ლალი ჩხიკვაძე

ბრიტანელმა მეცნიერებმა ბრისტოლის უნივერსიტეტიდან ჩაატარეს დღემდე ბარიატრიული ქირურგიის ყველაზე დიდი კვლევა დადაადგინეს მძიმე სიმსუქნის მკურნალობის ყველაზე ეფექტური მეთოდი. შედეგები გამოქვეყნდა სამეცნიერო ჟურნალში The Lancet Diabetes & Endocrinology (LANDIA).

ჯგუფმა გააანალიზა ექვსი წლის განმავლობაში შეგროვებული 1346 პაციენტის ქირურგიული მონაცემები. აღმოჩნდა, რომ ჭარბი წონისგანთავის დაღწევაში საუკეთესო შედეგს კუჭის შუნტირების მეთოდი იძლევა.

პროცედურის დროს ქირურგი ყოფს კუჭს, ტოვებს მხოლოდ მცირე ზედა მონაკვეთს, რომლის მოცულობაა დაახლოებით 30 მლ. ესმკვეთრად ზღუდავს პაციენტის მიერ მიღებული საკვების რაოდენობას. წვრილი ნაწლავი მიეკერება ახალი კუჭის ჩანთაზე, კუჭისძირითადი ნაწილის და წვრილი ნაწლავის პირველ 1,5 მეტრის გვერდის ავლით , სადაც ყველაზე აქტიურად შეიწოვება კალორიები დასაკვები ნივთიერებები.

ასეთი რადიკალური ჩარევა მოითხოვს პაციენტისგან მუდმივად დაიცვას სპეციალური დიეტა, მაგრამ გრძელვადიან პერსპექტივაში მასშეუძლია სიცოცხლის 10-15 წლით გახანგრძლივება.

• მეცნიერებმა დაადგინეს, რომ შუნტირების ოპერაციის შემდეგ პაციენტების 68%-მა მომდევნო სამი წლის განმავლობაში დაკარგა ჭარბი წონის 50%. ალტერნატიული მეთოდებისთვის ეს მაჩვენებელი იყო 41% და 25% . გარდა ამისა, მათ, ვინც გაიკეთა კუჭის რეზექცია, აღნიშნეს მათი მდგომარეობის გაუმჯობესება ტიპი 2 დიაბეტისა და ჰიპერტენზიის არსებობის შემთხვევაში.

შემდეგში, მკვლევარები გეგმავენ ოპერაციის ეფექტურობის შედარებას წონის დაკარგვის ახალ პრეპარატებთან, როგორიცაა სემაგლუტიდი.

მეცნიერებმა აღმოაჩინეს "Ozempic"-ის ბუნებრივი ანალოგი გვერდითი ეფექტების გარეშე:

BRP პეპტიდი თრგუნავს მადას და ადამიანი იკლებს წონაში ყაბზობისა და კუნთების ატროფიის გარეშე.

სტენფორდის მედიცინის სკოლის ამერიკელმა მეცნიერებმა სხვა ქვეყნების კოლეგებთან ერთად აღმოაჩინეს ბუნებრივი მოლეკულა BRP, რომელსაც შეუძლია მადის დათრგუნვა და წონის დაკლება. ის მოქმედებს პოპულარული წამლის სემაგლუტიდის მსგავსად (Ozempic, Vegovi და სხვა). კვლევა გამოქვეყნდა სამეცნიერო ჟურნალში Nature.

BRP მოქმედებს ცალკე, მაგრამ მსგავსი მეტაბოლური გზით, ააქტიურებს ნეირონებს ჰიპოთალამუსში, ტვინის რეგიონში, რომელიცპასუხისმგებელია მადასა და მეტაბოლიზმზე. სემაგლუტიდისგან განსხვავებით, რომელიც გავლენას ახდენს თავის ტვინის, ნაწლავებისადა სხვა ქსოვილების რეცეპტორებზე, ითვლება, რომ BRP უფრო კონკრეტულად მოქმედებს.

• ”როგორც ჩანს, BRP მოქმედებს სპეციალურად ჰიპოთალამუსზე, რამაც შეიძლება გახადოს იგი წონის დაკლების უფრო უსაფრთხო ალტერნატივად”, - განმარტა კატრინ სვენსონმა, პათოლოგიის ასოცირებულმა პროფესორმა და კვლევის უფროსმა ავტორმა.

BRP-ის იდენტიფიცირებისთვის ექსპერტებმა ხელოვნური ინტელექტი გამოიყენეს. ალგორითმმა სახელწოდებით Peptide Predictor გააანალიზა 20000 ადამიანის ცილის კოდირების გენი და გამოავლინა 373 პროჰორმონი, რომლებიც შეიძლება დაიშალოს ბიოლოგიურად აქტიურ პეპტიდებად.

მათ შორის აღმოაჩინეს BRP - 12 ამინომჟავის პეპტიდი, რომელმაც მაღალი აქტივობა აჩვენა ნეირონების ლაბორატორიულ ტესტებში.

ცხოველებზე ჩატარებულმა ტესტებმა დაადასტურა BRP-ის ეფექტურობა. გამხდარ თაგვებსა და მინი-გოჭებში, BRP ინექციებმა 50%-ით შეამცირა საკვების მიღება, მიღებიდან ერთი საათის განმავლობაში. მსუქან თაგვებს, რომლებსაც აძლევდნენ BRP 14 დღის განმავლობაში, აღენიშნებოდათ საშუალოდ 3 გრამიანი წონის დაკლება, ძირითადად ცხიმის ხარჯზე, ამასთან გაუმჯობესდა გლუკოზისდონის მაჩვენებელი და ინსულინისადმი ტოლერანტობა.

მნიშვნელოვანია, რომ BRP არ იწვევდა რაიმე გვერდითი ეფექტს, როგორიცაა ქცევის ცვლილება, წყლის მოხმარება ან საჭმლის მონელება. ეს მას პერსპექტიულ კანდიდატად აქცევს შემდგომი კვლევისთვის.