მეცნიერებმა იმ ადამიანების გადაშენებული პოპულაციის დნმ აღმოაჩინეს, რომლებიც აფრიკაში, საჰარის სამხრეთით ცხოვრობდნენ
გენეტიკოსთა და არქეოლოგთა ჯგუფმა მოახერხა გენეტიკური მონაცემების მოპოვება საჰარას პირველი მაცხოვრებლების შესახებ: ორი ქალი დამარხული იყო გამოქვაბულში სამხრეთ ლიბიაში. კვლევა, რომელიც გამოქვეყნდა ჟურნალში Nature-ში, ვარაუდობს ადრე უცნობი პოპულაციის არსებობაზე, რომელიც მთლიანად იზოლირებული იყო იმ დროისთვის აფრიკაში საჰარის სამხრეთით მცხოვრები ადამიანებისგან.
დღეს საჰარას უდაბნო ქვიშის ზღვაა, მაგრამ 7000 წლის წინ ეს იყო აყვავებული სავანა, სავსე ბეჰემოტებით, ნიანგებით, სპილოებითა და ჟირაფებით. 5 ათასწლეულზე მეტი ტენიანი და წვიმიანი პერიოდის განმავლობაში ადამიანები ნადირობდნენ, თევზაობდნენ და ზრდიდნენ პირუტყვს იმ მხარეში, რომელიც ახლა მოძრავი დიუნებით არის დაფარული.
ბევრი არქეოლოგი თვლიდა, რომ საჰარას სამხრეთიდან მიგრანტები ხმელთაშუა ზღვის მაცხოვრებლებს შეერიენ. მაგრამ ამ იდეის გამოკვლევა რთული იყო: ცხელი, მშრალი პირობები, რომელიც მას შემდეგ სუფევდა საჰარაში, იმას ნიშნავდა, რომ ცოტა დნმ შენარჩუნდა უძველეს ძვლებში. ახლა მეცნიერებმა მოახერხეს პირველი კვლევების ჩატარება.
2003-დან 2006 წლამდე არქეოლოგთა ჯგუფმა გათხარა კლდოვანი თავშესაფარი სახელად ტაკარკორი სამხრეთ-დასავლეთ ლიბიაში, ალჟირის საზღვართან. მიუხედავად იმისა, რომ ეს ადგილი ახლა შუა უდაბნოშია, ადამიანები, რომლებიც აქ ცხოვრობდნენ 7 ათასი წლის წინ, მთელი წლის განმავლობაში ტკბებოდნენ ტბის ხედებით.
ადგილზე აღმოაჩინეს რძის ცხიმში გაჟღენთილი თიხის ნატეხები, რაც აფრიკაში რძის მეურნეობის უძველესი მტკიცებულებაა და კონტინენტზე ველური მარცვლეულის მოშენების ზოგიერთი პირველი მტკიცებულება. იქვე არის გამოქვაბულები, რომლებიც უხვად არის მორთული კლდის ნახატებით, რომლებიც ასახავს ნადირობისა და ძოვების სცენებს. აქ ასევე ნაპოვნია 15 ქალისა და ბავშვის ნეშტი, რომლებიც 8 ათასიდან 400 წლ. წინ დაკრძალეს.
ორი მათგანი - ორივე 40 წლის ქალი - გარდაიცვალა ჩვენს წელთაღრიცხვამდე დაახლოებით 5000 წელს, მას შემდეგ რაც კლიმატის ცვლილებამ დაასრულა საჰარას მწვანე პერიოდი. მათი სხეულები ბუნებრივად მუმიფიცირებული იყო მშრალი უდაბნოს პირობებში და შეიცავდა საკმარისად შენახულ დნმ-ს, რათა მკვლევარებმა აღადგინონ გენომები და შეადარონ მათი წინაპრები თანამედროვე და უძველესი პოპულაციების მონაცემთა ბაზებთან.
არქეოლოგიურ აღმოჩენებზე და წინა გენომურ კვლევებზე დაყრდნობით, მეცნიერებმა ადრე გამოთქვეს ჰიპოთეზა, რომ ჩრდილოეთ აფრიკიდან მიგრანტები დასახლდნენ მწვანე საჰარაში და შემდეგ შეერიენ აფრიკაში საჰარის სამხრეთ და აღმოსავლეთ ხმელთაშუა ზღვის ქვეყნებში.
თუმცა, დნმ მიუთითებს, რომ მათი წინაპრები განსხვავდებოდნენ სამხრეთ საჰარას აფრიკელებისგან. კიდევ ერთი მინიშნება მიუთითებს იმაზე, რომ ისინი არ იყვნენ ლევანტიდან. ამ რეგიონის ადამიანების და აფრიკის გარეთ მსოფლიოს უმეტესი ნაწილის გენომი შეიცავს ნეანდერტალელთა დნმ-ს, რომელიც შეძენილია, როდესაც თანამედროვე ადამიანებმა დაიწყეს აფრიკიდან გასვლა და გენების გაცვლა ჩვენს ახლო ნათესავებთან, დაახლოებით 50,000-დან 60,000 წლის წინ. მაგრამ ყველაზე კარგად შემონახული დნმ-ის მქონე ქალის გენომში მხოლოდ მცირე რაოდენობის ნეანდერტალელი გენები იყო, რაც 10-ჯერ ნაკლებია, ვიდრე დღეს სამხრეთ საჰარას გარეთ მცხოვრებ ადამიანებს.
იმავდროულად, ქალების მიტოქონდრიული დნმ, რომელიც გადაეცემა დედის ხაზით, მიუთითებს იმაზე, რომ მათი წინაპრები იყვნენ აფრიკული წარმოშობის ადამიანები, რომლებიც გახდნენ პირველი თანამედროვე ევროპაში მიგრირებული ადამიანები. ეს მოსახლეობა ორივე კონტინენტიდან გაქრა.
თუმცა, ტაკარკორში აღმოჩენილი ჭურჭელი მსგავსია ჩრდილოეთ აფრიკაში დამზადებული ჭურჭლისა. ეს მიუთითებს კონტაქტზე საჰარას გარეთ მყოფ ადამიანებთან. თუმცა, გენები არ მიუთითებენ ახალ პოპულაციებთან შერევაზე, მაშინაც კი, როდესაც ახალი ტექნოლოგიები, როგორიცაა მესაქონლეობა დაახლოებით 8,3 ათასი წლის წინ გაჩნდა. ასეთ ტექნოლოგიურ და კულტურულ ცვლილებებს სხვა ადგილებში ხშირად ახლავს ახალი ხალხის შემოდინება. მაგრამ არა აქ.
ახლა მეცნიერები აგრძელებენ კვლევას.