ქალის სასქესო ორგანოების კეთილ- და ავთვისებიანი სიმსივნეები
სიმსივნური დაავადებების ხშირად უსიმპტომო მიმდინარეობის გამო მათი დიაგნოსტირება ხდება შემთხვევით, რიგითი გასინჯვის პროცესში. ქალის სასქესო ორგანოების სიმსივნე არის პათოლოგიური წარმონაქმნი, რომელიც ვითარდება უჯრედების დაყოფის მექანიზმის დარღვევით. სპეციალისტები განარჩევენ სასქესო ორგანოების კეთილთვისებიან და ავთვისებიან სიმსივნეებს.
რატომ ვითარდება ქალის სასქესო ორგანოების სიმსივნეები:
დღეისათვის ავთვისებიანი და კეთილთვისებიანი სიმსივნეების აღმოცენებისა და განვითარების მიზეზები ბოლომდე არ არის გარკვეული, ცნობილია, რომ ამის საფუძველი შეიძლება იყოს უჯრედის გენეტიკური მასალის (დნმ) დეფექტი, რის შედეგადაც უჯრედების ზრდისა და გაყოფის მექანიზმი განიცდის პათოლოგიურ ცვლილებებს.
სიმსივნის აღმოცენების შესაძლო ფაქტორებია:
- გენეტიკური ფაქტორები (მემკვიდრული განწყობა წამყვანი ფაქტორია);
- ქიმიური ფაქტორები (დნმ-ზე არომატული ნივთიერებების ზეგავლენა);
- ფიზიკური ფაქტორები (ულტრაიისფერი გამოსხივება, სხვა ტიპის რადიაცია);
- მექანიკური ტრავმები, ორგანიზმის გადახურება;
- ბიოლოგიური ფაქტორები (ვირუსები და ინფექცია);
- ორგანიზმის იმუნური დაცვის დაქვეითება, აუტოიმუნური პროცესები;
- ენდოკრინული სისტემის პათოლოგიები, ჰორმონული ბალანსის დარღვევა.
ქალის სასქესო ორგანოების სიმსივნეების სიმპტომები:
ზოგიერთი სახეობის სიმსივნე უსიმპტომოდ შეიძლება მიმდინარეობდეს, სხვები სიმსივნის ხასიათის, ზომების, ლოკალიზაციის მიხედვით შეიძლება გამოვლინდეს ადგილობრივი ან ზოგადი სიმპტომებით. სიმსივნის ადგილობრივი სიმპტომებია: რეგიონული ლიმფური კვანძების გადიდება, პალპირებადი სიმსივნე.
ამა თუ იმ ორგანოს სიმსივნეს ინდივიდუალური სიმპტომები ახასიათებს. მაგალითად, საშვილოსნოს კიბოს დროს ქალები შეიძლება უჩიოდნენ ციკლის გარეშე საშვილოსნოდან სისხლდენას, საკვერცხეების დისფუნქციას და ა.შ. დიდი ზომის სიმსივნის ხანგრძლივად არსებობისას შეიძლება აღინიშნებოდეს მუცლის ქვედა ნაწილში ტკივილი, წელის, სწორ ნაწლავში, შორისის არესა და სხვა ორგანოებში ირადიაციით.
ავთვისებიანი სიმსივნეების ზოგადი სიმტომებია სწრაფად დაღლა, წონის სწრაფად პროგრესირებადი კლება, მადის გაუარესება, შრომის უნარისა და განწყობის დაქვეითება, სუბფებრილური ტემპერატურა.
ქალის სასქესო ორგანოების ავთვისებიანი და კეთილთვისებიანი სიმსივნეების სახეები:
საშვილოსნოს მიომა, ფიბრომიომა - გინეკოლოგიურ პრაქტიკაში ქალის სასქესო ორგანოების ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული სიმსივნური დაავადებაა. უმეტეს შემთხვევაში არ გააჩნია გამოხატული კლინიკური სიმპტომატიკა და დიაგნოსტირდება შემთხვევით, ბიმანუალური კვლევისას.
დიაგნოზი დგინდება ტრანსვაგინალური ექოსკოპიის, ჰისტეროსკოპიის, კოლპოსკოპიის, ლაპაროსკოპიის, ბიოფსიის, ციტოლოგიური ან ჰისტოლოგიური კვლევების მონაცემების საფუძველზე.
მკურნალობა ოპერაციულია. კონსერვატული თერაპიის გამოყენება შესაძლებელია ახალგაზრდა პაციენტებთან ნელა მზარდი, მცირე ზომის მიომების დროს. ფიბრომიომა აუცილებელ ქირურგიულ მკურნალობას საჭიროებს.
საკვერცხის კისტა სითხით სავსე ღრუა. ხშირად საკვერცხის კისტა აღენიშნებათ რეპროდუქციული ასაკის ახალგაზრდა ქალებს. ხანდაზმულებს - ძალიან იშვიათად.
განარჩევენ ენდომეტრიულ, პარაოვარიულ, მუცინოზურ, სეროზულ, დერმოიდულ, ფოლიკულურ კისტას, ყვითელი სხეულის კისტას და ა.შ.
საკვერცხის კისტა ქალს შეიძლება არ აწუხებდეს და გინეკოლოგიური გასინჯვისას შემთხვევით აღმოაჩინონ. რიგ შემთხვევებში საკვერცხის კისტას თან ახლავს მენსტრუალური ციკლის დარღვევა, უხვი და ხანგრძლივი მენსტრუაცია, მუცლის ქვედა ნაწილში ტკივილი, ანოვულაცია, უნაყოფობა და ა.შ.
დღეისათვის საკვერცხის კისტის მკურნალობის ოქროს სტანდარტი ლაპაროსკოპიაა, რომელიც პაციენტს სწრაფად აღდგენასა და რეპროდუქციული ფუნქციის სრულად შენარჩუნებაში ეხმარება. საკვერცხის კისტა აუცილებელ ოპერაციულ მკურნალობას საჭიროებს, რადგანაც შესაძლებელია ავთვისებიანად გადაგვარება და სერიოზული გართულებები (პერიტონიტის განვითარება, კისტის დაჩირქება და ა.შ.).
საშვილოსნოს ყელის კისტა - ხშირად ეროზიის გართულებაა, ჩვეულებრივ, კისტის ზომა რამდენიმე მილიმეტრია, თავად კისტა მოყვითალო-თეთრი ფერის მრგვალი წარმონაქმნია.
საშვილოსნოს ყელის კისტაზე დაკვირვების ტაქტიკას აწარმოებენ: თუ კისტა მცირე ზომისაა და არ მოქმედებს საშვილოსნოს ყელის სიჯანსაღეზე, მას მკურნალობის გარეშე ტოვებენ. თუ კისტები მრავალრიცხოვანია, საშვილოსნოს ყელის დეფორმაციას იწვევს, მისი მკურნალობა აუცილებელია.
ვულვის კიბო - ავთვისებიანი ეპითელური სიმსივნეა, რომელიც საკმაოდ იშვიათია. დამახასიათებელია კვანძების წარმოქმნა საზარდულის ლიმფურ კვანძებში მეტასტაზირებით. ვულვის კიბო ხშირად ვითარდება მენოპაუზის პერიოდში.
საშოს კიბო - ავთვისებიანი ეპითელური სიმსივნე, ვითარდება უპირატესად 40 წლის ზემოთ, ვისაც მრავალი მშობიარობა ჰქონდა. ვლინდება სისხლიანი და ჩირქნარევი გამონადენით.
საშვილოსნოს ყელის კიბო - ქალის სასქესო ორგანოების ყველაზე გავრცელებული სიმსივნეა, რომლის მიზეზიც შეიძლება იყოს ადამიანის პაპილომავირუსი, არანამკურნალევი ეროზია და სხვა.
საშვილოსნოს ყელის კიბო შეიძლება უსიმპტომოდ მიმდინარეობდეს. ნაადრევი სიმპტომი შეიძლება იყოს უსიამოვნო სუნის სისხლიანი გამონადენი.
საშვილოსნოს ტანის კიბო - მიზეზი შეიძლება იყოს ორგანიზმში ჰორმონული დარღვევა საშვილოსნოს მიომასთან, საკვერცხის სიმსივნესთან, ენდომეტრიუმის ჰიპერპლაზიასთან, სიმსუქნესთან, შაქრიან დიაბეტსა და სხვა ცვლით დარღვევებთან ერთად. ხშირად მიმდინარეობს უსიმპტომოდ, ქალები უჩივიან სისუსტეს და ადვილად დაღლილობას.
საკვერცხის სიმსივნეები - საწყის სტადიაში უმეტეს შემთხვევაში მიმდინარეობს უსიმპტომოდ. ავთვისებიანი პროცესის განვითარებასთან ერთად, სულ უფრო მკვეთრად ვლინდება საკვერცხის კიბოს სიმპტომები: მენსტრუალური ციკლის დარღვევა, მუცლის ზომების გადიდება, მუცლის ქვედა ნაწილში სიმძიმის შეგრძნება, ყაბზობა, სქესობრივი აქტის დროს ტკივილი, გულისრევა, მადის დაკარგვა, მოვლითი მტკივნეული შეგრძნება საკვერცხის მიდამოში, შარდვის გახშირება.
როგორც სხვა ონკოლოგიური დაავადებების უმრავლესობისას, საკვერცხის კიბოს დიაგნოსტირებაც ადრეულ სტადიაშია საჭირო, რადგანაც მოგვიანო პერიოდში ის ძნელად ექვემდებარება მკურნალობას. კიბოს ზემოთ ჩამოთვლილი სიმპტომები არაობიექტურია და სხვა დაავადებებსაც შეიძლება ახასიათებდეს.
ქალის სასქესო ორგანოების სიმსივნეების დიაგნოსტიკა და მკურნალობა:
- გინეკოლოგიური გასინჯვა;
- საშოს ბიმანუალური კვლევა;
- ტრანსვაგინალური ექოსკოპია;
- მცირე მენჯის ღრუს ორგანოების კომპიუტერული ტომოგრაფია;
- მცირე მენჯის ღრუს ორგანოების მაგნიტურ-რეზონანსული ტომოგრაფია;
- მცირე მენჯის ღრუს ორგანოების ენდოსკოპიური კვლევა;
- ჰისტეროსკოპია, სამკურნალო-დიაგნოსტიკური ლაპაროსკოპია;
- კოლპოსკოპია;
- ბიოფსია შემდგომი ჰისტოლოგიური ან ციტოლოგიური კვლევით.
გამოვლენილი დაავადების, მისი ფორმის, სტადიის, ხასიათის, მიმდინარეობის თავისებურების, ინდივიდუალური ჩვენებების გათვალისწინებით, ინიშნება ქირურგიული ან კონსერვატული მკურნალობა.
როგორც წესი, ქალის სასქესო ორგანოების სიმსივნეებისას ოპერაცია ტარდება სისხლდენის დროს, სიმსივნის სწრაფად ზრდის ან გამოვლენილი სიმსივნის დიდი ზომებისას და ა.შ.
ქირურგიული მკურნალობის მოცულობა განსხვავებულია - ეს შეიძლება იყოს ორგანოს შემანარჩუნებელი ლაპაროსკოპია (საკვერცხის კისტების, კისტომების დროს) ან საშვილოსნოს რადიკალური ამპუტაცია (ექსტირპაცია) - დიდი ზომის ფიბრომიომების ან არამეტასტაზირებული კიბოს შემთხვევაში. უპირატესობა, როგორც წესი, პირველს, ნაკლებინვაზიურს ენიჭება.
ქირურგიული მკურნალობის პარალელურად, ჩვენების მიხედვით, ინიშნება ანტივირუსული ან ანტიბაქტერიული თერაპია, იმუნომოდულატორები და ბიოსტიმულატორები.
მკურნალობის არარსებობისას ზოგიერთი კეთილთვისებიანი სახეობის სიმსივნე შეიძლება გადაიზარდოს კიბოდ. ამიტომ ქალის სასქესო ორგანოების სიმსივნეები აუცილებელ მკურნალობასა და დაკვირვებას საჭიროებს.
სიმსივნეების უმეტესობა ვითარდება უსიმპტომოდ, წაშლილი კლინიკური სიმპტომატიკით. ამიტომ რეკომენდებულია სპეციალისტთან რეგულარული პროფილაქტიკური გასინჯვა, მაშინაც კი, როცა არაფერი გვაწუხებს.