მალე სწავლა იწყება!
.
თამაში, რომელსაც აქვს სიუჟეტი და როლებიც განაწილებულია, 5-6 წლის ბავშვის ძირითადი საქმიანობაა. ასეთი თამაში მოიცავს სამ მნიშვნელოვან კომპონენტს: მოტივაციას, თავისუფლებას და გონებრივ განვითარებას. სწორედ ეს არის ის სამი ქვაკუთხედი, რომლებსაც ემყარება კარგი სწავლა. მოდით, გავეცნოთ თითოეულ მათგანს.
მოტივაციის ფორმირება
რამის კარგად ათვისებისთვის საჭიროა სათანადო მოტივაცია. თუ ბავშვს არ სურს, ხელი მოჰკიდოს ახალ საქმიანობას, ადვილად უჩნდება ზიზღი მის მიმართ. ამიტომაც არის მნიშვნელოვანი, ბავშვს გავუ-ღვივოთ ინტერესი სწავლის მიმართ.
6-7 წლის ბავშვები საკმაოდ კარგად არიან ორიენტირებულნი მოზრდილთა ურთიერთობის სისტემებში, თუმცა, რასაკვირველია, ყველაფერში მოზრდილთა თანასწორნი ვერ იქნებიან. ამ ასაკისთვის ბავშვს უჩნდება სურვილი, სტატუსი შეიცვალოს, რის საშუალებასაც გვაძლევს სკოლა. როგორ ჩამოვუყალიბოთ ბავშვს სწავლისადმი სოციალური მოტივაცია? ამაში სიუჟეტიანი და როლებიანი თამაში დაგვეხმარება. ასეთი თამაში პატარას საშუალებას მისცემს, მოზრდილთა სამყაროში აღმოჩნდეს და მისი წესებით იცხოვროს. როცა ასეთი წვრთნა პიკს მიაღწევს, თამაში რეალურ ურთიერთობებს ვეღარ შეცვლის. სწორედ ამ დროს იქნება სკოლაში წასვლა მომდევნო ლოგიკური ნაბიჯი.
ვიდრე თამაშს შეუძლია, ბავშვს რეალობა შეუცვალოს, მიეცით პატარას საშუალება, მოირგოს სხვადასხვა პროფესია და სოციალური როლი. მაგალითად, რაკი ზაფხულია, ითამაშეთ სასტუმროობანა. მოიფიქრეთ სიუჟეტი, რომელიც შეიძლება მაღაზიაში, პოლიკლინიკაში, ზოოპარკში, რკინიგზაზე ან მოზდილთა ცხოვრებისთვის მნიშვნელოვან სხვა ობიექტებზე აღმოცენდეს, მერე კი ბავშვს სკოლობანას თამაშიც შესთავაზეთ, შეუმჩნევლად გააცანით სკოლაში არსებული წესები, დღის წესრიგი, მოსწავლისა და მასწავლებლის როლები.
ცხოვრებასთან ახლოს
რომელი სიუჟეტი ავირჩიოთ სკოლის ცხოვრებიდან? მაგალითად, პირვეკლასელის ჩვეულებრივი დღე. განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია, ვიპოვოთ თემა, რომელიც პატარას დააინტერესებს. მშობელთა უმრავლესობა მიიჩნევს, რომ სიუჟეტურ-როლებიანი თამაში მხოლოდ გოგონებისთვის არის შესაფერისი. მართლაც, ბიჭებს ასე იოლად ვერ დავაინტერესებთ, მაგრამ თემის შერჩევა მაინც შეიძლება. არ არის აუცილებელი, თოჯინებით ათამაშოთ - შეგიძლიათ, მეომრები და რობოტები გამოიყენოთ.
მიზანი - თავისუფლება და წესრიგი
ბავშვს აქვს უნარი, იმოქმედოს განსაზღვრული წესებით - სკოლაში სწავლა ხომ პირველ რიგში წესების დაცვას გულისხმობს. ეს წესები მასწავლებლისა და მოსწავლის ქცევის რეგლამენტირებას ახდენს, აიძულებენ, აკეთონ ის, რაც საჭიროა და არა ის, რაც სურთ. თუმცა, წესებით ცხოვრების ჩვევა თავისთავად არ ყალიბდება. მას სიუჟეტურ-როლებიანი თამაში გვასწავლის. რაც უფრო დიდია ბავშვი, მით უფრო რთულდება წესები. შესაძლოა გაგიკვირდეთ, მაგრამ ცნობილი დამალობანაც კი წესების გამომუშავებას ემსახურება.
წესები თანდათან რთულდება, ბავშვი იწყებს ისეთ თამაშებს, როგორიც არის დედაშვილობანა, ექიმობანა, მაღაზიობანა. ყოველი ასეთი თამაშისას იქმნება სიტუაცია, რომელსაც პატარა თითქმის ყოველდღე ხვდება. თანდათან იხვეწება ბავშვის ქცევაც - ის უფრო და უფრო ემსგავსება უფროსთა ”თამაშის წესებს”. მაგალითად, თუ თავდაპირველად ბავშვს თოჯინა თავდაყირა უჭირავს, ჯერ კომპოტს ასმევს, მერე კი - სუპს, მალე ყველაფერი ლოგიკას ემორჩილება.
ითამაშეთ სკოლობანა
თავდაპირველად პატარა დააინტერესეთ სასკოლო თემით. საამისოდ გამოიყენეთ წიგნები, მულტიპლიკაციური ფილმები. აუცილებლად აღნიშნეთ, რომ კლასში არის მასწავლებელი, ბევრი მოსწავლე. მოუყევით პატარას დღის წესრიგის შესახებ, აუხსენით, რა არის გაკვეთილი და დასვენება.
მოიფიქრეთ თამაშის სიუჟეტი. გაანაწილეთ როლები, აუხსენით ბავშვს, რას აკეთებს თამაშის თითოეული მონაწილე. შესთავაზეთ, აირჩიოს, მასწავლებლის როლი სურს თუ მოსწავლისა. განიხილეთ, რა ევალება მის პერსონაჟს. თამაშის დაწყებამდე პატარას სიუჟეტის მოყოლა სთხოვეთ.
გაითამაშეთ გაკვეთილის ან დასვენების სიუჟეტი. ეცადეთ, შეინარჩუნოთ სასკოლო ცხოვრების ატრიბუტიკა - გაკვეთილი ზარით დაიწყეთ, მოსწავლე მაგიდასთან დასვით, არც დასვენების მაუწყებელი ზარი დაივიწყოთ. თამაშის ბოლოს შეაფასეთ, რამდენად შეესაბამებოდა ის სინამდვილეს.
