ანტირეფლუქს (AR) ნარევი
გასტროეზოგაფური რეფლუქსი, რასაც უბრალო ენით წამოქაფებას ვუწოდებთ, ახალშობილებისა და პირველი თვეების ჩვილებისთვის არის დამახასიათებელი. ეს მოვლენა კუჭისა და ნერვკუნთოვანი აპარატის ასაკობრივი უმწიფრობით აიხსნება. წამოქაფების დროს ბავშვის საერთო მდგომარეობა არ ირღვევა. ამონაღები მასა შეუხაჭოებელი რძეა. ბუნებრივი კვების დროს წამოქაფება შესაძლოა გამოიწვიოს კუთვნილზე მეტი საკვების მიღებამ, ასევე - საკვებთან ერთად ჰაერის ჩაყლაპვამ. ზედმეტი საკვების მიღების შემთხვევაში წამოქაფება ან თვით კვების დროს, ან მისი დასრულებისთანავე ხდება. ჰაერის ყლაპვა, აეროფაგია, ჩვილ ასაკში ნორმალური მოვლენაა. ოთხ თვემდე წამოქაფება პატარების 67%-ს აღენიშნება, ოთხიდან შვიდ თვემდე - 21%-ს, ხოლო შვიდიდან ერთ წლამდე - 5%-ს. თუ ბავშვს დღეში 2-3-ჯერ წამოაქაფებს და ამოღებული მასა უმნიშვნელო ოდენობისაა, საშიში არაფერია, თუმცა კვების კორექცია საჭიროა. ამაში თქვენი პედიატრი დაგეხმარებათ. როცა წამოქაფება პირღებინებაში გადადის, ეს უკვე პათოლოგიური მდგომარეობაა. პატარა უკან აბრუნებს მიღებული ულუფის ნახევარს ან მთელ ულუფას. ამ შემთხვევაში საჭიროა მიზეზის დადგენა და შესაბამისი მკურნალობა.
პათოლოგიური წამოქაფება
პათოლოგიური წამოქაფების დროს პატარა წონას იკლებს, ჭირვეულობს, აწუხებს უძილობა. პათოლოგიური წამოქაფების მიზეზი შეიძლება იყოს:
- პილოროსტენოზი - კუჭის შესასვლელის შევიწროება. ეს პათოლოგია ვლინდება დაბადებიდან 2-3 კვირის შემდეგ. ჩვილს აქვს შეუპოვარი წამოქაფება. იკლებს წონას. ასეთ დროს უნდა მიმართოთ ბავშვთა ქირურგს.
- კუჭ-ნაწლავის ტრაქტის თანდაყოლილი ანომალია, რომლისთვისაც შეუპოვარ წამოქაფებასა და წონის კლებასთან ერთად დამახასიათებელია დამოუკიდებელი დეფეკაციის უქონლობა. უნდა მიმართოთ ბავშვთა ქირურგს.
- მუცლადყოფნის პერიოდში გადატანილი ინფექციური დაავადება, ორსულობისას დედის მიერ გადატანილი ინფექციური დაავადება. ამ დროს ყურადღებას იპყრობს ხშირი წამოქაფება, მოდუნება, მონოტონური ხმით ტირილი, კანის მოყვითალო შეფერილობა, გამონაყარი. საჭიროა ბავშვთა ინფექციონისტის დახმარება.
- თავის ტვინში სისხლის მიმოქცევის დარღვევა. ამ დროს წამოქაფება ხშირი და უხვია. თუ დედას ჰქონდა მძიმე ორსულობა, პათოლოგიური მშობიარობა, ხოლო ახალშობილს უტარდებოდა ინტენსიური მკურნალობა სამშობიარო სახლში, საჭიროა მკურნალობის პროცესში ბავშვთა ნევროპათოლოგის ჩართვა.
თუ პათოლოგიური წამოქაფება ხელოვნურ კვებაზე მყოფ ჩვილს აღენიშნება, ძირითადი დაავადების მკურნალობასთან ერთად უნდა დაინიშნოს სამკურნალო რძე - ანტირეფლუქსი AR. თუ ბავშვი ძუძუს წოვს, ექიმი შეაფასებს მის მდგომარეობას და დედის რძესთან ერთად დაუნიშნავს AR-ს. გამოიყენება სხვა სპეციალური ნარევებიც, რომლებსაც დამატებული აქვს შემასქელებელი კომპონენტი, მაგალითად, ბრინჯის სახამებელი. ნარევის შესქელების ხარჯზე კუჭში მოხვედრილი საკვების ულუფა ორ ფრაქციად - სითხედ და სისქედ იყოფა. კუჭში წარმოიქმნება საკვების რბილი, ერთგვაროვანი, სქელი მასა, რომელიც მექანიკურად უშლის ხელს წამოქაფებას. ასეთი ნარევი პატარას შეიძლება ჩვეულებრივთან ერთად მივცეთ. პროპორციასა და ულუფას პედიატრი შეგირჩევთ. რაციონში დამატებითი საკვების შეტანასთან ერთად წამოქაფება იშვიათდება. ამ შემთხვევაში პირველი დამატებითი საკვები უნდა იყოს არა ბოსტნეულის პიურე, არამედ ფაფა, თანაც რაც შეიძლება სქელი და კოვზით ადვილად მისაცემი; შემასქელებელი ნარევის მიცემა აღარ დაგჭირდებათ. ვირუსული ინფექციის დროს თუ მის შემდგომ წამოქაფება ერთხანს რჩება, ამიტომ თუ პატარა იმ ასაკისაა, რომ უკვე შეიძლება მენიუში ფაფის დამატებით შეტანა, გირჩევთ, ეს დროულად გააკეთოთ. გარდა ამისა:
- ბავშვს საწოლი ისე მოუწყვეთ, რომ თავი ტანთან შედარებით მაღლა ედოს.
- კვების შემდეგ ჩვილი ვერტიკალურად დაიჭირეთ, პირით თქვენკენ, ვიდრე კუჭიდან ჰაერს არ ამოუშვებს. ამასთანავე, ტანზე მეტისმეტად მჭიროდ ნუ მიიკრავთ, რათა საკვებით სავსე კუჭმა ჭარბი ზეწოლა არ განიცადოს.
- ძილის დროს ბავშვი ხშირად დააწვინეთ გვერდზე.
- ყოველი ჭამის წინ 1-2 წუთით პირქვე დაიწვინეთ მუხლებზე. შემდეგ გადმოაბრუნეთ და ჭიპის ირგვლივ საათის ისრის მიმართულებით ხელისგულით გაუკეთეთ წრიული მასაჟი.
თუ ვირუსული ინფექციის შემდეგ პირღებინება ორ კვირაზე მეტხანს გაგრძელდა, მიმართეთ პედიატრს კუჭ-ნაწლავის დეტალური გამოკვლევისთვის (მუცლის ღრუს ექოსკოპია, გასტროდუოდენოთერაპია და სხვა).