თათია მარტიაშვილი

• რამდენად ხშირია დაგვიანებული მომართვიანობის შემთხვევები, მხოლოდ იმიტომ, რომ პაციენტს ერიდება ამ თემაზე ვიზიტი?

- საკმაოდ ხშირია. ბუასილი არის დაავადება, რომლისგან განკურნება შესაძლებელია დაავადების ადრეული ფორმების არსებობის დროს მომართვის შემთხვევაში.

• მითია თუ რეალობა, რომ ბუასილს იწვევს მჯდომარე ცხოვრების წესი, უმოძრაობა?

- ეს გარკვეულწილად სწორი შეხედულებაა. ჰემოროიდული დაავადება, იგივე ბუასილი და ქვედა კიდურების, ვენების ქრონიკული უკმარისობა - ეს არის ფასი, რომელიც კაცობრიობამ გადაიხადა ფეხზე ადგომისათვის, ანუ ვერტიკალურ მდგომარეობაში სიარულისათვის.

დიდხანს ჯდომის შემთხვევაში, დაბადებიდან არსებული ჰემოროიდული სტრუქტურების ჰიპერტროფია, ზომაში გაზრდა ხდება და ასევე, მათი საფიქსაციო აპარატის მოშლა, ე.წ პაქსის იოგის დაზიანება.

ეს დიდხანს ჯდომით არის გარკვეულწილად განპირობებული. ამ დროს, სისხლის შედინება ისევ ისე ხდება, თუმცა გაძნელებულია სისხლის გამოდინება, რის გამოც ჰემოროიდული სტრუქურები იზრდება ნელ-ნელა.

ჭინთვის დროს, ჰემოროიდული კვანძების ფიქსირება აღარ ხდება, დამჭერი აპარატი ზიანდება. ამ დროს იწყება ის სიმპტომები, რაც ახასიათებს ბუასილს: სისხლდენა, კვანძების გამოვარდნა და სხვ.

• იწვევს თუა არა ბუასილს ცხარე საკვები და რამდენად ენიჭება კვებას რაიმე მნიშვნელობა?

- კვებას განსაკუთრებული მნიშვნელობა ენიჭება. თქმა იმისა, რომ ცხარე საკვები პირდაპირ იწვევს ჰემოროიდულ დაავადებას, არ არის მართებული, თუმცა ცხარე საკვების მიღება, არასწორი კვება, არარეგულირებული კვება, უჯრედისით ღარიბი საკვების მიღება - იწვევს კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის პრობლემებს, ყაბზობისა და ფაღარათის მონაცვლეობას, მოუწესრიგებელ დეფეკაციას.

შესაბამისად, ამ დროს ხდება დაავადების ეტაპობრივი განვითარება.

დაავადების ოთხი ხარისხი არსებობს. მესამე და მეოთხე ხარისხის შემთხვევაში საჭიროა ქირურგიული მკურნალობა.

• ძირითადი სიმპტომი არის თუ არა ჰემოროიდული კვანძების გაჩენა?

- ყველაზე ხშირი სიმპტომია სისხლდენა. დაავადების სახელწოდებიდან გამომდინარეც, ჰემოროი არის სისხლდენა, ამიტომ ყველაზე ხშირი სიმპტომია ეს. დანარჩენი სიმპტომები, როგორიცაა კვანძების გამოვარდნა, ტკივილი, დისკომფორტი პერიოდულად აღინიშნება.

• ტკივილი ყოველთვის ახასიათებს?

- ყოველთვის არ ახასიათებს. მწვავე ტკივილი მხოლოდ ერთ ფორმას, მწვავე ბუასილს აქვს. როცა გარეთა ჰემოროიდული კვანძების თრომბოზი ხდება, ანუ სისხლი შეედინება ჰემოროიდულ სტრუქტურებში და შეგუბდება, ეს შეგუბებული სისხლი იწვევს ბუასილის კვანძის გადაბერვას, რასაც ტკივილი მოჰყვება. ეს არის მწვავე ბუასილი, ანუ გარეთა კვანძის თრომბოზი. არსებობს შიდა კვანძის თრომბოზიც.

• ალისფერი სისხლდენა არის თუ არა ყოველთვის ბუასილის მანიშნებელი?

- ზოგადად, დეფეკაციის დროს სისხლის ფერი დამოკიდებულია იმაზე, თუ კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის რა ნაწილიდან მოდის სისხლი.

როგორც, წესი, ალისფერი სისხლი ნიშნავს, რომ ანალური არხის ყველაზე ახლო ნაწილებიდან არის სისხლისდენა.

ამ შემთხვევების 70%- ში ეს არის ჰემოროიდული კვანძები. მარტო სისხლის ფერი არა, სისხლის დენის ხასიათიც ძალიან მნიშვნელოვანია. როდესაც, არის ალისფერი სისხლი და არის უბრალოდ წვეთები, ეს ჰემოროიდულია.

შავი სისხლი კუჭიდან არის, ზედა სართულებიდან - მუქი შინდისფერი.

სისხლის შეფერილობა ჰემოგლობინის დაჟანგვის ხარისხზეა დამოკიდებული, რაც უფრო დიდხანს ყოვნდება ნაწლავში სისხლი, მით უფრო მეტი იჟანგება და იცვლის ფერს. ბოლომდე დაჟანგული შავია, ნაწილობრივ მუქი შინდისფერი, ხოლო დაუჟანგავი - ალისფერი.

• სპეციალისტთან ვიზიტი რამდენად მოითხოვს პაციენტის სპეციალურ მომზადებას ?

- მხოლოდ ფსიქოლოგიური ბარიერი უნდა დაძლიოს და მცირე სიმპტომის არსებობის შემთხვევაშიც მიმართოს სპეციალისტს.

დროული მომართვიანობის შემთხვევაში, ძალიან რთულ და არასასიამოვნო ოპერაციულ მკურნალობას აიცილებენ თავიდან.

ეს არამარტო ბუასილს, არამედ სხვა პროქტოლოგიურ პრობლემებსაც ეხება, როგორიც არის, მაგალითად, ანალური ნაპრალი.

95%-ში დროული მკურნალობისას, ჰემოროი საბოლოოდ განკურნებადია. დაგვიანებულ შემთხვევაში კი ქირურგიულ ჩარევას საჭიროებს.

• სიმართლეა, რომ ბუასილის განკურნებისთვის აუცილებელია ქირურგიული ჩარევა?

- სინამდვილეში, ბუასილი არის ძალიან გავრცელებული დაავადება. მსოფლიოში, ზრდასრული მოსახლეობის 50%-საც კი ჰქონია ჰემოროიდული დაავადების ესა თუ ის სიმპტომი.

ქირურგიულ ჩარევას შემთხვევათა მხოლოდ 5-10% საჭიროებს.

ყველა სხვა შემთხევავში სრულიად საკმარისია ცხოვრების წესის მოდიფიცირება, ჯანსაღი კვება, ზომიერი ფიზიკურ აქტივობა და მედიკამენტოზური მკურნალობა. მედიკამენტოზური მკურნალობისთვის გამოიყენება ვენოტონური საშუალებები.

პიონერია დეტრალექსი, რომელიც ქრონიკულ და მწვავე ბუასილსაც კურნავს.

• შესაძლოა თუ არა ჰემოროიდული დაავადება სიმსივნურ პროცესად გარდაიქმნეს?

-ეს ერთმნიშვნელოვნად მითია. ჰემოროიდული დაავადება არასდროს გადაიქმნება სიმსივნედ.

შეიძლება ის ნიღბავდეს სიმსივნეს. სიმპტომები შეიძლება იყოს ბუასილის მსგავსი ტკივილი, დისკომფორტი ანუსის არეში, სისხლდენა,

უცხო სხეულის შეგრძნება, დეფეკაციის რითმის მოშლა - ეს ბუასილსაც ახასიათებს და სიმსივნესაც.

როდესაც, პაციენტს აქვს ბუასილი, აქვს ჩივილები და დიდხანს არ მიდის ექიმთან გადასამოწმებლად, თუ რა მდგომარეობა აქვს.

ასეთ დროს სრულიად დამოუკიდებლად შეიძლება განვითარდეს მსხვილი ნაწლავის სიმსივნე, უფრო ხშირად - უშუალოდ სწორი ნაწლავისა.

მსხვილი ნაწლავის სიმსივნის თავიდან აცილება შეიძლება, თითქმის, 100%-იანი ალბათობით.

თუ 50 წლის ზევით მამაკაცი და 55 წლის ზევით ქალბატონი ერთხელ მაინც ჩაიტარებს კოლონოსკოპიას, ასე შესაძლებელია სიმსივნის წინარე არსებული დაავადების გამოვლენა, როგორებიცაა: ქრონიკული ანთებები, პოლიპები ლორწოვან გარსზე, წყლულები. მათი მკურნალობის შემდეგ აღარ განვითარდება სიმსივნე.

იმისათვის რომ, სიმსივნის წინარე დაავადებებიდან განვითარდეს სიმსივნე, დიდი დროა საჭირო - 3 წელი მაინც, ამიტომ 3 წელიწადში ერთხელ თუ ჩაიტარებთ კოლონოსკოპიას, ჩათვალეთ, რომ მსხვილი ნაწლავის სიმსივნე ვერაფერს დაგაკლებთ.

• რამდენად ახასიათებს ბუასილს რეციდივი?

ძალიან დაბალი პროცენტით. სწორი ოპერაციის, ოპერაციის შემდგომ სწორი მკურნალობის შემთხვევაში, პრაქტიკულად, ძალიან იშვიათია დაავადების რეციდივი.