ნაადრევი განვითარება
ასეთი სწავლება გულისხმობს ბავშვის მიერ არა მხოლოდ წერის, კითხვის ან ანგარიშის ჩვევების გამომუშავებას, არამედ, უპირველეს ყოვლისა, მის ჰარმონიულ განვითარებას და გარესამყაროსა და საკუთარი თავის შეცნობას. ადრეული განვითარების მოწინააღმდეგეებს მიაჩნიათ, რომ ფორმირების პროცესში მყოფ ბავშვის ნერვულ სისტემას ზედმეტი დატვირთვა ადგება. მაგრამ გონივრულად შედგენილი პროგრამა საშუალებას აძლევს პატარას, მიიღოს იმდენი ინფორმაცია, რამდენის ათვისებაც შეუძლია და არ დაიძაბოს. განვიხილოთ ნაადრევი განვითარების მეთოდები, რომელთა ელემენტებსაც იყენებენ ყველაზე ხშირად. ყველაზე მეტად ცნობილია მარია მონტესორის სისტემა, რომელიც გათვლილია ბავშვებისთვის 3 წლიდან. მას საფუძვლად უდევს თამაშები, რომლებიც ავითარებს ხატოვან აზროვნებას. პედაგოგს ეკისრება პასიური დამკვირვებლისა და დამხმარის როლი. მთავარი პრინციპია: `დამეხმარე, რომ ეს მე თვითონ გავაკეთო~. ნიკიტინების მეთოდი აგებულია ბავშვის სწავლებაზე დაბადების მომენტიდან. დიდი ყურადღება უნდა დაეთმოს ფიზიკურ განვითარებას, გაკაჟებას, კვებასა და დღის რეჟიმს. მეთოდი გულისხმობს ბავშვის ცხოვრებაში მშობლების მუდმივ მონაწილეობასა და ჩართულობას - თამაშებსა და ყოველდღიურ საქმიანობაში პატარას უნდა შევუქმნათ ისეთი პირობები, რომლებიც ხელს შეუწყობს მის განვითარებას. გლენ დომანის მეთოდით ბავშვების სწავლებისას გამოიყენება საგანთა გამოსახულებები, ასოები, ციფრები, სიტყვები - მხედველობის ამგვარი სტიმულაცია ზრდის ტვინის აქტივობას და აჩქარებს მის განვითარებას. სისტემის მნიშვნელოვანი ნაწილია ფიზიკური განვითარება. თავისუფლად მოძრაობის შესაძლებლობა ძლიერი ჯანმრთელობისა და ბავშვის ჰარმონიული განვითარების საფუძველია. რუდოლფ შტაინერი თავისი ვალდორფის პედაგოგიკით გვთავაზობს, რაც შეიძლება მეტხანს დავიცვათ ბავშვი განათლებისა და არითმეტიკისგან. ბავშვებს უვითარებენ შემოქმედებით და ემოციურ საწყისს: ისინი პლასტილინისგან ძერწავენ, საკუთარი ხელით ამზადებენ სათამაშოებს ნებისმიერი მასალისგან და ა.შ. არსებობს პედაგოგ ნიკოლოზ ზაიცევის მეთოდი, რომელიც მოიაზრებს წერის, კითხვისა და მათემატიკის საფუძვლების ადრეულ სწავლებას. აქ გამოიყენება თამაში კუბებით, ცხრილებით, რომლებიც ეხმარება ბავშვს, დაეუფლოს ზეპირ თუ წერით მეტყველებას. მათემატიკის მიწოდება ხდება თვალსაჩინოების გამოყენებით, რათა ბავშვი უკეთ ჩასწვდეს რიცხვებისა და მათემატიკური მოქმედებების არსს. როცა აირჩევთ მეთოდს და განმავითარებელ ცენტრს, აუცილებლად უნდა გაითვალისწინოთ, რამდენი ხანი დასჭირდება იქ სიარულს - ხანგრძლივი მგზავრობა პატარა ბავშვისთვის არ არის რეკომენდებული. აუცილებლად უნდა დააზუსტოთ მეცადინეობის ხანგრძლივობა. 3 წლამდე ასაკის ბავშვისთვის `გაკვეთილების~ ხანგრძლივობა დღეში ორ საათს არ უნდა აღემატებოდეს. მეცადინეობა აუცილებლად უნდა დაიყოს 20-25 წუთიან მონაკვეთებად. თუ არ გაქვთ საშუალება, ბავშვი სამეცადინოდ შორს ატაროთ, ასწავლეთ სახლში. შეარჩიეთ თემები `გაკვეთილებისთვის~: ბგერები, ფერები, საგნების ფერები და ა.შ. შექმენით თემაში ჩართულობისთვის შესატყვისი ატმოსფერო. თუ ბავშვი ეცნობა ფერს ან ფორმას, მიაწოდეთ მას შესაფერისი პალიტრისა და კონფიგურაციის საგნები. დაეხმარეთ პატარას, გამოიყენოს `პრაქტიკაში~ ახალი ცნებები - ითამაშოს, შექმნას რაღაც თავისი, თუნდაც იეშმაკოს, იხულიგნოს. თუ რომელიმე თემა მისთვის რთულია და ძნელად დასაძლევი, მაშინ ის დროებით გადადეთ და შესაფერის დროს დაელოდეთ. არავითარ შემთხვევაში ძალა არ დაატანოთ - ასე შეიძლება ინტერესი დაკარგოს, ძალდატანებით გაკეთებული ბავშვს ადვილად ბეზრდება. გაითვალისწინეთ: არც ერთი პროგრამა არ მუშაობს კომპლექსურად. ზოგიერთი ორიენტირებულია წერისა და კითხვის ჩვევათა განვითარებისკენ, მაგრამ ჩამორჩება შემოქმედებითი უნარის განვითარებით. მეორენი, პირიქით, აქცენტს აკეთებენ შემოქმედებითზე და იგნორირებას უკეთებენ ცხოვრების დანარჩენ ასპექტებს. თქვენი ამოცანაა, ბავშვის განვითარება მაქსიმალურად ჰარმონიული იყოს.