათა თავიდან აიცილოს შესაძლო ურთიერთქმედება.
- პაციენტის ინდივიდუალური მახასიათებლები: ექიმი ითვალისწინებს პაციენტის ასაკს, სქესს, წონას და სხვა ინდივიდუალურ მახასიათებლებს.
მნიშვნელოვანია, რომ სტატინის მიღება უნდა დაიწყოთ ექიმის დანიშნულებით და მისი მეთვალყურეობის ქვეშ. ექიმი შეარჩევს თქვენთვის შესაბამის დოზას და დააკვირდება თქვენს მდგომარეობას. თვითმკურნალობა დაუშვებელია, რადგან შეიძლება საზიანო იყოს თქვენი ჯანმრთელობისთვის.
