ვირუსის მსხვერპლი
ჰაერზე ნაკლებად ყოფნა, ვიტამინებით ღარიბი საკვები და ა.შ. ამ ფაქტორების ერთობლიობა, თავის მხრივ, ქრონიკული პროცესების გამწვავებისა და ახალი დაავადებების განვითარების რისკს ზრდის. ეს უფრო შესამჩნევია ბავშვის მზარდი, ჩამოყალიბების პროცესში მყოფი ორგანიზმისთვის.
როგორ ხდება ბავშვი ვირუსული ინფექციების "მსხვერპლი"? გვესაუბრება ბავშვთა ინფექციურ დაავადებათა მიმართულების კათედრის პროფესორი, მედიცინის მეცნიერებათა დოქტორი თამარ ჯოხთაბერიძე.
- ძირითადად რომელი ინფექციური დაავადებები გვხვდება ამ სეზონზე და რითაა ეს განპირობებული?
- ინფექციური დაავადებების გავრცელების გზები შემდეგია:
- ჰაერწვეთოვანი.
- ფეკალურ-ორალური.
- საყოფაცხოვრებო-კონტაქტური.
- ტრანსმისიული.
- ასევე ხდება მისი გავრცელება ტრანსპლაცენტურად.
ამ სეზონზე ძირითადად ჰაერწვეთოვანი გზით გადამდები დაავადებები გვხვდება (თუმცა არც სხვა ინფექციური დაავადებებია იშვიათი). მათ რიცხვს ეკუთვნის:
- სასუნთქი გზების მწვავე ვირუსული ინფექციები: წითელა, წითურა, ჰერპესვირუსული დაავადებები (ჩუტყვავილა, ინფექციური მონონუკლეოზი, მარტივი ჰერპესი) და ა.შ.
- ინფექციური დაავადების აგენტის წყაროები (მაგ.: უკვე დაავადებული ადამიანი).
- ინფექციის გადაცემის მექანიზმი.
- ორგანიზმის მიერ ინფექციის მიმღებლობა.
უფრო გასაგებად და მარტივად რომ ავხსნათ, უკვე დაავადებული ადამიანი გარემოში ვირუსს გამოყოფს ნერწყვთან და ლორწოსთან ერთად ცემინების, ხველების, ლაპარაკის დროს. რაც უფრო მცირე ზომისაა ვირუსი, უფრო დიდხანს რჩება იგი ჰაერში, დიდი ზომისა კი იოლად ილექება საყოფაცხოვრებო თუ სხვა საგნებზე.
ზამთარში შენობა-ოთახები ნაკლებად ან საერთოდ არ ნიავდება, თან ორგანიზმი დაბალი ტემპერატურის გამო ადვილად ცივდება, რაც მის თავდაცვისუნარიანობას აქვეითებს და ეს ყოველივე დაავადების განვითარების, ვირუსის მიღების რისკს აძლიერებს. ამითვე აიხსნება საბავშვო ბაღებსა თუ სკოლებში ჰაერწვეთოვანი გზით გადამდები დაავადებების ეპიდაფეთქებები. ეპიდემიური პროცესის განვითარებისთვის, მისი უწყვეტი მიმდინარეობისთვის აუცილებელია მესამე რგოლის - ინფექციისადმი მიმღებლობის არსებობა.
საუბარია იმუნიტეტზე, ორგანიზმის ბრძოლისუნარიანობაზე. იმუნიტეტი შეიძლება იყოს ბუნებრივი, სახეობრივი, თანდაყოლილი ანუ გენეტიკურად ფიქსირებული. ასეთი იმუნიტეტით აიხსნება ის ფაქტი, რომ ადამიანი არ ავადდება ცხოველებისთვის დამახასიათებელი ზოგიერთი ინფექციით და პირიქით, ცხოველი არ ავადდება წითელათი, ქუნთრუშათი, მენინგოკოკური ინფექციით და სხვა.
ბუნებრივი იმუნიტეტის შესუსტებას ხელს უწყობს მთელი რიგი ფაქტორები:
- ორგანიზმის ფიზიოლოგიური დარღვევები.
- კვების დარღვევა (რაოდენობრივი, ხარისხობრივი).
- ორგანიზმის გადაციება და ა.შ.
- ჰაერწვეთოვანი გზით გადამდები ინფექციური დაავადებების პროფილაქტიკა რას გულისხმობს?
- თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ ბავშვთა ასაკის ძირითად პათოლოგიად სასუნთქი ორგანოების დაავადებები ითვლება, ყველაზე ხშირი კი მწვავე რესპირაციული ვირუსული ინფექციებია, ამ დაავადებათა პრევენციას სერიოზული მიდგომა ესაჭიროება არა მარტო ოჯახის წევრების, არამედ სახელმწიფოს მხრიდანაც. მწვავე რესპირაციული ინფექციების ასე ხშირად განვითარებას ენდოგენური და ეგზოგენური ფაქტორები განაპირობებს.
ენდოგენურ რისკფაქტორებს ეკუთვნის:
- სასუნთქ ორგანოთა დაავადებებისადმი ოჯახური წინასწარგანწყობის არსებობა.
- არასასურველი პერინატალური (მუცლადყოფნის პერიოდში) განვითარება.
- იმუნიტეტის ასაკობრივი თავისებურებები.
- თანარსებული დაავადებები.
ეგზოგენური რისკფაქტორებიდან გამოიყოფა:
- ბაგა-ბაღების რისკფაქტორები
- ოჯახში არასაკმარისი სანიტარული პირობები
- არადამაკმაყოფილებელი ყოფითი პირობები
- არარაციონალური კვება და არასწორი დღის რეჟიმი
- არაჯანსაღი ეკოლოგიური გარემო
- სტრესული სიტუაციები (არაჯანსაღი დამოკიდებულება ოჯახში)
ჰაერწვეთოვანი გზით გადამდები ვირუსული ინფექციებისგან თავდასაცავად საჭიროა:
- დაავადებული ადამიანის იზოლაცია
- სანიტარულ-ჰიგიენური წესების დაცვა
- ბავშვის იმუნიტეტის გაძლიერება, რომლის ძირითად მიმართულებად იმუნოპროფილაქტიკა ითვლება.
იმუნოპროფილაქტიკის მაქსიმალური ეფექტის მისაღებად საჭიროა სპეციფიკური და არასპეციფიკური მეთოდების კომბინირებული გამოყენება. სპეციფიკურ მეთოდში იგულისხმება - ვაქცინაცია, ხოლო არასპეციფიკურში - იმუნოპროფილაქტიკა - ინტერფერონისა და იმუნომოდულატორების გამოყენება.
ბავშვის იმუნოპროფილაქტიკისთვის პედიატრი შეარჩევს, თუ რომელი მეთოდია უფრო მიზანშეწონილი კონკრეტულ შემთხვევაში. ამიტომ სანამ ბავშვს ამა თუ იმ იმუნომასტიმულირებელ პრეპარატს მისცემთ, უმჯობესია, კონსულტაცია მიიღოთ თქვენი პირადი ექიმისგან, ზოგადად კი, გირჩევთ:
- ხშირად ასეირნეთ ბავშვი სუფთა ჰაერზე.
- გაანიავეთ და სველი წესით დაალაგეთ ბავშვის საძინებელი ოთახი.
- მაქსიმალურად შეზღუდეთ კონტაქტი სტუმრებთან, მით უმეტეს, თუ ბავშვი წლამდე ასაკისაა.
- მოუმზადეთ ვიტამინებით მდიდარი, მრავალფეროვანი საკვები. თუ ბავშვი ბუნებრივ კვებაზეა, მაშინ დედის რაციონი უნდა აკმაყოფილებდეს აღნიშნულ პირობებს; ხოლო თუ დედა დაავადდა, ბავშვის კვება ძუძუთი უნდა გაგრძელდეს, თვითონ კი სამედიცინო პირბადე გამოიყენოს პატარასთან ურთიერთობისას.
- პედიატრთან შეთანხმებით, ადრეული ასაკიდანვე დაიწყეთ ჩვილის ფიზიკური გამოწრთობა.
- სასურველია ოჯახის წევრები მისდევდნენ ცხოვრების ჯანსაღ წესს. ჩვილის თანდასწრებით ნუ მოსწევთ სიგარეტს.
დაიმახსოვრეთ! გაცილებით იოლია დაავადების თავიდან აცილება, ვიდრე მისგან განკურნება.